سعید حجاریان: پرونده باید باز باشد
۱۳۸۶ شهریور ۲, جمعه
خودی و غیر خودی کردن در ایدئولوژی سیاسی حکومت در ایران یک اصل است. این امر بر نوشتن تاریخ حوادث پس از انقلاب تأثیر عمده‌ای دارد. در مورد هر سندی و روایتی باید پرسید که منشأ آن "خودی" یا "ّغیرخودی" است، ماجرا را فردی از آن سوی خط شرح می‌دهد، یا از این سوی خط؟
در مورد آنچه در زندان‌های ایران گذشته (و هنوز می‌گذرد) چنین است. از میان "غیرخودی‌ها" روایت بسیار است، اما از میان آنانی که به عنوان "خودی" شاهد فجایع بوده‌اند، یا چیزی در مورد موضوع شنیده‌اند، روایت بسیار کم است. در میان آنها، آنچه در خاطرات آیت‌الله منتظری آمده است، اهمیت بسیاری دارد. متأسفانه کسانی که زمانی آن سوی خط بوده‌اند، اکنون در وسط ایستاده‌اند یا کاملا غیرخودی شده‌اند، از سرمشق آیت‌الله منتظری پیروی نکرده و دانستی‌های‌شان را انتشار نداده‌اند.
بسیاری کسان ممکن است بگویند ما که خودمان در موضوع‌های مربوط به دستگیر‌ی‌ها و زندانها و محاکمه‌ها دخالتی نداشته‌ایم، پس چرا بایستی به این موضوع بپردازیم. بایستی اما به موضوع پرداخت، تا همه زوایای موضوع باز شود. همین نیز اهمیت دارد که کسی بگوید در محافل "خودی" درباره‌ی موضوع چگونه حرف می‌زدند، از اخبار زندان چه برداشت‌هایی داشتند، اعدام‌ها را چگونه توجیه می‌کردند.
انتظار می‌رفت در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و باز شدن فصل "اصلاحات" در کشور، از پرونده‌ی اعدام‌های دهه ۶۰ رمزگشایی شود. به نظر می‌رسید، نیروهای اصلاح‌طلب نسبت به نقض آزادی بیان و یا مسايلی چون افشای قتل‌های زنجیره‌ای، که توسط ارگان‌های موازی وزارت اطلاعات صورت گرفت، بی‌تفاوت نبودند. اما نسبت به اعدام‌های سال ۶۷ و به‌طورکل اعدام‌های اپوزیسیون در دهه ۶۰ سکوت پیشه کرده‌اند. دلایل این رویکرد چه بود؟ خطوط قرمز در کجا قرار داشتند؟
در جستجوی پاسخ، سراغ بسیاری کسان که از "خودی‌ها" هستند، یا بوده‌اند رفتیم. متأسفانه عمدتا دعوت به گفت‌وگو را نپذیرفتند.
اوایل شهریور ۱۳۸۶ با ارسال نمابری به سعید حجاریان، که در بنیانگذاری دستگاه امنیتی حکومت نقش مهمی داشته است، پرسش‌هایی را در مورد اعدام‌های ۶۷ طرح کردیم و امید داشتیم او به آنها پاسخ گفته و به صورت مستقیم به موضوع بپردازد.
این پاسخی است که از ایشان گرفتیم:
«با این‌که آن موقع من معاون سیاسی استانداری اهواز (خوزستان) بودم، مع‌الوصف باید این پرونده باز باشد و اصلاح‌طلبان روی آن موضع بگیرند. اما اکنون که شرایط در داخل کشور مساعد نیست و رسانه‌ها و احزاب و نهادهای جامعه مدنی قوی نیستند، امکان پرداختن به این موضوع وجود ندارد. سعید حجاریان»
--------------------
* این نوشته و پاسخ سعید حجاریان در سال ۲۰۰۷ در سایت دویچه وله انتشار یافته و به مناسبت سی‌امین سالگرد اعدام زندانیان سیاسی بازنشر می‌شود.