70 χρόνια μετά την πολιορκία του Λένινγκραντ

Το Λένινγκραντ παρέμεινε αποκλεισμένο από τη Βέρμαχτ για σχεδόν δυόμιση χρόνια, από τον Σεπτέμβριο του 1941 έως τον Ιανουάριο του 1944. Σήμερα συμπληρώνονται 70 χρόνια από το τέλος της πολιορκίας και την άρση του αποκλεισμού της σημερινής Αγίας Πετρούπολης. Το μοναδικό πέρασμα προς την πόλη κατά τη διάρκεια του χειμώνα ήταν η παγωμένη λίμνη Λάντογκα.

Στο περικυκλωμένο από τις δυνάμεις της Βέρμαχτ Λένινγκραντ χρησιμοποιούνταν ήδη από την έλευση του πρώτου χειμώνα κι έπειτα κουπόνια διατροφής. Η πείνα ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα των κατοίκων της σημερινής Αγίας Πετρούπολης. Σε αυτήν προστέθηκαν ο τύφος και το σκορβούτο. Η παγωμένη λίμνη Λάντογκα έγινε τότε για πολλούς ο μοναδικός δρόμος διαφυγής και σωτηρίας.

Επιστήμονες και ψαράδες προσπάθησαν να ανασυνθέσουν τη διαδρομή που ακολουθούσαν όσοι αναζητούσαν διέξοδο από το Λένινγκραντ. Μία ειδική ομάδα σκιέρ αναζήτησε και σημείωσε τις πιθανές διαδρομές. Έτσι κατάφεραν να αποκαλύψουν τη θρυλική παγωμένη οδό, τη γνωστή στους περισσότερους ανθρώπους ως «Δρόμος της ζωής».

Άλογα μετέφεραν με όλες τους τις δυνάμεις φορτωμένα έλκυθρα, ανθρώπους και αγαθά πάνω στους αβέβαιους παγωμένους δρόμους. Δυστυχώς δεν κατόρθωναν όλοι να ολοκληρώσουν με επιτυχία το παράτολμο εγχείρημα της εξόδου από το Λένινγκραντ.

Όταν σώθηκαν και τα τελευταία αποθέματα αλευριού, οι αρτοποιοί του Λένινγκραντ χρησιμοποίησαν ακόμη και σκόνη στην προσπάθειά τους να παρασκευάσουν υποκατάστατα ψωμιού. Τις πρώτες δύο εβδομάδες του αποκλεισμού 157 φορτηγά που μετέφεραν τρόφιμα βυθίστηκαν στην παγωμένη λίμνη που δεν άντεξε το βάρος του φορτίου.

Οι οδηγοί, ανάμεσά τους και πολλές νεαρές γυναίκες, συνέχισαν ακούραστα την τροφοδοσία την πεινασμένης πόλης με τρόφιμα. Παρά την υπερκόπωση, την ανεπαρκή διατροφή, το κρύο και τον κίνδυνο να αποκοιμηθούν στο τιμόνι, έκαναν τα πάντα προκειμένου να απαλύνουν τον πόνο των αποκλεισμένων συμπατριωτών τους.

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου χειμώνα στο αποκλεισμένο από τα ναζιστικά στρατεύματα Λένινγκραντ, χιλιάδες άνθρωποι βρήκαν διέξοδο μέσω των δρόμων που σχηματίζονταν στην παγωμένη λίμνη Λάντογκα. Για να φθάσουν εκεί όμως έπρεπε πρώτα να βρουν μία θέση στα περιορισμένα βαγόνια που αναχωρούσαν από το σιδηροδρομικό σταθμό. Πολλοί και κυρίως μικρά παιδιά πέθαιναν περιμένοντας μάταια για μία θέση.

Η πολιορκία του Λένινγκραντ από τα ναζιστικά στρατεύματα διήρκεσε 872 ημέρες. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πέθαναν –οι περισσότεροι από την πείνα. Κατά το ίδιο διάστημα σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι κατόρθωσαν να εγκαταλείψουν την αποκλεισμένη πόλη μέσω της παγωμένης λίμνης Λάντογκα.

Ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος που οδηγεί στη δυτική όχθη της λίμνης Λάντογκα δεν θυμίζει σε τίποτα τις ριψοκίνδυνες διαδρομές όσων αποφάσισαν κάποτε να διαφύγουν από το περικυκλωμένο Λένινγκραντ. Στη θέση του άκρως επικίνδυνου περάσματος, που δεχόταν συχνά τα πυρά του εχθρού, βρίσκεται σήμερα ένα σχεδόν ειδυλλιακό χιονισμένο σκηνικό.