Γερμανία: Προεκλογικές «παγίδες» για τον Φρίντριχ Μερτς

Είναι έτοιμος να κυβερνήσει ο Φρίντριχ Μερτς; Για τον ίδιο η ερώτηση φαίνεται περιττή. Ο Μερτς «γεννήθηκε έτοιμος» να κυβερνήσει, αν αναλογιστούμε ότι ήδη πριν από 20 χρόνια είχε διεκδικήσει τη συμμετοχή του στο προεδρείο των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών (CDU) με το βλέμμα στραμμένο στις εκλογές που θα ακολουθούσαν. Είχε ακόμη και τις «ευλογίες» του πανίσχυρου Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για να διαδεχθεί τον σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρντ Σρέντερ στην καγκελαρία.

Πλην όμως τον παρέκαμψε η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία κέρδισε και τις εκλογές του 2005. Και μάλιστα μετά από ψήφο εμπιστοσύνης, την οποία είχε ζητήσει ο σοσιαλδημοκράτης Σρέντερ στη Βουλή, ελπίζοντας να μην τη λάβει, όπως συμβαίνει και σήμερα.

Τώρα λοιπόν η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά δεν είναι φάρσα ότι ο 68χρονος Φρίντριχ Μερτς βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην καγκελαρία. Τουλάχιστον αυτό υποδεικνύουν οι δημοσκοπήσεις. Αλλά μέχρι την ημέρα των εκλογών, στις 23 Φεβρουαρίου, μπορεί να γίνουν πολλά. Τουλάχιστον αυτό πιστεύει ο σημερινός καγκελάριος, ο σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς, που διεκδικεί την επανεκλογή του. 

«Διχάζουν» οι Taurus για το Κίεβο

Ένα σημαντικό εμπόδιο που πρέπει να υπερπηδήσει ο Μερτς για να εκλεγεί καγκελάριος, είναι οι προεκλογικές «τρικλοποδιές» που θα του βάλει ο Σολτς στο ζήτημα της Ουκρανίας, αλλά και στο μέτωπο της οικονομίας. Στο Ουκρανικό ο Μερτς έχει δεσμευθεί να αποστείλει στο Κίεβο πυραύλους Taurus μεγάλου βεληνεκούς, που εύκολα μπορούν να πλήξουν στόχους εντός της ρωσικής επικράτειας.

Ο σημερινός καγκελάριος Σολτς φαίνεται απρόθυμος να αποστείλει πυραύλους. Στις 23 Φεβρουαρίου, ημέρα των εκλογών, θα έχει περάσει ένας μήνας από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, κάποιοι δυτικοί ηγέτες θα «παροτρύνουν» το Κίεβο να σκεφθεί σοβαρά τη λύση των διαπραγμεύσεων και κάποιοι αναλυτές στη Γερμανία θα υπενθυμίζουν ότι οι ρωσικοί πύραυλοι στο Καλίνινγκραντ μπορούν να «χτυπήσουν» το Βερολίνο εντός τριών λεπτών.

Επιμένει, παρά ταύτα, ο Φρίντριχ Μερτς να αποστείλει Taurus στην Ουκρανία; «Ναι», έλεγε ο ίδιος προ ημερών κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι η αυτή η διαβεβαίωση παρέχεται «με βάση τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα». «Ο πρόεδρος Ζελένσκι γνωρίζει τη θέση μας για τους πυραύλους Taurus και τίποτα δεν έχει αλλάξει» ανέφερε. «Με βάση τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα, τον Δεκέμβριο του 2024, «παραμένει η απόφασή μας ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα, ώστε η Ουκρανία να μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά της στην αυτοάμυνα, χωρίς περιορισμούς και να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος το συντομότερο δυνατόν».

«Θρασύτητα» και δημόσιο χρέος

Στο μέτωπο της οικονομίας η κόντρα Σολτς και Μερτς είναι δεδομένη. Άλλωστε με πρωτοβουλία της CDU είχε γίνει η προσφυγή στο Ανώτατο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας το φθινόπωρο του 2023 για να τηρηθεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο του χρέους» που θέτει πολύ αυστηρούς περιορισμούς στον νέο δανεισμό. Η απόφαση των δικαστών- που ασφαλώς ανταποκρίνεται στο ισχύον δίκαιο- προκάλεσε «πολιτικό σεισμό» και ουσιαστικά οδήγησε στη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού που συναπαρτίζουν σήμερα οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι (FDP).

Τις τελευταίες ημέρες ο «καγκελάριος εν αναμονή» Φρίντριχ Μερτς αφήνει να εννοηθεί, για πρώτη φορά, ότι ίσως εξετάσει μία τροποποίηση στο «φρένο του χρέους». Αλλά δεν το λέει ευθαρσώς. «Ποτέ μη λες ποτέ» ανέφερε σχετικώς σε πρόσφατη συνέντευξή του. Ωστόσο, τη Δευτέρα στη βουλή κατηγόρησε τον Σολτς ότι «συσσωρεύει χρέη εις βάρος των επόμενων γενεών», ενώ στα μέσα Νοεμβρίου είχε εξαπολύσει σφοδρή επίθεση εναντίον του καγκελάριου, λέγοντας πως η απόφαση για προκήρυξη πρόωρων εκλογών «ήταν απαραίτητη, διότι η δική σας κυβέρνηση με πρωτοφανή θρασύτητα αποπειράθηκε να παρακάμψει τα συνταγματικά όρια του νέου δανεισμού».

Θεωρείται βέβαιο ότι ο Όλαφ Σολτς θα ανακηρύξει τον νέο δανεισμό σε μείζον ζήτημα του προεκλογικού αγώνα, κατηγορώντας τον Μερτς ότι είτε θέλει να λεηλατήσει το κοινωνικό κράτος για να χρηματοδοτήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό, είτε ετοιμάζεται για μετεκλογική στροφή 180 μοιρών, την οποία θέλει να αποσιωπήσει.

«Είναι εντάξει» η CSU;

Μία ακόμη σημαντική προϋπόθεση για να κερδίσει εκλογές ο Φρίντριχ Μερτς είναι να παραμείνει αρραγές το μέτωπο της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης μέχρι την ημέρα της κάλπης. Στις εκλογές του 2021 η υποψηφιότητα του Άρμιν Λάσετ για την καγκελαρία είχε υπονομευθεί εκ των έσω, καθώς ο επικεφαλής του «αδελφού κόμματος» των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), Μάρκους Ζέντερ, επέμενε να λάβει εκείνος το «χρίσμα». Αυτή τη φορά προτίμησε τη συναίνεση και εμφανίστηκε από κοινού με τον Φρίντριχ Μερτς, στα μέσα Σεπτεμβρίου, για να δηλώσει χωρίς περιστροφές: «Το θέμα της υποψηφιότητας έληξε. Υποψήφιος θα είναι ο Φρίντριχ Μερτς. Εγώ είμαι εντάξει με αυτή την απόφαση και την στηρίζω ξεκάθαρα».

Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε την εποχή της Άνγκελα Μέρκελ, CDU και CSU βρίσκονται πολύ κοντά στο μεταναστευτικό, υποστηρίζοντας μία αυστηρή πολιτική. Ωστόσο, φαίνεται να διαφωνούν σε άλλα ζητήματα, όπως το ενδεχόμενο συνεργασίας με τους Πράσινους του υπουργού Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, εάν το απαιτήσουν οι μετεκλογικοί συσχετισμοί δυνάμεων.

Ο Φρίντριχ Μερτς φαίνεται να αφήνει μισάνοιχτη μία πόρτα, ο Μάρκους Ζέντερ αποκλείει κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο. Το Σαββατοκύριακο, σε συνέντευξή του, ο Μερτς έκανε ένα βήμα προς την πλευρά του Ζέντερ, λέγοντας ότι «η οικονομική πολιτική του Ρόμπερτ Χάμπεκ μας επιφύλαξε δύο χρόνια ύφεσης και την τελευταία θέση στην Ευρώπη. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Όποιος δεν το αντιλαμβάνεται αυτό, δεν μπορεί να είναι ο κατάλληλος κυβερνητικός εταίρος για εμάς».