Υπάρχει πατέντα για τη «σοκολάτα Ντουμπάι»;

Είναι πανάκριβη και πλούσια σε θερμίδες, αλλά όλοι θέλουν «σοκολάτα Ντουμπάι» αυτή την εποχή. Ακόμη και στην παραδοσιακή Χριστουγεννιάτικη Αγορά της Κολωνίας, μία από τις μεγαλύτερες και πιο ονομαστές σε ολόκληρη τη Γερμανία, οι επισκέπτες σχηματίζουν ουρές για «χειροποίητη σοκολάτα Ντουμπάι» στο παραδοσιακό περίπτερο της εταιρείας εμπορίας τροφίμων Kischmisch, που σημαίνει «σταφίδα» στη γλώσσα των Παστούν. Ο ιδρυτής της επιχείρησης, Νασρατουλάχ Κουσακί, λέει στην Deutsche Welle ότι εμπορεύεται τρόφιμα και ντελικατέσεν από την κεντρική Ασία. Το πιο περιζήτητο εμπόρευμα αυτή τη στιγμή είναι η «σοκολάτα Ντουμπάι». Και αυτό παρότι οι τιμές ξεκινούν από 7,5 ευρώ τα 100 γραμμάρια.

Ο ευφυής έμπορος δεν είναι ο μόνος που αξιοποιεί τη μόδα της εποχής. Σε πολλές Χριστουγεννιάτικες Αγορές οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν «ζεστή σοκολάτα Ντουμπάι», «κρέπες με σοκολάτα Ντουμπάι», ακόμη και «βάφλες με σοκολάτα Ντουμπάι». Αλήθεια όμως: Μπορεί άραγε όποιος θέλει να παρασκευάζει, να σερβίρει και να πουλάει οπουδήποτε αυτή την περιζήτητη λιχουδιά, ακόμη και αν δεν βρίσκεται στο Ντουμπάι;

Μία αραβική επινόηση

Όπως αποκαλύπτει η ονομασία της, η «σοκολάτα Ντουμπάι» είχε παρασκευαστεί για πρώτη φορά στο Ντουμπάι, τη μεγαλύτερη πόλη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Η αρχική ιδέα ανήκει στη σοκολατοποιό Σάρα Χαμουντά. Όπως λέει η ίδια στο Instagram, επινόησε τη συνταγή στη διάρκεια της δεύτερης εγκυμοσύνης της για να αντιμετωπίσει το επίμονο αίσθημα της πείνας, ένα φυσιολογικό φαινόμενο στη διάρκεια μίας εγκυμοσύνης. Σοκολάτα κουβερτούρα, κρέμα από φυστίκι Αιγίνης (το οποίο επίσης ευδοκιμεί στο Ιράν και άλλες χώρες της κεντρικής Ασίας) και τραγανό φύλλο κανταἴφι είναι τα κύρια συστατικά της «σοκολάτας Ντουμπάι», που έγινε γνωστή σε όλον τον κόσμο μέσω του TikTok.

Προστατεύεται η ονομασία προέλευσης;

Ο γενικός κανόνας είναι ότι στα τρόφιμα μία ονομασία προέλευσης μπορεί να κατοχυρωθεί νομικά και να προστατεύεται απέναντι σε επίδοξους ανταγωνιστές, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένα κριτήρια. Κλασικό παράδειγμα είναι ο αφρώδης οίνος της Καμπανίας (Champagne), ο οποίος πωλείται ως «σαμπάνια» μόνο αν πράγματι προέρχεται από τη συγκεκριμένη ιστορική περιοχή οινοκαλλιέργειας στη βορειοανατολική Γαλλία. Αφρώδη οίνο παράγουν και πολλοί άλλοι αμπελουργοί σε όλον τον κόσμο, δεν επιτρέπεται όμως να τον διαθέτουν στο εμπόριο με την ονομασία «σαμπάνια».

Όλα αυτά κατοχυρώνονται με βάση την «Πράξη της Γενεύης της Συμφωνίας της Λισαβόνας για τις ονομασίες προέλευσης και τις γεωγραφικές ενδείξεις» που προστατεύει νομικά τις ονομασίες προέλευσης τροφίμων και ποτών σε όλον τον κόσμο. Ωστόσο, όπως εξηγεί στην Deutsche Welle ο δικηγόρος Ρίντιγκερ Μπαλς, η νομική προστασία διασφαλίζεται μόνο για τους συμβαλλόμενους της εν λόγω σύμβασης, στους οποίους δεν περιλαμβάνονται τα Εμιράτα.

Υπάρχει βέβαια και ο εναλλακτικός δρόμος της διμερούς συμφωνίας. «Θεωρητικά θα μπορούσαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να κατοχυρώσουν την ονομασία 'σοκολάτα Ντουμπάι' εντός συνόρων και στη συνέχεια να καταθέσουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το αίτημα να κατοχυρωθεί η συγκεκριμένη ονομασία και για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ» αναφέρει ο Ρίντιγκερ Μπαλς. Ο ίδιος εκτιμά ωστόσο ότι δύσκολα θα μπορούσε να ευοδωθεί αυτή η προσπάθεια. «Ένα από τα κριτήρια που εξετάζονται, προκειμένου να κατοχυρωθεί η νομική προστασία, είναι αν το προϊόν διαθέτει ορισμένα μοναδικά χαρακτηριστικά ή συστατικά, που το διακρίνουν από άλλα προϊόντα», επισημαίνει. «Η ονομασία 'σοκολάτα Ντουμπάι' από μόνη της μάλλον δεν επαρκεί».

«Πατέντα» για τη Γερμανία;

Ως «μοναδικό χαρακτηριστικό» του προϊόντος δεν επαρκεί ούτε η σύνδεση της ονομασίας του με το όνομα του κατασκευαστή. Αυτό είναι κάτι που επιχειρεί η Γερμανίδα YouTuber Κική Αβάιμερ, έχοντας καταθέσει την ονομασία «σοκολάτα Ντουμπάι της Κικής» στο Γερμανικό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων. Εικάζεται ωστόσο ότι η συγκεκριμένη σοκολάτα ελάχιστα διαφέρει από άλλες «σοκολάτες Ντουμπάι».

Μία άλλη επιχείρηση που θεωρητικά μπορεί να ζητήσει νομική κατοχύρωση για τη γερμανική αγορά και την ΕΕ είναι η σοκολατοποιἴα Fix Dessert Chocolatier. Η Deutsche Welle απηύθυνε σχετικό ερώτημα στην επιχείρηση, η οποία πάντως δεν είχε απαντήσει μέχρι τη στιγμή που δημοσιεύεται το συγκεκριμένο ρεπορτάζ. Ό,τι και να συμβαίνει από νομικής απόψεως, ένα είναι σίγουρο: αυτή τη χρονιά, η αποκαλούμενη «σοκολάτα Ντουμπάι» θα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή δώρα των εορτών.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου