هشدار نماینده ایران درباره خطر"خارج شدن بحران از کنترل"
۱۳۹۸ اردیبهشت ۳۱, سه‌شنبه
مجید تختروانچی، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل این بالاترین مرجع بین‌المللی که متن آن امروز سه‌شنبه ۳۱ اردیبهشت (۲۱ ماه مه) در رسانه‌های ایران منتشر شده، نسبت به "تلاش‌های تفرقه‌افکنانه و فتنه‌جویانه خارج از منطقه" هشدار داد. تختروانچی از جمله گفته است که جمهوری اسلامی به دنبال ایجاد درگیری نیست، اما در صورت "تحمیل جنگ" به ایران، این کشور "قاطعانه" از خود دفاع خواهد کرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، شامگاه یکشنبه گذشته هشدار داده بود که تمایل به درگیری "پایان رسمی ایران" خواهد بود. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز در واکنش به ترامپ با اشاره به اینکه "رجزخوانی برای نسل‌کشی" پایان کار ایران نخواهد بود، گفته بود: «احترام بگذارید، جواب می‌دهد.»
نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نامه خود به گوترش با اشاره به "وضعیت امنیتی هشداردهنده اخیر در منطقه خلیج فارس"، از وجود "علائمی" سخن گفته که به گفته او: «محافل خاصی خارج از این منطقه، از طریق دروغ‌پراکنی، ارائه اطلاعات جعلی و اخبار گمراه‌کننده و با اتکای به حمایت متحدان خود در خاورمیانه و همچنین اعزام نیروی دریایی به منطقه، در صدد تعقیب منافع غیرمشروع خود هستند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته تختروانچی، "هدف" محافل مورد نظر او "تفرقه‌افکنی افزون‌تر بین کشورهای منطقه خلیج فارس و کاهش هر چه بیشتر اعتماد بین آنها و نیز افزایش ناامنی و تنش در این منطقه پیشاپیش تنش‌آلود است."
مجید تختروانچی سپس هشدار داده است: «اگر این وضعیت مهار نشود، ممکن است دیر یا زود از کنترل خارج و به یک بحران غیرضروری دیگر در این منطقه منجر شود.»
دفاع "قاطع" از خود در صورت "تحمیل جنگ"
نماینده دائم ایران در سازمان ملل در حالی از خطر تشدید تنش در منطقه سخن گفته که جمهوری اسلامی خود از سوی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی متهم به تلاش برای "بی‌ثبات کردن" خاورمیانه است. در روزهای گذشته نیز جمهوری اسلامی از جمله در عراق، عربستان سعودی و امارات متحده عربی متهم شده بود که در اقداماتی برای ایجاد تنش دست داشته است.
تختروانچی در بخش دیگری از نامه خود به گوترش، در عین رد "درگیری و جنگ" تأکید کرده است: «با این حال، باید به صراحت اعلام کنم که اگر جنگ بر ما تحمیل شود، ایران با استفاده از حق ذاتی دفاع مشروع خود، قاطعانه از ملت خویش دفاع و از منافع خود حفاظت خواهد کرد.»
خطر "فراتر رفتن" درگیری‌های منطقه‌ای
نماینده دائم ایران در سازمان ملل همچنین با اشاره به "وضعیت آشفته کنونی منطقه که چشم‌انداز روشنی نیز برای آن متصور نیست"، خواستار اقدام "جامعه بین‌المللی و خصوصا سازمان ملل متحد" شده و نوشته است: «اگر این مسائل به طور کامل حل نشود، دامنه هر گونه درگیری احتمالی به سرعت از سطح منطقه‌ای فراتر رفته و مطمئنا پیامدهای جدی و گسترده‌ای بر صلح و امنیت بین‌المللی خواهد داشت.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
تختروانچی با بیان اینکه "عدم اقدام، یک رهیافت باخت ـ باخت بوده و می‌تواند به یک فاجعه منجر شود"، "تنها راه حل" را "اتخاذ رویکرد برد ـ برد از طریق مشارکت فعالانه" دانسته و تأکید کرده است که از نظر جمهوری اسلامی "مسائل امنیتی پیچیده فعلی منطقه منحصراً از طریق تعامل سازنده و گفتگو میان کشورهای حوزه خلیج فارس قابل مهار شدن و حل و فصل است."
خواست "گفت‌وگوهای منطقه‌ای" با وساطت سازمان ملل
مجید تختروانچی با اشاره به سخنان وزیر خارجه ایران و لزوم ایجاد "یک مجمع گفت‌وگوی جمعی در منطقه خلیج فارس"، نوشته است: «فرآیند گفتگوهای منطقه‌ای می‌تواند با تقویت تفاهم، به توافق در مورد طیف وسیعی از مسائل، از جمله اقداماتی جهت تقویت اعتماد و امنیت، مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی خشونت‌آمیز؛ و تضمین آزادی دریانوردی و جریان آزاد انرژی منجر شود. این فرآیند در نهایت حتی می‌تواند شامل ایجاد ترتیبات رسمی در زمینه عدم تجاوز و همچنین همکاری‌های امنیتی نیز باشد.»
نماینده ایران در سازمان ملل در نهایت ضمن درخواست انتشار این نامه "به عنوان سند شورای امنیت"، از دبیرکل سازمان ملل خواسته است تا با "اجرایی کردن" بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت مصوبه سال ۱۹۸۷ میلادی، "چتر بین‌المللی لازم برای راه‌اندازی چنین گفت‌وگوی منطقه‌ای" را فراهم کند.
با وجود تأکید مکرر رئیس جمهوری ایالات متحده بر مذاکره با ایران، مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون انجام گفت‌وگو با آمریکا را رد کرده‌اند. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، گرچه بروز جنگ میان ایران و آمریکا را منتفی دانسته، اما در عین حال مذاکره با ایالات متحده را نیز به عنوان "سم مضاعف" رد کرده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی در عین رد گفت‌وگو با آمریکا، اعلام کرده‌اند که آماده مذاکره با عربستان سعودی هستند. علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، نهم اردیبهشت‌ماه گذشته مذاکره با آمریکا را "اشتباه راهبردی" خوانده، اما در عین حال گفته بود که "باب مذاکره با عربستان بسته نیست".
عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجی عربستان سعودی، اخیرا در اظهارات مشابهی مانند مقام‌های جمهوری اسلامی گفته بود که ریاض به دنبال جنگ در منطقه نیست، اما در صورت وقوع آن با "عزم راسخ" از منافع خود دفاع خواهد کرد.
عربستان سعودی، از متحدان منطقه‌ای آمریکا، ایران را متهم کرده است که پشت حمله ۲۴ اردیبهشت‌ماه حوثی‌های یمن به تاسیسات و یک خط لوله نفتی عربستان است. حوثی‌ها اما ارتباط جمهوری اسلامی با این حمله را رد کرده‌اند. خبرگزاری رویترز از عادل جبیر نقل کرده بود: «ما خواستار صلح و ثبات در منطقه‌ایم. اما در صورت ادامه حمله ایران بی‌تفاوت نخواهیم نشست».
زنجیره تنش‌ها
رئیس جمهوری آمریکا در روزهای گذشته فشارهای خود بر جمهوری اسلامی را از طریق اعمال تحریم‌های جدید و تشدید حضور در خاورمیانه، با ارسال سیگنال‌هایی برای مذاکره با ایران همراه کرد. دونالد ترامپ خواهان مذاکره مجدد بر سر توافق هسته‌ای با ایران و مصالحه جمهوری اسلامی بر سر برنامه اتمی این کشور است. رئیس جمهوری آمریکا افزون بر این، خواستار محدودیت برنامه موشکی ایران و توقف تحرکات این کشور در مناطق بحرانی خاورمیانه است که از آن به عنوان "دخالت" و "بی‌ثبات کردن منطقه" یاد می‌کند.
تنش میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده یک هفته پیش در سالگرد اعلام خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ اوج گرفت. واشنگتن تحریم‌های دیگری را علیه صنایع فلزی و معدنی ایران وضع کرد و تهران نیز اعلام کرد که دیگر به برخی تعهدات خود در قبال برجام پایبند نخواهد بود.
پس از بالا گرفتن تنش میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده، آمریکا ناو هواپیمابر "آبراهام لینکلن" و بمب‌افکن‌های "بی-۵۲" خود را به آب‌های خلیج فارس اعزام کرد. دلیل این اقدام "تهدیدهایی از سوی ایران" اعلام شد. "عملیات خرابکارانه" علیه چهار کشتی در آب‌های امارات نیز به تنش‌ها افزود و انگشت اتهام دوباره متوجه جمهوری اسلامی شد.
واشنگتن همچنین چهارشنبه گذشته اعلام کرد که بخش بزرگی از دیپلمات‌های خود را که حضورشان در عراق "ضروری" نیست، از این کشور خارج خواهد کرد. منابع دولتی آمریکا که نخواستند نامشان فاش شود، دلیل این امر را خطری عنوان کردند که از سوی شبه‌نظامیان عراقی که از سپاه پاسداران دستور می‌گیرند، متوجه آمریکایی‌هاست.
دو روز پیش نیز یک موشک کاتیوشا در نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد فرود آمد و در پی آن ترامپ توییت کرد: «اگر ایران خواهان درگیری است، این پایان رسمی‌اش خواهد بود.»
مقام‌های جمهوری اسلامی اما اتهام‌های آمریکا در مورد "تهدید از جانب ایران" را رد کرده‌اند. با وجود این، شنبه گذشته علاوه بر خروج کارمندان آمریکایی از عراق، اعلام شد که شرکت نفتی آمریکایی اکسان‌موبیل نیز کارکنان خارجی خود را از این کشور خارج کرده است.
تنش در منطقه خلیج فارس با هشدار برخی کشورهای اروپایی همچون آلمان و بریتانیا نسبت به خطر وقوع یک "جنگ ناخواسته" همراه شده است. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا دیروز دوشنبه، گرچه گفت که ایالات متحده به دنبال جنگ با جمهوری اسلامی نیست، اما در عین حال هشدار داد که ایران "عزم آمریکا" را محک نزند.