Πολωνία: Στροφή στη «λαϊκή Δεξιά»

Πριν από δύο χρόνια κανείς δεν θα πίστευε ότι ο φιλελεύθερος πρόεδρος Μπρονίσουαβ Κομορόφσκι από το φιλεοευρωπαϊκό Κόμμα της Αστικής Πλατφόρμας δεν θα επανεκλεγόταν. Ωστόσο, ο μόλις 43 ετών Ντούντα κατάφερε να κάνει την έκπληξη, χαρίζοντας στο συντηρητικό κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη» τη μεγαλύτερη εκλογική επιτυχία των τελευταίων δέκα ετών. «Όταν περάσουν τα πέντε χρόνια της θητείας μου, θα ήθελα να λένε ότι ο Αντζέι Ντούντα ήταν ο πρόεδρος όλων των Πολωνών. Ότι ήταν ένας πρόεδρος που ακούει τη φωνή του λαού χωρίς καμία περιφρόνηση και κανέναν αποκλεισμό» δήλωσε ο νικητής των προεδρικών εκλογών.

Όλα αυτά συμβαίνουν λίγους μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές. Γι' αυτό και πολλοί πιστεύουν ότι οι ψηφοφόροι δεν ήθελαν απαραιτήτως να «τιμωρήσουν» τον φιλοευρωπαίο Κομορόφσκι, αλλά κυρίως να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα προειδοποίησης προς την πρωθυπουργό Εύα Κόπατς, η οποία προέρχεται από την ίδια πολιτική οικογένεια. Αυτό πιστεύει προφανώς και ο ίδιος ο Κομορόφσκι, γι αυτό και προειδοποιεί ότι το κόμμα του θα πρέπει να βγάλει εγκαίρως τα συμπεράσματά του από την «κίτρινη κάρτα» που του έδειξαν οι ψηφοφόροι. «Είναι μία μεγάλη δοκιμασία για όλους μας. Από εμάς εξαρτάται τώρα, εάν θα μετατρέψουμε αυτήν την ήττα σε μία επιτυχία. Και πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε» δήλωσε ο Κομορόφσκι ενώπιον οπαδών του το βράδυ της Κυριακής.

Περιορισμένες αρμοδιότητες, αλλά δικαίωμα βέτο

Μεταξύ άλλων ο Άντζει Ντούντα υποσχόταν στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα έναν πιο αποτελεσματικό έλεγχο των τραπεζών, μείωση των ορίων συνταξιοδότησης, φοροαπαλλαγές για πολύτεκνες οικογένειες, αλλά και αποτροπή νομοθεσίας που θα επιτρέπει την τεχνητή γονιμοποίηση. Επιπλέον, ζητούσε μεγαλύτερη αυτονομία των εθνικών κυβερνήσεων απέναντι στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Μόλις πέντε ημέρες πριν από τις εκλογές, ο Ντούντα εξασφάλισε και την επίσημη στήριξη της «Αλληλεγγύης». «Όσοι με ψήφισαν, ψήφισαν την πολιτική αλλαγή» δήλωσε ο ίδιος το βράδυ της Κυριακής.

Στην πραγματικότητα ο πρόεδρος της Πολωνίας δεν έχει ουσιαστικές αρμοδιότητες για τη διαμόρφωση πολιτικής, ωστόσο είναι επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της χώρας και ασκεί επιρροή σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Και το κυριότερο: έχει δικαίωμα βέτο για όλα τα νομοσχέδια της κυβέρνησης. Πολλοί πιστεύουν ότι η προεδρία Ντούντα μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για μία μελλοντική συντηρητική κυβέρνηση υπό τον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Πρόκειται για τον δίδυμο αδελφό του εκλιπόντος προέδρου της Πολωνίας Λεχ Κατσίνσκι, ο οποίος το 2010 είχε χάσει τη ζωή του υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες σε αεροπορικό δυστύχημα στη Ρωσία.

«Γνώριμο έδαφος» το προεδρικό μέγαρο

Για τον Άντζει Ντούντα το προεδρικό μέγαρο είναι μάλλον γνώριμος χώρος, καθώς και ο ίδιος είχε διατελέσει συνεργάτης του Λεχ Κατσίνσκι στη διάρκεια της προεδρίας του. Μέχρι την εκλογή του ήταν ευρωβουλευτής και δεν συμμετείχε στην πολιτική οικογένεια της Κεντροδεξιάς, αλλά στην- εμφανών ευρωσκεπτικιστικών τάσεων- ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών. Είναι διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κρακοβίας και έχει διατελέσει βουλευτής και υφυπουργός Δικαιοσύνης. Η σύζυγός του είναι καθηγήτρια Γερμανικών.

Συγχαρητήριο τηλεγράφημα απέστειλε στη Βαρσοβία ήδη ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν, σημειώνοντας ότι προσβλέπει σε «εποικοδομητικές σχέσεις, στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού» με την Πολωνία. Τους τελευταίους μήνες πάντως, οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε φάση όξυνσης με αφορμή τα γεγονότα στην ανατολική Ουκρανία.

Γιάννης Παπαδημητρίου