Europa na putu ka novim reformama

Panika u Briselu je najprije nestala. Trenutno niko ne očekuje veliki prasak koji bi doveo do raspada monetarne unije. Njemačka kancelarka Angela Merkel dugoročno čak i Grčku vidi u monetarnoj uniji, iako najnoviji izvještaj Trojke još nije objavljen i iako svi znaju da Grčka beznadežno kaska za ispunjavanjem zahtjeva za reformama i štednjom. Ni posrnule španske banke šefovima država i vlada ne stvaraju besane noći. Sada je tu naime Stalni fond za spas eura (ESM). Najvažniji razlog za relativni mir je najvjerovatnije taj da je Evropska centralna banka (ECB) praktično preuzela kormilo u politici spašavanja eura. Otkada je šef Evropske centralne banke Mario Draghi na ljeto najavio da će ova banka u hitnim slučajevima neograničeno kupovati obveznice prezaduženih zemalja, zemlje eurozone su malo predahnule.

Van Rompuy vidi jasan napredak

Ovaj predah je EU iskoristila, smatra domaćin samita i predjednik Evropskog vijeća Herman Van Rompuy: "Rezultati se postupno pokazuju. Bacite pogled na rastuću konkurentnost, povećanje izvoza - da navaedem samo tri zemlje Španiju, Portugal, Irsku. Svuda u Evropi  vidimo jasno smanjenje razlika među zemljama kada je riječ o javnim deficitima, inflaciji, konkurentnosti." Rompuy smatra da treba nastaviti tim putem.

I predsjednik Evropske komisije José Manuel Barroso smatra da je kurs konsolidacije bolan, ali da se mora slijediti: "Stari demoni Evrope su podjela Evrope. Imali smo podjelu na Istok i Zapad. Danas mislim da bi se mogla učvrstiti podjela na Jug i Sjever." Stabilni sjevernjaci sa visine gledaju na navodno lijene južnjake koji opet imaju osjećaj da su pod skrbništvom.

Dokument četiri predsjednika

Nakon godina krize, u Evropi se širi svojevrsna iscrpljenost. No grupa najviših evropskih funkcionera je po nalogu posljednjeg samita održanog u junu, razmislila o tome kako dalje. Četiri predsjednika: Evropskog vijeća Van Rompuy, Evropske komisije Barroso, Evropske centralne banke Draghi i eurogrupe Juncker, tokom ovog samita žele podnijeti privremeni izvještaj. Glasanje o tom izvještaju je međutim predviđeno za samit u decembru.

Mnogo toga u njemu je nejasno. Jasno je međutim da se ideja zasniva na daljoj integraciji unutar eurozone, posebno kada je riječ o budžetskim i ekonomskim pitanjima. Razmišlja se i o zajedničkom budžetu zemalja članica eurozone.

Dalja podjela se čini neizbježnom

Kratko prije samita je njemački ministar finansija Wolfgang Schäuble privukao pažnju i izazvao ljutnju u EU iznoseći vlastite prijedloge. On želi ojačati poziciju komesara za monetarna pitanja, tako da bi on, ako je potrebno i van odobrenja Evropske komisije, mogao odbaciti nezdrave nacionalne proračune. No, mnogi reformski prijedlozi bez obzira da li stizali iz Berlina ili Brisela, vrlo brzo dođu do granica evropskih ugovora. Nove promjene ugovora su trenutno malo realne.  Učesnici samita se nadaju da će bar u jednoj tački na samitu napraviti korak naprijed. Riječ je o bankovnoj uniji, odnosno jedinstvenom mehanizmu za nadzor rada banaka. Samo kada on bude postojao, Stalni fond za spas eura će banke direkno moći podržavati, čemu se prije svih nada Španija.

Autori: Christoph Hasselbach / Belma Fazlagić-Šestić

Odgovorna urednica: Marina Martinović