Δύο κυπριακές φωνές στο Βερολίνο

Η Νίκη Μαραγκού διάβασε από το βιβλίο της Γιατρός από τη Βιέννη και η Ελένη Δαφνίδη από το έργο της Η εξολόθρευση της Μπάρμπι, δύο μυθιστορήματα τα οποία είναι μεταφρασμένα στα γερμανικά. Σχεδόν 100 άτομα ήρθαν στο λογοτεχνικό στέκι Literaturhaus για να ακούσουν και να συζητήσουν με τις δύο συγγραφείς - σημαντικός αριθμός ενδιαφερομένων, αν πάρει κανείς υπόψη ότι την ίδια ώρα σχεδόν, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το Literaturhaus, διάβαζε ο Νίκος Θέμελης. Τις δύο Κύπριες παρουσίασε στο κοινό η μεταφράστρια ελληνικής λογοτεχνίας στη γερμανική γλώσσα Michaela Prinzinger: ”Είναι δύο διαφορετικές γενιές, δύο γενιές που μερικές φορές έχουν δυσκολία να επικοινωνήσουν. Από την άλλη πλευρά όμως έχουν κοινές ρίζες.”

Η αμφισβήτηση των πάντων

60 ετών η Νίκη Μαραγκού και με καμιά δωδεκαριά βιβλία στη συγγραφική της σταδιοδρομία, 30 ετών η Ελένη Δαφνίδη και με δύο μυθιστορήματα στο ενεργητικό της. Μάλιστα με την πρώτη της λογοτεχνική απόπειρα, Η εξολόθρευση της Μπάρμπι, μεταφρασμένη ήδη στα γερμανικά. Η αισθητή διαφορά μεταξύ των δύο είναι οπωσδήποτε η ηλικία και συνεπώς οι διαφορετικές εμπειρίες ζώντας σε διαφορετικές εποχές. Η Νίκη Μαραγκού, όταν ήταν φοιτήτρια από το 1965 ως το 1970, ζούσε στο Δυτικό Βερολίνο, σε μια εποχή με καθημερινές διαδηλώσεις και έντονες συζητήσεις. «Έζησα», λέει, «έναν κόσμο που αμφισβητούσε την ίδια την ύπαρξή του. Έζησα την απόλυτη αμφισβήτηση. Αυτό το πράγμα δεν το έχω ζήσει πουθενά, μόνο στη Γερμανία υπήρχε αυτή η τάση να αμφισβητηθούν όλα, να διαβαστούν από την αρχή και να ξαναγραφτούν και να επανατοποθετηθούν από την αρχή. Ήταν μια πολύτιμη εμπειρία και μου χρησίμευσε αργότερα πολύ. Συγχρόνως όμως ήταν και μια οδυνηρή εμπειρία και ένα είδος ξεριζώματος.» Αυτές οι εμπειρίες προσδιόρισαν και το έργο της Νίκη Μαραγκού, στο οποίο το πολιτικό ένστικτο είναι ευδιάκριτο.

Από το 68 στην παγκοσμιοποίηση

Παιδί της γενιάς του 68 η Νίκη Μαραγκού, παιδί της παγκοσμιοποίησης η Ελένη Δαφνίδη με σήμα κατατεθέν την Μπάρμπι, μια κούκλα με την οποία παίζουν τα παιδιά στην Αργεντινή, στη Νιγηρία, στις Φιλιππίνες - μια κούκλα με υψηλές προδιαγραφές: ξανθιά, ανοιχτόχρωμη, αδύνατη, όμορφη με θαυμάσιες σωματικές διαστάσεις: 99-46-84. Αυτό το τέλειο μοντέλο της ανδρικής φαντασίας δεν αφήνει ανεπηρέαστο το κορίτσι που παίζει με μια Μπάρμπι - η Ελένη Δαφνίδη: “Αυτό το κοριτσάκι νιώθει πολύ άσχημα για τα γονίδιά του και προσπαθεί να τ' αλλάξει με διάφορους τρόπους. Βέβαια κανείς δεν πρόκειται να το καταφέρει αυτό. Και επειδή δεν είσαι από πλαστικό, αλλοιώνεσαι. Ποτέ δεν φτάνεις το τέλειο. Μας το έχουν πλασάρει σαν τέλειο για να μας κρατούν ανικανοποίητους καταναλωτές.” Η πρόταση της Ελένης Δαφνίδη προς όλα τα κορίτσια του κόσμου είναι: εξολοθρεύστε την Μπάρμπι.

Λογοτεχνία χωρίς το κυπριακό

Παρά τη διαφορά ηλικίας και των διαφορετικών εμπειριών, κοινό σημείο αναφοράς των δύο είναι το γεγονός ότι είναι Κύπριες και ότι υπήρξε μια εισβολή το ΄74 που εξακολουθεί να επισκιάζει την όλη ζωή στην Κύπρο. Παρά τη σημασία αυτού του θέματος, τόσο η Νίκη Μαραγκού όσο και η Ελένη Δαφνίδη αποφεύγουν να το κάνουν αντικείμενο του συγγραφικού τους έργου. «Δεν θα ήθελα να ασχοληθώ με αυτό το ζήτημα ακόμα», λέει η Μαραγκού. «Νομίζω ότι είναι πολύ νωπό. Σε κάποια τελευταία ποιήματα που έχω γράψει βγαίνει αυτό το θέμα κάπως, αλλά βγαίνει με έναν τρόπο πολύ πλάγιο.» Και η Ελένη Δαφνίδη: «Υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι ιερά, όπως είναι η ανθρώπινη ζωή. Και επειδή μιλάμε για πόλεμο, εισβολή, θάνατο, πείνα και επειδή ο δικός μου ο τρόπος γραφής είναι χιουμοριστικός, δεν θα ήθελα να τα αγγίξω αυτά τα ζητήματα επειδή είναι ιερά. Με κάποια πράγματα δεν μπορείς να κάνεις χιούμορ.»