اعدام‌شدگان پس از انقلاب ۵۷؛ از امیرعباس هویدا تا پری بلنده

محمد صادق صادقی گیوی معروف به خلخالی متولد ۱۳۰۵، حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ بود. وی در ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ با حکم سید روح‌الله خمینی به عنوان حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب منصوب شد. در این دوره صدها نفر با حکم وی اعدام شدند که بسیاری از آنان وابستگان به حکومت پهلوی بودند.

گفته می‌شود خلخالی در شب پیروزی انقلاب قصد داشت ۲۴ نفر را اعدام کند که در نهایت پس از موافقت آیت‌الله خمینی چهار نفر اعدام شدند: مهدی رحیمی، نعمت‌الله نصیری، منوچهر خسروداد و رضا ناجی. گفته می‌شود که خمینی به مهدی عراقی دستور داد که برود و نظارت کند تا آن چهار نفر با خانواده‌هایشان تماس بگیرند و اگر مطالبی دارند بنویسند.

به گفته مهدی عراقی، وی زمانی رسید که اعدام آن چهار نفر صورت گرفته بود. وی می‌گوید :« وقتی من رسیدم، خلخالی و تیم‌اش مشغول مذاکره برای نوشتن ادعانامه علیه اعدام شدگان بودند. من بسیار عصبانی شدم و بر سر آنها فریاد زدم که شما چه دینی دارید؟ اول می‌کشید بعد می‌خواهید کیفرخواست بنویسید.» خلخالی در روز ۵ آذر سال ۱۳۸۲ بر اثر بیماری قلبی و به دنبال یک انزوای ده ساله درگذشت.

سپهبد مهدی رحیمی متولد سال ۱۳۰۰ آخرین فرماندار نظامی تهران بعد از تیمسار اویسی بود. وی همچنین قبل از انقلاب ریاست فدراسیون کشتی را نیز به عهده داشت. وی در نیمه‌شب پنج‌شنبه ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ به بر روی پشت بام مدرسه رفاه تیرباران شد.

محل دفن مهدی رحیمی در گورستان بهشت زهرای تهران

سرلشکر منوچهر خسروداد در ۱۳۰۶ تهران متولد شد، وی آخرین فرمانده هوانیروز شاهنشاهی ایران بود که پس از پیروزی انقلاب ایران توسط انقلابیون دستگیر و با حکم صادق خلخالی در ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ در پشت بام مدرسه رفاه اعدام شد.

تیمسار ارتشبد نعمت‌الله نصیری متولد مرداد ۱۲۸۹ در سمنان، سومین رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک) بود. با اوج گیری انقلاب ۱۳۵۷، شاه، نصیری را که در آن زمان سفیر ایران در پاکستان بود به ایران فراخواند و روانه زندان کرد. با پیروزی انقلاب، در دادگاه انقلاب به ریاست خلخالی محاکمه و در روز ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ در پشت بام مدرسه رفاه تیرباران شد.

محل دفن نعمت‌الله نصیری در بهشت زهرای تهران

امیر‌عباس هویدا متولد بهمن ۱۲۹۷ به مدت ۱۳ سال نخست وزیر ایران بود. وی تنها مقام بلند‌پایه رژیم محمد رضا پهلوی بود که علی‌رغم داشتن امکان فرار، از ایران نگریخت و از طریق داریوش فروهر تسلیم دولت موقت مهندس مهدی بازرگان شد. وی در دادگاهی به ریاست صادق خلخالی به اعدام محکوم شد. گفته می‌شود که هویدا قبل از اتمام دادگاه در وقت تنفس به قتل رسیده است.

منوچهر آزمون متولد ۱۳۰۹ در تهران، نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی در سال ۱۳۵۴، وزیر کار و امور اجتماعی کابینه هویدا و مشاور در امور اجرایی در کابینه شریف امامی بود که در ۲۰ فروردین ماه سال ۱۳۵۸ اعدام شد. منوچهر آزمون، نوه دختری شیخ فضل‌الله نوری بود. وی همچنین در اداره کل هفتم ساواک، معاون سياسی سازمان رادیو تلویزیون ملی و مديرکل خبرگزاری پارس فعالیت داشت. عکس: آزمون در کنار امیرعباس هویدا.

سرلشکر حسن پاکروان متولد سال ۱۲۹۰ در تهران رئیس رکن دو ارتش، معاون کل و دومین رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک) بین سالهای ۱۳۴۰ و ۱۳۴۴، وزیر اطلاعات امیر عباس هویدا و سفیر دولت شاهنشاهی ایران در پاکستان و فرانسه بود. پاکروان روز ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ در زندان قصر تهران به اتهام "خیانت و مفسد فی الارض بودن" به دستور صادق خلخالی تیرباران شد.

سپهبد علی حجت کاشانی رئیس سازمان تربیت بدنی و معاون نخست وزیر که ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ تیرباران شد. دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست خلخالی وی را به اتهام "افساد فی الارض" و "خیانت" محاکمه کرد. خلخالی وی را متهم کرد که جوانان را در زمان ریاست‌اش بر سازمان تربیت بدنی و جوانان به منجلاب فساد کشانده است. کاشانی، (راست) و پرویز قلیچ‌خانی، کاپیتان تیم ملی

سید جواد ذبیحی درکه‌ای موذن و خواننده دعاهای مذهبی و آوازهای اصیل ایرانی بود. ذبیحی پس از انقلاب برای مدتی زندانی شد و پس از آزادی چند نفری به منزل وی رفتند و به بهانه اجرای مراسم نیایش او را با خود بردند و به طرزی فجیع به قتل رساندند. گروهی با نام "شاهین" قتل وی را به دلیل مداحی و مناجات‌خوانی در رادیوی وابسته به رژیم پهلوی به گردن گرفت.

سپهبد سعید مهدیون (نفر اول سمت چپ در ردیف اول) بعد از ۲۲ بهمن ۵۷ به مدت یک روز فرمانده نیروی هوایی بود. وی سپس برکنار و به اجبار بانشسته شد. مهدیون در سال ۵۹ به اتهام دست داشتن در کودتای شاهرخی تیرباران شد. ردیف دوم نفر اول از چپ سپهبد ربیعی است. نفر وسط نیز در ردیف اول ارتشبد محمد خاتمی از قدرتمندترین فرماندهان نیروی هوایی و شوهر خواهر شاه است که در دهه ۱۳۵۰ در سانحه سقوط کایت‌‌اش کشته شد.

غلامرضا کیانپور، وزیر اطلاعات و جهانگردی و دادگستری در کابینه هویدا و جمشید آموزگار در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی بود. وی در ۱۸ شهریور ۱۳۵۸ در زندان قصر با حکم صادق خلخالی اعدام شد.

غلامرضا نیک‌پی (متولد ۱۳۰۶) از شهریور ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۶ شهردار تهران بود. نیک‌پی اولین شهرداری بود که طرح جامع شهر تهران را تدوین کرد. گفته می‌شود غلامرضا نیک پی بعد از انقلاب، به جرم سخت‌گیری در اجرای قوانین و مجوزها، در دادگاه انقلاب به اعدام محکوم شد.

فَرخ‌رو پارسای متولد اسفند ۱۳۰۱، نخستین زن ایرانی بود که در دوران حکومت پهلوی به مقام وزارت رسید و نیز نخستین نماینده زن مجلس شورای ملی بود. وی در کابینه دوم و سوم امیرعباس هویدا وزیر آموزش و پرورش بود. وی به اتهام "حیف و میل بیت‌المال و ایجاد فساد در آموزش و پرورش‌، همکاری موثر با ساواک و اخراج فرهنگیان انقلابی" توسط صادق خلخالی محاکمه و در تاریخ ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۵۹ اعدام شد.

سپهبد ناصر مقدم، متولد تیر ۱۳۰۰ پس از اعتراضات ۱۵ خرداد ۴۲ به ریاست اداره سوم ساواک منصوب شد. وی در سال ۱۳۵۰ به عنوان رئیس اداره دوم ستاد مشترک ارتش، مسئولیت "اطلاعات و ضد اطلاعات" را به عهده گرفت. مقدم در خرداد ماه ۵۷ به جای نعمت‌الله نصیری به ریاست ساواک منصوب شد. او پس از پیروزی انقلاب ایران دستگیر و به رغم تلاش‌های مهدی بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت، در ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ اعدام شد.

حبیب القانیان متولد ۱۲۸۸ رییس انجمن کلیمیان تهران و سرمایه دار بزرگ یهودی ایرانی بود. در سال ۱۳۳۷ القانیان شرکت پلاستیک‌سازی پلاسکو را در تهران تاسیس کرد. ساختمان پلاسکو واقع در چهارراه استانبول و ساختمان آلومینیم واقع در خیابان جمهوری که نخستین برج‌های ایران بودند، بخشی از اموال وی بودند. وی به اتهام فساد و تماس با اسرائیل در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۸ تیرباران شد. عکس: ساختمان پلاسکو در تهران

سپهبد خلبان نادر جهانبانی متولد فروردین ۱۳۰۷ معروف به "ژنرالِ چشم آبی" خلبان برجسته نیروی هوایی شاهنشاهی ایران و بنیان‌گذار و سرپرست تیم آکروجت تاج طلایی بود. وی از پدری ایرانی و مادری روس متولد شد. سپهبد نادر جهانبانی در پی انقلاب ۵۷ در روز ۲۲ بهمن همان سال دستگیر شد و در ۲۲ اسفند ۵۷ به حکم صادق خلخالی بر روی پشت بام مدرسهٔ علوی تیرباران شد.

نادر جهانبانی به همراه دیگر افسران در دادگاه انقلاب

سکینه قاسمی مشهور به پری بلنده، روسپی بود که پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ در ایران، در ۲۱ تیر ۱۳۵۸ به اتهام فساد فی‌الارض، همراه با سه روسپی دیگر اعدام شد. نام سکینه قاسمی در بین ۴۳۸ نفری است که اعدامشان در گزارش اسفند ۱۳۵۸ سازمان عفو بین‌الملل اعلام شده‌ است.

منصور باقریان روزنامه نگار، مسئول و سرپرست روزنامه شفق بود، او در ۲۱ تیر ۱۳۵۸ به اتهام فساد فی‌الارض، به همراه سه روسپی سرشناس با نام‌های پری بلنده و اشرف چهارچشم و ثریا ترکه، تیرباران شد. گفته می‌شود که دادگاه وی را به دلیل دایر کردن عشرت‌کده در سنندج و تهران و تهیه‌ی و وارد کردن فیلم‌های پورنوگرافی و همچنین واردات داروهای محرک جنسی، آلت تناسلی مصنوعی زنانه و مردانه محاکمه کرده است.