Oι βίσωνες επιστρέφουν στα γερμανικά δάση

Οι ευρωπαϊκοί βίσωνες ή βόνασοι (Bison bonasus) είναι ένα είδος υπερμεγέθων, άγριων βοοειδών, το οποίο ζούσε και αναπαραγόταν για αιώνες στα δάση που κάποτε κάλυπταν το σύνολο σχεδόν της ευρωπαϊκής ηπείρου. Κατά τον εικοστό αιώνα το είδος άρχισε να εκλείπει, ως απόρροια της μαζικής αστικοποίησης, εκβιομηχάνισης και αποψίλωσης. Σήμερα τα τελευταία άγρια κοπάδια βισώνων εντοπίζονται στο αρχέγονο δάσος Μπιαλοβιέφσκα της Πολωνίας, που συγκαταλέγεται από το 1997 στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Και εκεί βέβαια απειλούνται με εξαφάνιση εξαιτίας της παράνομης υλοτομίας και των εκτεταμένων παραβιάσεων της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Στη Γερμανία το είδος εξαφανίστηκε σχεδόν ολοκληρωτικά κατά τη διάρκεια των δύο Παγκόσμιων Πολέμων. Οι δώδεκα τελευταίοι βόνασοι που είχαν απομείνει κατέληξαν για χρόνια σε γερμανικούς ζωολογικούς κήπους, έχοντας εξημερωθεί. Με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων κατάφεραν να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν χάρη στη διασταύρωση τους με αμερικανικούς βίσωνες. Σήμερα ετοιμάζεται ένα κοπάδι οκτώ από τους 50 συνολικά βίσωνες να επιστρέψει πίσω στο φυσικό του περιβάλλον σε δύο περίπου χρόνια από τώρα.

Ένα εγχείρημα με αυξημένο ρίσκο

Οι οκτώ βίσωνες βρίσκονται καθημερινά υπό την φροντίδα κτηνιάτρων. Η εκπαίδευση για την επιστροφή τους στα γερμανικά δάση μετά από δεκαετίες παραμονής σε ζωολογικούς κήπους δεν αποτελεί εύκολη διαδικασία. Πρέπει να «απογαλακτιστούν» από τους ανθρώπους και να εξοικειωθούν με το δάσος, κάτι που απαιτεί χρόνο ενώ δεν είναι καν σίγουρο πως θα πετύχει. Γι' αυτό το λόγο πρέπει να συσταθούν ειδικά δασικά μέτρα για την προστασία του είδους. «Θα πρέπει για παράδειγμα να απαγορευθεί το κυνήγι, ακόμη και η είσοδος σε ορισμένες ζώνες των δασών προκειμένου τα ζώα να μπορούν ελεύθερα να βοσκήσουν και να αναπαραχθούν» αναφέρει ο Γιοχάνες Ρελ, πρόεδρος του γερμανικού Συλλόγου για την Προστασία των ευρωπαϊκών βισώνων.

Ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί που εναντιώνονται στο εγχείρημα. Αντίστοιχη απόπειρα επανένταξης άγριων βισόνων στο φυσικό τους περιβάλλον στη Μ. Βρετανία συνάντησε την έντονη αντίδραση της τοπικής κοινωνίας και των δασικών αρχών. Κυνηγοί αλλά και απλοί περιηγητές φοβούνταν τις επιθέσεις των άγριων ζώων που δεν ήταν ακόμη εξοικειωμένα με το δάσος. Οι δασοφύλακες την καταστροφή δέντρων και θάμνων, οι αγρότες την άναρχη βοσκή από τα σπαρτά τους και οι κτηνοτρόφοι…τις ανεπιθύμητες διασταυρώσεις με ήμερα βοοειδή. Ο σύλλογος για την προστασία των βισώνων καθησυχάζει πάντως πως πρόκειται για ακίνδυνους «ήρεμους γίγαντες» που αναμένεται να ενταχθούν αρμονικά στο νέο τους περιβάλλον χωρίς να διαταράξουν την οικολογική ισορροπία και την «ήσυχη τάξη» των γερμανικών δασών.

Brigitte Osterath / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής