اجرای طرح مناقشه‌برانگیز کارورزی آغاز شد
۱۳۹۶ تیر ۲, جمعه
عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد، طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از دهه اول تیرماه در سراسر کشور آغاز می‌شود.
وزارت کار دولت یازدهم از اردیبهشت امسال سامانه‌ای اینترنتی زیر عنوان کاروزی راه‌اندازی کرده که تحصیل‌کردگان جویای کار می‌توانند در آن ثبت‌نام کنند.
علی ربیعی، وزیر کار روز گذشته (پنج‌شنبه اول تیرماه) با اعلام این که تا کنون ۲۰۰ هزار نفر در این سامانه ثبت‌نام کردهاند به خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه، گفت: «در قالب اجرای این طرح، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به واحدها و بنگاه‌های اقتصادی برای اشتغال معرفی می‌شوند.»
بیشتر بخوانید: «رکود و بیکاری در دولت دوازدهم ادامه خواهد داشت»
دولت برای کاهش بیکاری طرح‌های مختلفی، از جمله مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی برای جوانان ۱۵ تا ۲۳ ساله، و کارورزی برای تحصیل‌کردگان ۲۳ تا ۳۵ ساله را در دستور کار دارد.
یکی دیگر از برنامه‌هایی که در قانون برنامه ششم توسعه نیز گنجانده شده در نظر گرفتن مشوق برای کارفرمایانی است که به جذب افراد بیکار اقدام کنند.
کارورزی با یک سوم حداقل حقوق
بر این اساس دولت متعهد شده تا دو سال سهم کارفرما از بیمه افراد استخدام شده را پرداخت کند. پرداخت یک سوم حداقل حقوق (معادل حدود ۳۱۰ هزار تومان در ماه) به کارورزان در دوره کارورزی یکی دیگر از تعهدهای دولت است.
به گزارش خبرگزاری کارگری ایلنا، معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت کار گفته است: «جامعه هدف اجرای این طرح، دانش‌آموختگان دانشگاهی و واحدهای پذیرنده، اعم از بخش خصوصی و تعاونی هستند، که در گام اول کارفرما را تشویق می‌کنیم تا نیروی کار فارغ‌التحصیل دانشگاهی جدید را جذب کند و در مرحله بعد هدف ما آماده‌سازی نیروی کار برای بازار کار است که این افراد در دوره کارورزی مهارت لازم برای ورود به بازار کار را کسب می‌کنند.»
درباره میزان موفقیت این طرح‌ها که مشابه آنها در برخی کشورهای اروپایی نیز تجربه شده تردیدهای جدی وجود دارد؛ دولت با صرف هزینه دانش‌آموختگان بیکار را برای مدتی از آمار بیکاران خارج می‌کند، اما این کار لزوما به ایجاد اشتغال پایدار نمی‌انجامد.
در یکی دو ماه گذشته که بحث درباره طرح‌های کارورزی و مهارت‌آموزی بالا گرفته و این طرح‌ها وارد فاز عملیاتی شده‌اند شماری از فعالان صنفی و کارشناسان انتقادهای زیادی به آنها مطرح کردهاند.
محمد عطاردیان، نایب رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی سوم خرداد به ایلنا گفت: «طرح‌های نظیر کارورزی و مهارت‌آموزی مسئله اشتغال را در کشور حل نمی‌کنند و دولت باید برای اشتغال‌زایی، استراتژی به درد بخور داشته باشد.»
بیشتر بخوانید: وزیر کار: میزان بیکاری به زودی کاهش نمی‌یابد
او با انتقاد از دولت به خاطر عدم ارائه این طرح‌ها به شورای عالی کار می‌گوید در گذشته طرح‌های مشابهی نظیر بنگاه‌های زودبازده و بنگاه‌های خانگی توسط دولت‌های وقت اجرایی شد که به دلیل اینکه کارشناسی نشده بودند اشتغالی ایجاد نشد و بیکاری همچنان باقی ماند.
پاک کردن صورت مسئله
عطاردیان اعتقاد دارد: «باید بیماری اقتصاد را حل کرد و نمی‌بایست به سمتی رفت که صرفا صورت مسئله را پاک کرد چرا که حتی در این صورت اعطای معافیت‌های بیمه‌ای به کارفرمایان فایده‌ای ندارد.»
کمال اطهاری، اقتصاددان و جامعه‌شناس نیز ۲۹ خرداد تصریح کرد که چنین طرح‌هایی اگر نقاط مثبتی هم داشته باشند به خاطر شیوه‌ی اجرای آن توسط دولت به اشتغال‌زایی واقعی منجر نمی‌شوند.
این کارشناس اقتصاد به ایلنا گفته که مسئولان برای جذب هرچه زودتر متقاضیان کار با شتاب یک سایت و پایگاه اینترنتی طراحی و راه‌اندازی می‌کنند "درحالی‌که اجرای چنین طرحی قبل از آنکه نیازمند آیین‌نامه اجرایی و طراحی سایت اینترنتی باشند به طراحی نهادهای پشتیبان نیاز دارند".
بنابر این گزارش علی اصلانی، عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار، نیز از جنبه دیگری به طرح‌های اشتغال‌زایی دولت انتقاد دارد و می‌گوید: «طرح‌های کارورزی و مهارت‌آموزی هیچ افق روشنی در حوزه روابط کار باقی نمی‌گذارند و حاکمیت قانون را با گسترش بی‌نظمی به چالش می‌کشند.»
شماری از فعالان صنفی معتقدند طرح‌های کارورزی و مهارت‌آموزی شاغلان را از شمول قوانین حمایتی و مصوبات شورای عالی کار خارج و فصل پنجم قانون کار را که به روابط کارآموز و کارفرما مربوط می‌شود بی‌اعتبار می‌کنند.
در کنار این انتقادها، یکی از معضلاتی که مسئولان دولت هم به طور مستقیم و غیرمستقیم به آن اعتراف کردهاند عدم تناسب توان جذب طرح‌هایی مانند کارورزی با شمار دانش‌آموختگانی است که هر سال وارد بازار کار می‌شوند.
بیشتر بخوانید: علت افزایش بیکاری از نظر مشاور اقتصادی رئیس جمهور
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی رئیس جمهور، ابتدای امسال در مراسمی گفته است: «در سال‌های گذشته به‌جای ایجاد اشتغال برای جوانان، درهای دانشگاه را گشوده و آنها را راهی دانشگاه کردند و حدود ۵ میلیون نفر وارد دانشگاه شدند و امروز سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر، فارغ‌التحصیل و وارد بازار کار می‌شوند.»
این در حالی است که خبرگزاری میزان می‌نویسد، دولت در قالب طرح کارورزی پیش‌بینی کرده تا سالانه ۱۵۰ هزار فارغ‌التحصیل جویای کار شاغل شوند. افزون بر این دست‌کم در ابتدای کار این "اشتغال" تنها دستمزدی معادل یک سوم حداقل حقوق کارگران نصیب دانش‌آموختگان دانشگاهی می‌کند.