Mπρέσλαου, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2016

Η κεντρική πλατεία του Μπρέσλαου ή Βρότσλαβ, όπως λέγεται στα πολωνικά, φοράει φέτος τα καλά της. Η ιστορική πολωνική πόλη είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2016 μαζί με το Σαν Σεμπαστιάν στην Ισπανία. Παρά το κρύο οι πολίτες υποδέχτηκαν τις πρώτες εκδηλώσεις με θέρμη. Είναι η πρώτη φορά μεταπολεμικά που η πόλη αναλαμβάνει μια τόσο μεγάλη διοργάνωση.

Η ιστορική πόλη της Πολωνίας χτίστηκε κατά τον Μεσαίωνα, πάνω σε 12 μικρά νησιά. Μια ομάδα νέων καλλιτεχνών έδωσε το έναυσμα για την έναρξη των πολιτιστικών εκδηλώσεων με ένα φαντασμαγορικό σόου με μουσική και φωτιές, κάνοντας περφόμανς από νησί σε νησί.

«Το Μπρέσλαου ήταν μέχρι το 1945 γερμανική πόλη» αναφέρει ο Κρις Μπάλντγουιν, ένας εκ των επιμελητών της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2016. Μετά το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου ο γερμανικός πληθυσμός μειώθηκε ραγδαία. Το Μπρέσλαου μετονομάστηκε σε Βρότσλαβ και η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν πλέον Πολωνοί. Μια ιδιαίτερα περίπλοκη ιστορία, με έντονα ακόμη τα σημάδια του Ψυχρού Πολέμου.

Στο Μπρέσλαου υπήρχε προπολεμικά μια ακμάζουσα εβραϊκή κοινότητα, η οποία εξοντώθηκε από το ναζιστικό καθεστώς. Σε πολλά σημεία της πόλης ίχνη του εβραϊκού στοιχείου μαρτυρούν ακόμη το φρικιαστικό παρελθόν. Στο σημείο αυτό δολοφονήθηκε το 1941 ο σημαντικός γερμανοεβραίος ιστορικός Βίλι Κον.

Περισσότερα από 300 χάλκινα αγαλματίδια έχουν στηθεί κατά μήκος του ιστορικού κέντρου. Μια εικαστική παρέμβαση που παραπέμπει στην περίοδο της αντίστασης κατά της κομμουνιστικής δικτατορίας. Τα μικρά αγάλματα μοιάζουν με ξωτικά, μια έμμεση αναφορά στο κιτς στοιχείο του κομμουνιστικού καθεστώτος. Κάποια από αυτά φορούν και μια καρδιά που γράφει: «Αγάπη για το Βρότσλαβ».

Η παλιά πόλη ανθεί. Η καλλιτεχνική κίνηση είναι έντονη, εμφανής σε κάθε γωνιά. Στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας έχουν στηθεί διάφορες εικαστικές εκθέσεις, καθώς και εκθέσεις αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Άλλες είναι πιο εύληπτες και άλλες όχι τόσο. Όπως εδώ, μια μητέρα με το παιδί της προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τι σημαίνει μια δέσμη φωτός στο πάτωμα...

Το Μπρέσλαου ή Βρότσλαβ προσπαθεί σήμερα να ανακαλύψει την ταυτότητά του, ανατρέχοντας στο παρελθόν και βλέποντας στο μέλλον. Το λογότυπο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας «W» παραπέμπει στο παλιό πολωνικό όνομα της πόλης (Wroclaw), ενώ φωτίζεται από σύγχρονα φώτα νέον.

Πολλά παλιά, εγκαταλελειμμένα καταφύγια έχουν μετατραπεί σε χώρους τέχνης, φιλοξενώντας πολλές ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις μέσα στο 2016. Τα απομεινάρια του σκληρού παρελθόντος παίρνουν πνοή, αναδεικνύοντας το νέο πρόσωπο μιας μοντέρνας πόλης.

Η τέχνη είναι πανταχού παρούσα στους δρόμους του Μπρέσλαου, δεν περιορίζεται μόνο σε μουσεία και χώρους τέχνης. Ακόμη και τα παλιά βαγόνια του τραμ από την κομμουνιστική εποχή έχουν βαφτεί με έντονα χρώματα, δίνοντας μια διαφορετική διάσταση στην κατά τα λοιπά μουντή όψη της βιομηχανικής πόλης.

Το κατεξοχήν στέκι της πόλης είναι το μπαρ Bar-Βar-a σε ένα ιστορικό σημείο με πολλούς συμβολισμούς. Στο σημείο αυτό συγκεντρώνονταν κάποτε όλοι όσοι ήταν αντίθετοι με το κομμουστιστικό καθεστώς. Έπειτα ο ίδιος χώρος αποτέλεσε κακόφημο στέκι καλλιτεχνών με το όνομα Barbara. Σήμερα όσοι πηγαίνουν στο ίδιο μπαρ δεν έχουν κανένα λόγο να φοβούνται.