برخی احکام علی خامنهای درباره عزاداری ماه محرم
۱۳۹۵ مهر ۱۵, پنجشنبهامسال نیز مانند سالهای گذشته با فرارسیدن ماه محرم، شیوههای تازهرایج عزاداری، پوشش و آرایش جوانان در این مراسم و نوحههایی که بر مبنای تصنیفهای موسیقی با مضمونهای غیرمعمول ساخته شده از مسائلی است که بحث درباره آنها در رسانهها و فضای مجازی افزایش یافته است.
فیلم آخوندی که به انگلیسی دست و پا شکسته نوحه میخواند در شبکههای اینترنتی دست به دست میشود و تصویر دختران و پسران با "آرایش مخصوص ماه محرم"، از جمله نقش عبارت "یا حسین" بر موهای کوتاه شده در سایتهای خبری انتشار مییابد.
در این میان پایگاه اینترنتی شبکه خبر، وابسته به صدا و سیما پنجشنبه ۱۵ مهرماه مجموعهای از فتواهای رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای درباره مراسم ماه محرم را منتشر کرد که در پاسخ به ۲۷ پرسش بیان صادر شدهاند.
گل مالی متعارف به سر و صورت
رهبر جمهوری اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا مالیدن گِل به سر و صورت در ایام عزاداری اشکال دارد؟ گفته است: «اگر به نحو متعارف و به گونهای باشد که از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه در عزاداری محسوب شود، اشکال ندارد.»
او درباره نوحه خواندن زنان در مجلس عزاداری با آگاهی از این که مردان هم صدای آنها را میشنوند حکم داده که "اگر خوف مفسده باشد باید از آن اجتناب شود".
خامنهای در عین حال فتوا داده که شنیدن صدای گریه و شیون زنان از سوی مردان نامحرم "در صورتی که مفسدهای نداشته باشد، فی نفسه اشکال ندارد".
در سالهای اخیر نسلی از مداحان جوان با شیوههای جدید نوحهخوانی و شعرهایی با توصیفهای اغراقآمیز از چشم و ابرو و موی امامان خشم بسیاری از مراجع تقلید را برانگیختهاند.
بیشتر بخوانید: حکم قمهزنان: جریمه نقدی، تبعید و شلاق
زنجیرزنی و «من سگ حسینم»
رهبر جمهوری اسلامی استفاده از عبارتهایی مانند "من سگ حسینم" را که شبیه آن در برخی نوحهها تکرار شده، شایسته نمیداند و به مومنان توصیه میکند "شئون عزاداری معصومین" را رعایت کنند.
او در پاسخ به پرسشی درباره لطمه زدن به بدن در مراسم عزاداری گفته است: «لطمه زدن در عزاداری اگر ضرر قابل توجهی بر بدن داشته باشد و یا موجب وهن مذهب یا مؤمنین یا مراسم عزاداری معصومین باشد، جایز نیست.»
ظاهرا خامنهای زنجیرزنی را از مصادیق لطمه زدن به بدن نمیداند و درباره این کار میگوید: «اگر به نحو متعارف و بهگونهای باشد که از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه در عزاداری محسوب شود اشکال ندارد.»
برخی از اعمالی که خامنهای و بعضی دیگر از روحانیان در سالهای اخیر غیرمجاز اعلام کردهاند اغلب با نگرانی از "وهن اسلام و مسلمانان" توجیه شده است.
خامنهای درباره قمهزنی علنی و مخفی حکم داده است: «در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب میشود بنا بر این در هیچ حالتی جایز نیست.»
بیشتر بخوانید: رهبر جمهوری اسلامی: امام حسین سکولار نداریم
قمهزنی به رغم حکم خامنهای
گرچه رهبر جمهوری اسلامی و برخی مراجع تقلید با تاکید بر قید "در زمان حاضر" قمهزنی را شایسته نمیدانند این کار همچنان در بسیاری از شهرها و شهرستانهای ایران به صورت علنی و پنهانی انجام میشود.
ماه محرم سال پیش دادستان آباده، شهری در ۲۷۰ کیلومتری شمالی شیراز ۵۲ نفر را به جرم قمهزنی به جریمه نقدی، تبعید و شلاق محکوم کرد.
محمدمهدی جمالی، دادستان شهرستان آباده در گفتوگو با خبرگزاری دولتی ایرنا این افراد را "قمهزنان شاخص" شهر بهمن از توابع آباده معرفی کرده است.
آباده اندکی بیش از صد هزار جمعیت دارد و زمانی که در یکی از شهرهای تابع آن ۵۲ قمهزن شاخص محکوم میشوند میتوان احتمال داد که به رغم فتوای خامنهای این کار همچنان رواج قابل توجهی دارد.
احکام منتشر شدهی رهبر جمهوری اسلامی در پایگاه اینترنتی شبکه خبر، از جمله حکم او در باره قمهزنی در سالهای گذشته صادر شده و انتشار مجدد آنها به مناسبت فرارسیدن ایام سوگواری شیعیان در ماه محرم بوده است.