Ερντογάν για Συρία: Χαμηλοί τόνοι, υψηλές βλέψεις

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη

Σε ομιλία του χθες στην νότια πόλη Γκαζιαντέπ, περίπου 100 χλμ απόσταση από το Χαλέπι της Συρίας, ο πρόεδρος Ερντογάν κράτησε αποστάσεις από την μεγάλη ανατροπή στη Δαμασκό. «Υπάρχει τώρα μια νέα πραγματικότητα στη Συρία, πολιτική και διπλωματική είπε. Η Συρία ανήκει στους Σύρους με όλα τα εθνοτικά και θρησκευτικά στοιχεία της. Εμείς δεν εποφθαλμιούμε το έδαφος καμίας χώρας. Ως Τουρκία, επιθυμία μας είναι η γειτονική μας Συρία να αποκτήσει γρήγορα την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ηρεμία που λαχταρούσε εδώ και 13 χρόνια και ο συριακός λαός να αποφασίσει για το μέλλον της πατρίδας του» είπε.

Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι βλέψεις του Τούρκου προέδρου ξεπερνούν τα σύνορα της χώρας του. Η ραγδαία κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ και η επικράτηση μιας τζιχαντιστικής Σουνιτικής οργάνωσης , που υποστηρίζεται από την Άγκυρα, δεν μπορεί παρά να ικανοποιεί τον Τούρκο πρόεδρο. Επί πλέον η ουδέτερη στάση των Αμερικανών μαζί με το Ισραήλ δείχνει ότι υποστηρίζουν την εξέλιξη των γεγονότων, αφού ηττάται η σιιτική Χεζμπολαχ και αποδυναμώνεται το Ιράν και η Ρωσία.  

Παρά τις δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν ότι δεν εποφθαλμιά το έδαφος κανενός, είναι προφανές ότι ως ισχυρός πλέον παράγοντας στην περιοχή, θα θελήσει να διαπραγματευτεί δυο βασικούς στόχους του: την εξάλειψη των Κούρδων μαχητών από τη βόρεια Συρία, που συνδέονται με ΡΚΚ και τον εθελοντικό επαναπατρισμό των εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων από την Τουρκία. Μετά από μια δεκαετία στην Τουρκία, οι Σύροι πρόσφυγες έχουν καταστεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που επηρεάζει αρνητικά τη δημοτικότητα του τούρκου προέδρου.

Πανηγυρίζουν οι εθνικιστές

Στο μεταξύ με την είδηση της πτώση του Άσαντ, πλήθη Σύρων που ζουν στην Κωνσταντινούπολη  βγήκαν στους δρόμους μετά την πρωινή προσευχή, κυματίζοντας σημαίες της Συρίας αλλά και της Τουρκίας και τραγουδώντας αραβικά τραγούδια. Οι πανηγυρισμοί αναμένεται να αυξηθούν μετά την απογευματινή προσευχή. Στο μεταξύ το κόμμα του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ακροδεξιού εταίρου του τούρκου προέδρου, σε ανάρτηση του, συνιστά να θυμηθούν όλοι την έκκληση του Μπαχτσελί να λυθεί το Κουρδικό με απελευθέρωση του Οτσαλάν και διάλυση του ΡΚΚ.

«Η διακυβέρνηση Ασαντ έληξε μετά από 13 χρόνια εμφυλίου και 61 χρόνια υπό το καθεστώς Μπάαθ, αναφέρει η ανάρτηση. «Απελευθερώνονται κρατούμενοι και κατάδικοι κατά του καθεστώτος, αδειάζουν οι φυλακές. Ο στρατός του Άσαντ διαλύθηκε. Εναπόκειται σε αυτούς που δεν μπορούν να κατανοήσουν πλήρως τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή να θυμηθούν την ιστορική έκκληση του αρχηγού μας στις 22 Οκτωβρίου 2024». Το κουρδικό και ιδιαίτερα οι Κούρδοι της Συρίας θα είναι ο δυσκολότερος στόχος για την Άγκυρα λόγω της στενής συνεργασίας τους με τους Αμερικανούς στον αγώνα κατά του ΙΣΙΣ. Μπορεί ο Ερντογάν να αισθάνεται ισχυρός, αλλά όλα τελικά θα εξαρτηθούν από τη στάση του Τραμπ απέναντι του.

Ανησυχούν Μόσχα και Τεχεράνη

Χθες το βράδι, στο περιθώριο του Φόρουμ της Ντόχα πραγματοποιήθηκε συνάντηση στο πλαίσιο της διαδικασίας της Αστάνα των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας, Ρωσίας και Ιράν αλλά και υπουργών Εξωτερικών άλλων πέντε χωρών, μεταξύ των οποίων το Κατάρ, η  Σαουδική Αραβία,  και η Αίγυπτος,  μαζί με τον εκπρόσωπο του ΟΗΕ για τη Συρία Geir Pederson. Σε ανακοίνωσή τους, επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους σε μια πολιτική λύση στη συριακή κρίση, με βάση το ψήφισμα 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών «που θα οδηγήσει στην παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και την προστασία των αμάχων».  Τόνισαν ότι πρέπει να προστατευθεί η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα, να αποτραπεί η ολίσθηση στο χάος και την τρομοκρατία και να διασφαλιστεί η εθελοντική επιστροφή των προσφύγων και των εκτοπισμένων».

Σήμερα οι εγγυήτριες χώρες της αποκαλούμενης διαδικασίας της Αστάνα (Τουρκία, Ιράν, Ρωσία) σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών πραγματοποιούν έκτακτη συνάντηση στη Ντόχα, για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία. Οι ραγδαίες αλλαγές στο πεδίο, η φυγή του προέδρου Άσαντ και η κατάληψη μεγάλων πόλεων και περιοχών της Συρίας σηματοδοτεί την κατάρρευση των συμφωνιών που συνήψαν τα μέρη που συμμετέχουν στη διαδικασία της Αστάνα.

Σε συνέντευξη τύπου που ακολούθησε ο ΥΠΕΞ  της Τουρκίας Χακάν Φιντάν τόνισε ότι «ο συριακός λαός θα διαμορφώσει εκ νέου το μέλλον της χώρας του. Η Τουρκία αποδίδει σημασία στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Εκατομμύρια Σύροι που έπρεπε να εγκαταλείψουν τη χώρα τους μπορούν τώρα να επιστρέψουν. Συνιστούμε σε όλους τους παράγοντες στην περιοχή και εκτός της περιοχής να δράσουν με ψυχραιμία. Η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας πρέπει να προστατευθεί. Πρέπει να αγωνιστούμε για να αποτρέψουμε τις τρομοκρατικές οργανώσεις ΙΣΙΣ και PKK από το να αποκομίσουν οποιαδήποτε κέρδη σε αυτή τη διαδικασία».

Άγνωστη η τύχη του Άσαντ

Ο Πρόεδρος του Εθνικού Συνασπισμού Συριακών Επαναστατικών και Αντιπολιτευτικών Δυνάμεων και συμπρόεδρος της Επιτροπής Διαπραγματεύσεων της Συρίας Χαντί Αλμπάχρα σε αποκλειστική συνέντευξη στο τουρκικό δίκτυο TRT World δήλωσε ότι δεν γνωρίζει πού βρίσκεται ο Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά, όπως είπε, «εξετάζουμε τις νομικές επιλογές μας για να τον εντοπίσουμε». Σχετικά με τη δομή του Συριακού κράτους είπε ότι «δεν θέλουμε να καταστρέψουμε σημερινούς θεσμούς, θέλουμε να τους ενισχύσουμε». Επίσης είπε ότι θα απομακρυνθούν μόνο άτομα σε πολιτικές θέσεις και τόνισε ότι ο ΙΣΙΣ «δεν έχει καμία πιθανότητα να ξαναεμφανιστεί στις περιοχές μας».

Παραδέχτηκε ότι μπορεί να υπάρξουν κάποιες εσωκομματικές διαμάχες μεταξύ των ομάδων της αντιπολίτευσης, αλλά όχι αρκετές έτσι ώστε να διαταραχθεί η προσπάθεια στο μεταβατικό στάδιο. «Τα πράγματα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση» είπε. Ο Εθνικός Συνασπισμός των Συριακών Επαναστατικών και Αντιπολιτευτικών Δυνάμεων είναι η διεθνώς αναγνωρισμένη ομπρέλα οργανώσεων της αντιπολίτευσης στη Συρία.