بحران کریمه؛ خواست روسیه سفید برای استقرار جنگنده‌های روسی
۱۳۹۲ اسفند ۲۱, چهارشنبه
در حالی‌که تنها چند روز به برگزاری همه‌پرسی کریمه باقی مانده، دامنه تنش سیاسی میان کشورهای صنعتی غرب و روسیه به لهستان و روسیه سفید کشیده شده است.
رزمایش مشترک ایالات متحده آمریکا و لهستان از روز سه‌شنبه (۱۱ مارس/۲۰ اسفند) در کنار کریمه و روسیه سفید آغاز شده است. به گزارش خبرگزاری‌های آلمان و رویترز ظاهرا ۱۶ جنگنده اف ۱۶ آمریکا در این رزمایش شرکت دارند.
یک روز پس از آغاز این رزمایش تمرین‌های مشترک دریایی آمریکا، رومانی و بلغارستان نیز در آب‌های نزدیک به کریمه در دریای سیاه آغاز شده است.
برای برگزاری رزمایش‌ها دریای سیاه، پیش از اوج‌گیری بحران اوکراین تصمیم‌گیری شده بود، اما اکنون این تحرکات تقویت کشورهای عضو ناتو در شرق اروپا را دنبال می‌کنند.
تقاضای لوکاشنکو از مسکو برای پشتیبانی نظامی
در واکنش به تحرکات آمریکا و متحدانش در شرق اروپا، الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور روسیه سفید که غربی‌ها از او به‌عنوان "آخرین دیکتاتور" نام می‌برند، خواستار تقویت نیروی‌هوایی کشور خود با جنگنده‌های روسی شد.
لوکاشنکو روز چهارشنبه (۱۲ مارس/۲۱ اسفند) در نشست شورای امنیت ملی کشورش که در مینسک پایتخت روسیه سفید تشکیل شد از مسکو خواست که ۱۲ تا ۱۵ جنگنده روسی در خاک این کشور مستقر کند.
وی گفت: «موقعیت در کنار مرزهای ما به حالت انفجاری رسیده است. استقرار جنگنده‌های روسی در خاک ما باید براساس قرارداد همکاری منعقده میان روسیه سفید و اتحاد جماهیر شوروی سابق انجام شود. مسکو موظف به اعزام آن‌ها است.»
مناسبات ولادیمیر پوتین و لوکاشنکو در سال‌های اخیر چندان گرم نبوده است. با این همه روسیه سفید متحد نزدیک مسکو و به لحاظ سیاسی و اقتصادی به شدت وابسته به آن است.
تهدیدهای جدی ۷ کشور صنعتی علیه روسیه
هم‌زمان با تحرکات نظامی تازه در مرزهای اوکراین و روسیه سفید، روز چهارشنبه (۱۲ مارس) رهبران هفت کشور صنعتی (آلمان، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، ژاپن، کانادا و ایالات متحده آمریکا) با صدور بیانیه مشترکی از روسیه خواستند که از الحاق کریمه به خاک خود بپرهیزد و به برنامه‌هایی که برای برگزاری رفراندوم در خاک این ایالت خودمختار اوکراین ترتیب داده است پایان دهد.
رهبران گروه ۷ هشدار دادند که در غیر این‌صورت هم بهطور گروهی و هم به‌صورت انفرادی متوسل به اقدامات دیگری علیه روسیه خواهند شد.منظور آن‌ها اعمال تحریم‌های تازه است.
بیانیه مشترک رهبران گروه هفت تاکید می‌کند که انجام همه‌پرسی در کریمه نقض حقوق اوکراین و حقوق ملل است و از نظر غرب ضمانت اجرایی ندارد.
در همین بیانیه از روسیه خواسته شده است که حضور نظامی خود را به سطح قبل از آغاز بحران کریمه کاهش دهد. این بیانیه تهدیدآمیز را روسای شورا و کمیسیون اروپا نیز امضا کرده‌اند.
رهبران هفت کشور صنعتی جهان یادآور شده‌اند که در اعتراض به اقدامات روسیه، شرکت در اجلاس گروه هشت در شهر سوچی روسیه را لغو کرده‌اند و اگر روسیه رفتار خود را تغییر ندهد، گفت‌وگو در چارچوب اجلاس گروه هشت دیگر معنایی نخواهد داشت.
مرکل تهدید به تحریم‌های تازه علیه روسیه کرد
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در جریان دیدار روز چهارشنبه خود از لهستان اعلام کرد که اگر روسیه در مواضع خود نسبت به کریمه تجدیدنظر نکند، وزیران‌خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه (۱۷ مارس) خود تحریم‌های تازه‌ای را علیه این کشور تصویب خواهند کرد.
خانم مرکل گفت: «ما گفته‌ایم که مشکلات خود را به‌صورت نظامی حل نمی‌کنیم، اما آن‌ها را نادیده هم نمی‌گیریم. من معتقدم که ما به پایداری زیادی نیاز داریم.»
جان کری وزیرخارجه آمریکا تصمیم دارد روز جمعه (۱۴ مارس) دست به آخرین اقدام برای منصرف کردن روسیه از انجام همه‌پرسی در کریمه بزند.
وزیر امور خارجه آمریکا در لندن با همتای روسی خود سرگئی لاوروف دیدار و مذاکره خواهد کرد. وی روز چهارشنبه در برابر کنگره آمریکا گفت که تصمیم به تخفیف بحران دارد.
در این میان دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان اعلام کرد که قرارداد همکاری جامع میان اتحادیه اروپا و اوکراین باید به نشانه پشتیبانی از رهبری تازه اوکراین در هفته آینده امضا شود.
این درخواست در شرایطی مطرح میشود که فشار غرب بر روسیه روز به روز تشدید میشود. بامداد روز چهارشنبه مجلس نمایندگان آمریکا هم با صدور قطعنامه‌ای خواستار تحریم بیشتر مسکو شد. این قطعنامه خواستار اخراج روسیه از گروه هشت شده است.
هم‌زمان با صدور قطعنامه کنگره آمریکا، فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) نیز اعلام کرد که تصمیم قبلی خود برای برگزاری جام جهانی فوتبال سال ۲۰۱۸ در مسکو را مورد تجدیدنظر قرار خواهد داد.
ملی‌شدن شرکت‌های اوکراینی در کریمه
اقدامات غرب برای جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی در کریمه ظاهرا تاکنون تاثیری بر تصمیمات روسیه و دولت محلی کریمه نداشته است.
به گزارش خبرگزاری رویترز هم‌اکنون رهبری کریمه خود را آماده می‌کند تا بعد از جداشدن کریمه از اوکراین شرکت‌های دولتی این ایالت خودمختار را که به کیف تعلق دارند ملی کند. شرکت انرژی "چرنومورنفت‌گاز" و راه‌آهن در شمار این شرکت‌ها هستند.
رستم تیمرگالیف، معاون نخست‌وزیر دولت خودمختار کریمه ضمن اعلام این خبر در تلویزیون روسیه گفت: «در روزهای آینده مقدمات انتقال چندین موسسه متعلق به دولت اوکراین که در کریمه هستند فراهم خواهد شد، اما این اقدامات شرکت‌های خصوصی را دربر نمی‌گیرد.»
روز سه‌شنبه سرگئی آکسیونوف رئیس دولت محلی کریمه که وابسته به مسکو است اعلام کرد که رهبری کریمه قصد دارد همه کشتی‌های جنگی مستقر در سواحل کریمه را به‌تصرف خود در آورد.
آکسیونوف گفت: «ناوگان اوکرائینی مستقر در آنجا بهطور کامل ملی خواهد شد. ما حاضر نیستیم این کشتی‌ها را به دولت اوکراین پس بدهیم.»
وی افزود:«سربازان اوکراینی که حاضر نیستند جبهه خود را عوض کنند باید خاک کریمه را ترک کنند.»
چهار پیشنهاد هنری کیسینجر
شدید خطر یک برخورد نظامی در کریمه سبب شده است که رسانه‌های غربی بیش از گذشته به پیشنهادهای هنری کیسینجر که حدود یک هفته قبل در روزنامه "واشنگتن پست" منتشر شد توجه نشان دهند.
وزیرخارجه اسبق آمریکا که اکنون یکی از مهم‌ترین استراتژیست‌های سیاست خارجی این کشور محسوب میشود، در مقاله خود برای واشنگتن پست پیشنهاد کرده بود که اوکراین راه سیاسی و اقتصادی آینده خود را خودش انتخاب کند، از پیوستن به ناتو بپرهیزد، به‌لحاظ بین‌المللی موضعی بی‌طرفانه اتخاذ کند و خودمختاری بیشتری را برای کریمه بپذیرد؛ در مقابل روسیه نیز از الحاق کریمه به خاک خود بپرهیزد.
بسیاری از ناظران غربی پیشنهادهای کیسینجر را مناسب‌ترین راه برای حل بحران کریمه و جلوگیری از یک برخورد نظامی احتمالی میان غرب و روسیه می‌دانند. اما با توجه به تحولات تازه کریمه به‌نظر می‌رسد که برای اجرای این پیشنهادها بسیار دیر شده باشد.