کاروان کامیون‌های زباله از تهران تا برلین
۱۳۹۲ آبان ۱۰, جمعه
تولید زباله در سراسر جهان با شتاب فراوان رو به رشد است. پژوهشگران هشدار میدهند که این روند تا ۷۰ سال دیگر ادامه خواهد داشت. برای جابه‌جایی حجم کنونی زباله‌ها، روزانه کاروانی به طول ۵ هزار کیلومتر نیاز است.
مقاله‌ی تا‌زه‌ای که در مورد تولید زباله در سطح جهان در آخرین شماره مجله عملی "نیچر" منتشر شده، حاوی آمار نگران‌کننده‌ای است. پژوهشگران کانادایی تهیه‌کننده این مقاله هشدار میدهند که روند رو به رشد تولید زباله در سطح کره زمین شتاب فزاینده‌ای گرفته است.
به عقیده این پژوهشگران، علی‌رغم تلاش برای اطلاع‌رسانی در مورد مضرات تولید بی‌رویه زباله، این روند پرشتاب دست‌کم تا ۷۰ سال دیگر ادامه خواهد داشت.
بر اساس آمار منتشر شده در این مقاله، در سال ۲۰۱۰ میلادی روزانه ۵/ ۳ میلیون تن زباله در سطح کره زمین تولید شده است. دانیل هورن‌وگ و همکاران او، از دانشگاه اونتاریو در کانادا، معتقدند که تولید زباله با گذشتن سه سال از زمان تهیه این آمار، بی‌تردید از این رقم فراتر رفته است.
افزایش کوه‌های زباله در حاشیه شهرها
بخش عمده تولید زباله نیز مشکل افزایش شهرنشینی در سراسر جهان است. تولید زباله در شهرها دو تا چهار برابر جوامع روستایی است. درحالی که یک صد سال پیش تولید زباله در شهرهای جهان روزانه حدود ۳۰۰ هزار تن بود، این رقم با گذشت یک قرن‌به روزانه ۳ میلیون تن رسیده است.
پژوهشگران کانادایی معتقدند که حجم روزانه زباله تا سال ۲۰۲۵ میلادی به دو برابر، یعنی حدود ۶ میلیون تن در روز خواهد رسید.
برای جابه‌جایی این حجم از زباله، روزانه به کاروانی از کامیون‌های زباله به طول ۵ هزار کیلومتر نیاز است. برای مثال، مسافت تهران تا برلین ۴۷۰۰ کیلومتر است.
پژوهشگران کانادایی در مقاله خود تأکید می‌کنند که اگر تولید زباله با شتاب کنونی ادامه پیدا کند، تا پایان قرن ۲۱ روزانه بیش از ۱۱ میلیون تن زباله در سطح کره زمین تولید خواهد شد.
راه‌های مقابله با تولید روز افزون زباله
پژوهشگران کانادایی معتقدند، کاهش جمعیت شهرنشین، استفاده بهینه از منابع اولیه در شهرها و پیشرفت تکنولوژی، از جمله بسته‌بندی مناسب‌تر کالاها، روند پرشتاب تولید زباله در سطح کره‌زمین را کند خواهند کرد.
دانیل هورن‌وگ تأکید می‌کند که بسته‌بندی بهینه کالاها برای محیط زیست، اقتصاد و جامعه بسیار پرسود خواهد بود. وی در عین حال معتقد است که با خوش‌بینانه‌ترین محاسبه نیز روند افزایشی تولید زباله تا سال ۲۰۷۵ میلادی ادامه خواهد داشت.
کریستوف وونش، کارشناس زباله و اقتصاد از دانشگاه درسدن آلمان نیز معتقد است که هرچند آمار پژوهشگران کانادایی در مورد افزایش تولید زباله در سراسر جهان قطعی نیست، اما از نظر علمی قابل پذیرش است.
رشد پرشتاب زباله در آسیا و آفریقا
در حال حاضر کشورهای صنعتی اروپا و شمال آمریکا حجم عمده زباله را تولید می‌کنند. اما پژوهشگران کانادایی پیش‌بینی می‌کنند که تولید روزانه زباله در اروپا و شمال آمریکا تا سال ۲۰۵۰ کاهش خواهد یافت. دلیل این پیش‌بینی، کند شدن رشد جمعیت همزمان با افزایش آگاهی جامعه در مورد حفاظت از محیط زیست و همین‌طور پیشرفت تکنولوژی است.
در برخی از شهرها، به عنوان مثال در سانفرانسیسکو در ایالت کالیفرنیای آمریکا، این روند ملموس‌تر است. مدیران این شهر در نظر دارند تولید زباله در سانفرانسیسکو را تا سال ۲۰۲۰ به صفر برسانند. به گفته‌ی مقامات مسئول، در حال حاضر ۵۵ درصد زباله سانفراسیسکو بازیافت یا دوباره استفاده می‌شود.
در مقابل تولید زباله در بخش‌های دیگری از کره زمین، به عنوان مثال در شرق آسیا به ویژه در چین، آهنگ پرشتابی دارد. به نقل از مقاله مجله علمی نیچر، جنوب قاره آسیا از سال ۲۰۲۵ و قاره آفریقا نیز از سال ۲۰۵۰ گوی سبقت را از سایر نقاط جهان خواهند ربود.
پژوهشگران کانادایی معتقدند که تغییرات قاره آفریقا، افزایش شمار و گسترش شهرها در این قاره، نقشی تعیین‌کننده در میزان تولید روزانه زباله در جهان خواهد داشت.
اهمیت کیفیت زباله‌های شهری
دانیل هورن‌وگ و همکاران وی در مقاله مجله نیچر تأکید می‌کنند که هرچند با افزایش سطح رفاه یک جامعه تولید زباله کاهش پیدا می‌کند، اما ترکیب آن برای محیط زیست خطرناک‌تر می‌شود. با افزایش سطح رفاه، لوازم الکتریکی، اسباب‌بازی‌‌های پلاستیکی و لوازم خانگی بیشتری راهی سطل زباله می‌شوند.
کریستوف وونش، کارشناس زباله و اقتصاد گردشی از دانشگاه درسدن آلمان، نیز معتقد است که با صنعتی شدن جوامع شهری زباله‌های سمی نیز افزایش پیدا می‌کند. این روند پیامدهای خطرناک‌تری برای محیط زیست دارد. وی تأکید می‌کند که نقش کیفیت زباله در آلودگی محیط زیست از کمیت آن مؤثرتر است.
پژوهشگران کانادایی نیز در مقاله خود به دست‌کم ۲ هزار پایگاه بزرگ سوخت زباله در حاشیه شهرهای بزرگ جهان اشاره می‌کنند. در این پایگاه‌ها روزانه تا ۵ هزار تن زباله آتش زده می‌شود. دود این آتش با آلودگی هوا و خاکستر آن با نشست بر روی زمین و ورود به آب‌های جاری و منابع آب‌زیرزمینی هر روز بیش از پیش عرصه زندگی بر سطح کره زمین را تنگ‌تر می‌کنند.