Τι θα γίνει μετά την πτώση του Άσαντ;

Αμέτρητες εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν ανθρώπους σε πολλά μέρη της Συρίας να γιορτάζουν την πτώση του δικτάτορα Μπασάρ αλ Άσαντ. 

Και τώρα τι θα γίνει στη Συρία; Το πρωί της Κυριακής η ισλαμιστική συμμαχία «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ» (HTS) δημοσίευσε μια πρώτη ανακοίνωση που απευθυνόταν στους Σύρους που έχουν διαφύγει στο εξωτερικό πως η  «η ελεύθερη Συρία σας περιμένει». Φωτογραφίες στο διαδίκτυο δείχνουν την απελευθέρωση αρκετών φυλακών του καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένης της διαβόητης φυλακής Σαϊντνάγια βόρεια της Δαμασκού, όπου χιλιάδες αντίπαλοι του καθεστώτος βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν.

Μετριοπαθείς ισλαμιστές;

Αλλά πόσο ελεύθερη θα είναι στην πραγματικότητα η Συρία; Η προσοχή επικεντρώνεται κυρίως στον ηγέτη της ισλαμιστικής πολιτοφυλακής HTS, τον Αμπού Μοχάμεντ Αλ Τζολάνι. Ο ίδιος είχε ήδη αποστασιοποιηθεί από την Αλ Κάιντα πριν από χρόνια και θεωρείται επίσης αντίπαλος της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος. Δείχνει σημάδια μετριοπάθειας και κατά τη διάρκεια της επίθεσης στο Χαλέπι ζήτησε να μην πληγούν οι Χριστιανοί και οι μειονότητες.

Το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί βία κατά των μειονοτήτων είναι ένα «ελπιδοφόρο μήνυμα», δήλωσε στην DW ο ειδικός σε θέματα Συρίας Τζέιμς Ντόρσεϊ από το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στην Ουάσινγκτον.  Ο πρώην πρέσβης της Γερμανίας στη Δαμασκό, Αντρέας Ράινικε ήταν πάντως πιο επιφυλακτικός λέγοντας πως η οργάνωση εξακολουθεί να έχει τις ρίζες της στην ιδεολογία της Αλ Κάιντα.

Εκτός από την ισλαμιστική οργάνωση HTS, υπάρχουν και άλλες ομάδες με επιρροή στη Συρία. Ο Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA) πολεμά στο πλευρό του HTS. Προέκυψε από τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA), μια συμμαχία πολιτοφυλακών που πολεμούσαν κατά του Άσαντ μετά την έναρξη της εξέγερσης το 2011 και λέγεται ότι έχει στενούς δεσμούς με την Τουρκία.

Ο Συριακός Εθνικός Στρατός έχει κατηγορηθεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Για παράδειγμα, λέγεται ότι έχει βασανίσει επανειλημμένα Κούρδους. Το μόνο κοινό στοιχείο που έχει με την οργάνωση HTS είναι η αντίθεσή τους στον ανατραπέντα δικτάτορα- από πλευράς ιδεολογίας. Επίσης και στο βόρειο τμήμα της χώρας οι Κούρδοι θα προσπαθήσουν να επιβληθούν έναντι του SNA και της Τουρκίας που βρίσκεται πίσω του. Η σύγκρουση αυτή κρύβει επίσης σημαντικό δυναμικό βίας.

Ο ρόλος των ξένων παραγόντων

Οι ξένοι παράγοντες θα παίξουν επίσης καθοριστικό ρόλο στο μέλλον της Συρίας. Η Τουρκία είναι πιθανό να αποκτήσει σημαντική επιρροή. Πρόκληση για την Άγκυρα, ωστόσο, αποτελεί μια πιθανή σύγκρουση με τους Κούρδους. 

Το Ιράν είναι ο μεγάλος χαμένος της ανατροπής. Είχε πολεμήσει στο πλευρό του Άσαντ κατά των ανταρτών για χρόνια και συνέβαλε σημαντικά στη νίκη του. Τις τελευταίες ημέρες τόσο το Ιράν όσο και η Χεζμπολάχ έχουν αποσυρθεί από τη Συρία.

Τέλος, η Ρωσία, η οποία υποστήριζε το καθεστώς Άσαντ στη μάχη κατά των ανταρτών από το 2015, επηρεάζεται επίσης από την εξέγερση. Το Κρεμλίνο είχε καταφέρει να εξασφαλίσει μια ναυτική βάση κοντά στην Ταρτούς και την αεροπορική βάση Χμεϊνίμ κοντά στη Λατάκεια στις ακτές της Μεσογείου. Είναι πιθανό λοιπόν να θελήσει να τις υπερασπιστεί με κάθε κόστος, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική έξαρση της βίας.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου