آزمایش بازدم، شیوه تشخیص بیماری‌ها در آینده
۱۳۹۲ فروردین ۲۱, چهارشنبه
مایعات بدن می‌توانند از سلامت یا بیماری انسان خبر دهند. به همین دلیل پزشکان می‌توانند با آزمایش‌های خون و ادرار؛ عفونت‌ها، بیماری‌های متابولیکی، نارسایی ارگان‌ها و بیماری سرطان را تشخیص دهند و دوز داروها را بررسی کنند.
اینک کارشناسان مؤسسه تکنولوژی زوریخ (ETH) و بیمارستان دانشگاه زوریخ سوئيس در تلاشند با استفاده از روش‌های تحلیلی شفافیت بالا و راهکارهای دقیق اندازه‌گیری، از تجزیه و تحلیل ترکیبات شیمیایی موجود در بازدم انسان برای تشخیص بیماری‌های او استفاده کنند.
آنالیز نفس
پژوهشگران در این موضوع، اصلی را مبنا قرار داده‌اند که پیش از همه در طب سنتی چین متداول است.
در طب سنتی چین بوی نفس بیمار کلید وضعیت سلامت او را به دست می‌دهد. همچنین مرسوم است که سگ‌ها و موش‌های تربیت‌شده از طریق نفس انسان‌ها، بیماران مبتلا به برخی از سرطان‌ها را تشخیص می‌دهند.
تیم تحقیقات به سرپرستی رناتو زنوبی (Renato Zenobi)، پروفسور آزمایشگاه شیمی آلی دانشگاه زوریخ قصد دارد با مطالعه ترکیبات موجود در تنفس و بوی بازدم انسان به تشخیص بیماری‌های او برسد.
این تیم نفس ۱۱ نفر را مورد بررسی قرار داد. محققان به این نتیجه رسیدند که نفس هر کدام از آزمایش‌شوندگان، به عبارت دیگر ترکیبات شیمیایی موجود در بازدم هر کدام از آنها متمایمز از دیگران بود.
به بیان دقیق‌تر هر انسانی دارای "اثر نفس" یا Breath – Print است.
طی اندازه‌گیری‌هایی که در طول ۱۱ روز به طور مرتب انجام شد این تیم توانست نشان دهد که الگوی نفس هر انسان ثابت باقی می‌ماند.
پابلو مارتینز ـ لوزانو سینوئز(Pablo Martinez –Lozano Sinues)، دستیار ارشد تیم زنوبی می‌گوید: «ما گاهی در طول روز شاهد نوسان‌هایی (در ترکیبات بازدم آزمایش‌شوندگان) بودیم، با این حال الگوی فردی (نفس آنها) از آن اندازه از پایداری برخوردار بود که برای مصارف پزشکی لازم است.»
اگر غیر از این بود و نوسان‌های موجود در ترکیبات نفس آزمایش‌شوندگان بیش از اندازه بود، استفاده از بازدم برای تشخیص بیماری ممکن نمی‌شد.
در این آزمایش از اسپکترومتر یا طیف‌نماهای معمول استفاده شد. از آزمایش‌شوندگان خواسته شد تا در قسمت دهانی لوله دستگاه آنالیز فوت کنند. با این روش محققان به وجود حدود ۱۰۰ ترکیب شیمیایی در بازدم پی بردند.
دانشمندان در حال حاضر در حال مطالعه بر روی این ترکیبات، مولکول‌های موجود در آنها و رابطه آنها با بیماری‌ها هستند.
اثر انگشت بیماری‌ها
قدم بعدی پژوهشگران تیم تحقیقاتی سوئيس این است که نه تنها الگوی نفس هر فرد را بررسی کنند بلکه تشخیص دهند، کدام یک از این الگوها نشان‌گر بیماری‌هایی خاص است.
به همین دلیل این تیم با پزشکان بیمارستان زوریخ همکاری نزدیک دارد. تشخیص بیماری‌های تنفسی از طریق بازدم در محور بررسی‌های این تیم قرار دارد. اما در آینده بیماری‌های دیگری نیز مد نظر تیم پروفسور زنوبی قرار خواهد گرفت.
با وجود اینکه استفاده از آنالیز بازدم برای تشخیص بیماری‌ها برای پزشکان موضوعی شناخته‌شده است اما به ندرت از این روش استفاده می‌شود.
پابلو مارتینز ـ لوزانو سینوئز، دستیار ارشد تیم تحقیقاتی سوئیسی می‌گوید: «یک دلیل برای این موضوع این است که متدهایی که تا به حال از آنها استفاده می‌شد زمان‌بر بود و اغلب می‌توانست تعداد کمی از ترکیبات را بررسی کند.»
استفاده از بازدم برای تشخیص بیماری‌ها دو مزیت دارد. نخست این که آزمایش بازدم نسبت به آزمایش خون و ادرار بسیار سریع‌تر به نتیجه می‌رسد. مزیت دوم این است که فوت کردن در دستگاه آنالیز تنفس مطلوب‌تر از فرو کردن آمپول به بدن برای برداشتن نمونه خون یا آزمایش ادرار است.
آنالیز بازدم برای پیش‌آگهی از بیماری‌ها
دست‌اندرکاران تیم تحقیقاتی زوریخ می‌گویند، در صورتی که تحقیقات آنها به ثمر بنشیند در آینده می‌توان با استفاده از آزمایش‌های مرتب بازدم افراد به پیش‌آگهی از بیماری‌های آنها رسید.
برای رسیدن به این منظور باید حساسیت ابزارهای لازم برای این کار را افزایش داد. باید بازدهی ابزارهای اندازه‌گیری (طیف‌سنج‌ها) را به شکل محسوسی بالا برد تا جایی که بتوان از آنها به راحتی مثلا در مطب پزشکان استفاده کرد.