افغان‌های فقیر، نخستین آسیب‌دیدگان تغییر اقلیم اند
۱۳۹۷ آبان ۷, دوشنبه
تغییر اقلیم در سال جاری هزاران خانواده را در غرب افغانستان مجبور به ترک خانه‌های شان کرد. به دلیل کمبود آب، کشتزارهای دهقانان در ولایت بادغیس خشکید و مالداران به دلیل خشکیدن چراگاه‌ها دست از کار کشیدند و برای پیدا کردن آب و غذا مناطق اصلی شان را ترک کردند. آسیب دیده های تغییر اقلیم حالا در کمپ‌های بیجاشدگان داخلی در هرات و بادغیس به سر می‌برند.
اداره حفظ محیط زیست افغانستان می‌گوید، در صورتی که گام‌های جدی برای مبارزه با تغییر اقلیم و پیامدهای آن برداشته نشود، این کشور با چالش‌های بی سابقه ای مواجه خواهد شد.
شاه زمان میوندی رئیس اداره ملی حفاظت محیط زیست افغانستان روز دوشنبه در یک نشست خبری در کابل گفت، چند مشکل سبب شده است تا افغانستان نتواند از بودجه تغییر اقلیم ملل متحد مستفید شود: «چالش‌های مالی، سازمانی یا نهادی، عدم فهم و دانش در مورد تغییر اقلیم و نبود ارقام از جمله این چالش ها است. ما باید تلاش‌های خود را چندین برابر کنیم تا ظرفیت مورد نیاز را ایجاد نماییم.»
افغانستان براساس کنوانسیون سازمان ملل متحد در رابطه با تغییر اقلیم مکلف است پس از هر چهار سال گزارش تغییر اقلیم را برای ملل متحد ارایه کند.
اداره ملی محیط زیست افغانستان گفت با آنکه این کشور از نظر قوانین و پالیسی‌ها دست آوردهای خوبی در این عرصه دارد، ولی در عمل نتوانسته گام‌های موثری برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و مبارزه با تغییر اقلیم بردارد.
بلند رفتن درجه حرارت
گزارش اداره محیط زیست افغانستان نشان می‌دهد که این کشور چه اندازه در آلودگی هوا و تولید گازهای گلخانه‌ای سهم دارد و کدام سکتورها از تغییر اقلیم متضرر می‌شوند.
در این گزارش آمده است که فقیرترین افغان‌ها قربانی تغییر اقلیم می‌شوند، زیرا منابع اندک عایداتی آنان نیز در نتیجه کاهش بارندگی، سیلاب و حوادث طبیعی نابود می‌شود.
براساس این گزارش، زراعت، صنعت، شهری شدن و برخی از عوامل دیگر سبب نشر گازهای گلخانه‌ای می‌شود که در گرم شدن هوا و تغییر اقلیم نقش دارند.
عزت الله صدیقی معین تخنیکی اداره محیط زیست در رابطه به بلند رفتن درجه حرارت گفت:«از سال ۱۹۵۰ به این‌سو، اوسط درجه حرارت در افغانستان ۱.۸ درجه سانتی گراد بلند رفته است. البته درجه حرارت در مناطق مختلف به اندازه‌های مختلف بلند رفته و در همه مناطق یکسان نیست.»
براساس این گزارش، درجه حرارت در ولایات جنوبی تا ۲.۴ درجه بلند رفته است. در مناطق مرکزی و ولایات شمال درجه حرارت ۱.۷ درصد افزایش یافته ولی در ساحات هندوکش که مناطق مرتفع و سرد است، یک درجه بلند رفته است. این در حالیست که در مناطق شرقی افغانستان درجه حرارت ۰.۶ درصد بلند رفته است.
آقای صدیقی افزود در صورتی که گرم شدن زمین ادامه یابد، افغانستان بیشتر از هر کشوری متضرر خواهد شد: «اگر سناریوی ۴.۵ درجه سانتی گراد را در نظر بگیریم، در افغانستان تا سال ۲۱۰۰ به ۲.۵ درجه افزایش خواهد یافت.»
معین اداره ملی حفاظت محیط زیست گفت تغییر اقلیم سبب شده است تا افغانستان در معرض امواج گرم و سرد نیز قرار گیرد و از سوی دیگر میزان بارندگی‌ها کاهش یابد: «درجه حرارت بلند می‌رود. تاثیراتش بالای تنوع حیات، بالای جنگلات زیاد می‌شود. حوادث طبیعی افزایش می‌یابد و بارندگی‌ها در برخی مناطق کم و در مناطق دیگر افزایش می‌یابد.»
کشور آسیب پذیر
ملل متحد می‌گوید افغانستان باید تغییر اقلیم را جدی بگیرد و از همین حالا برنامه‌های مشخصی برای مبارزه با این پدیده داشته باشد.
کیت شاوی رئیس برنامه محیط زیست ملل متحد در این کنفرانس گفت: «افغانستان در منطقه ای از جهان موقعیت دارد که از تغییر اقلیم آسیب پذیر است. تغییر اقلیم بسیار با آهستگی صورت می‌گیرد و ما به آن توجه نمی‌کنیم. ما فراموش می‌کنیم که این پدیده تاثیرات جدی بر زندگی روز مره ما دارد.»
اداره ملی حفاظت از محیط زیست افغانستان می‌گوید تا چهار سال پیش وزارت مالیه به هشدارهای این وزارت در مورد تغییر اقلیم گوش نمی‌داد و آن را جدی نمی‌گرفت، ولی با تغییر وضعیت اقلیمی، حالا این وزارت بودجه‌مشخصی را برای مبارزه با اقلیم دارد، اما کافی نیست.
ح. همراز/ کابل