توافق نهایی نشست جهانی پلاستیک: به توافق نرسیدیم!
۱۴۰۳ آذر ۱۲, دوشنبه
ساعت یک و ۲۰ دقیقه بامداد روز دوشنبه دوم دسامبر به وقت محلی، چکش پایانی نشست جهانی پلاستیک بر روی میز خورد: «تا زمانی که در همه موارد توافق حاصل نشود، هیچ توافقی وجود نخواهد داشت.»
در اصل ساعت پنج بعدازظهر روز یک‌شنبه می‌بایست طرح توافق پلاستیک به امضای ۱۷۸ کشور شرکت کننده می‌رسید اما علیرغم تمدید هشت ساعته مذاکرات، کشورها تنها توانستند بر سر این موضوع توافق کنند که مذاکرات سال آینده ادامه یابد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
از ابتدای این نشست مشخص بود که رسیدن به توافق بسیار سخت و حتی غیرممکن است. موارد مناقشه چندین مورد بود اما حتی بر سر این پرسش که توافق از کجا باید آغاز شود نیز اتفاق نظر وجود نداشت. برخی شرکت‌کنندگان معتقد بودند که فقط توافق بر سر بهبود سیستم بازیافت زباله و بازیافت بیشتر پلاستیک‌ها کافی است، در حالی که گروه دیگری اصرار داشتند که مقررات ناظر بر تولید پلاستیک و مواد مورد استفاده برای تولید پلاستیک نیز باید حتما تغییر کند.
در حال حاضر حدود ۱۶ هزار ماده ترکیبی گوناگون در تولید پلاستیک استفاده می‌شود که یک سوم آنها در رده خطرناک طبقه‌بندی می‌شوند، ۱۰ هزار ماده از این میان ناشناخته هستند و معلوم نیست چه خساراتی برای انسان و طبیعت به بار می‌آورند. استفاده از این مواد جزو "اسرار کاری" کارخانجات است و به همین دلیل فاش نمی‌شود. برخی از این مواد ظاهرا ناشناخته در مثلا آلمان برای استفاده در بسته‌بندی‌های مواد غذایی ممنوع شده‌اند.
بیشتر بخوانید: پنجمین دور مذاکرات بین‌المللی کاهش آلودگی پلاستیک در جهان
سالانه حدود ۴۰۰ میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود که تنها ۱۰ درصد آن بازیافت می‌شود. تقریبا ۱۵۰ میلیون تن نیز به طور غیرتخصصی از بین برده شده و یا در طبیعت می‌ماند. بر اساس تخمین بانک جهانی، تولید پلاستیک در سال ۲۰۴۰ می‌تواند به ۷۰۰ میلیون تن برسد.
یکی از اعضای هیأت آلمان در نشست جهانی پلاستیک سرخوردگی‌اش از پایان این نشست را پنهان نمی‌کند و می‌گوید: «معلوم است که ما انتظار دیگری داشتیم اما "برای ساختن پلها و گذشتن از خندق‌ها" نیاز به زمان بیشتری است.»
ملانی برگمن، از جمله کسانی است که معتقد است محدودیت در تولید پلاستیک بسیار مهم است. او می‌گوید: «پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۶۰ تولید پلاستیک سه برابر می‌شود.» و نتیجه می‌گیرد که به همین ترتیب زباله و آلودگی محیط زیست نیز بیشتر خواهند شد.
افزایش کشورهای خواهان "توافق بلندپروازانه"
گروه موسوم به "ائتلاف بلندپروازانه" که ابتدا ۴۰ کشور را شامل می‌شد خواهان توافقی حداکثری هستند و می‌گویند باید به توافقی رسید که در آینده پلاستیک کمتری تولید شود. پس از نشست بوسان شمار اعضای این ائتلاف به ۱۰۰ کشور افزایش یافت. این کشورها پیشتر بیانیه‌ای را امضا کرده بودند که شامل یک فرمول‌بندی با هدف مشخص کاهش تولید پلاستیک و مقررات محدودکننده برای به کارگیری مواد شیمیایی خطرناک در تولید پلاستیک است.
با این حال از آنجایی که تصمیمات باید در سطح سازمان ملل اتخاذ شود، این سند تنها تلاشی برای ایجاد خوشبینی نسبت به نشست سال آینده است.
مقابل این ائتلاف، کشورهای موسوم به "کشورهای همفکر" قرار دارند که شامل تولیدکنندگان نفت و گاز و کشورهایی با تولید بالای پلاستیک است، کشورهایی چون ایران، چین، روسیه و عربستان سعودی. این کشورها می‌گویند توافق جامع باید بر بازیافت پلاستیک متمرکز باشد و سیستم‌های قابل اعتماد جمع‌آوری زباله در سراسر دنیا را بهبود ببخشد و در نهایت پلاستیک بیشتری بازیافت شود.
بیشتر بخوانید: نشست جهانی پسماندهای پلاستیک در بوسان؛آرزوهای حداکثری و دستاورد حداقلی
نماینده عربستان سعودی در نشست بوسان تاکید کرد: «ما اینجا درباره آلودگی پلاستیک حرف می‌زنیم. اگر بخواهیم به این موضوع بپردازیم، دلیلی برای صحبت درباره تولید وجود ندارد.» او تصریح کرد که مشکل بر سر آلودگی است و نه "پلاستیک".
نماینده عربستان سپس خواهان آن شد که کل متن پیشنهادی توافق در داخل پرانتز قرار بگیرد، این بدان معناست که بر سر همه چیز باید بحث شود.
اما سخنان نماینده پاناما که بعد از عربستان سعودی حرف زد، بسیار تکان دهنده بود. او گفت: «موضوع بر سر پرانتز و ویرگول نیست، موضوع بر سر کودکی در یک شهر ساحلی است که فردا دوباره آب آلوده به ذرات پلاستیک می‌نوشد و ماهیگیری که به جای ماهی، خروارها پلاستیک صید می‌کند.»
خوشبینی "صلح سبز"
در میان این همه ناامیدی و سرخوردگی اما سازمان محیط زیستی "صلح سبز" Greenpeace با خوشبینی به نشست بوسان نگاه می‌کند. نماینده این سازمان در نشست بوسان می‌گوید: «ما از ادامه مذاکرات به جای حصول یک توافق ضعیف، استقبال می‌کنیم. شانس رسیدن به یک توافق تاریخی همچنان برجاست.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
نشست بعدی پلاستیک در سال آینده برگزار می‌شود. پایه اولیه بحث‌های سال آینده اختلاف نظرات نشست بوسان خواهد بود که در نشست سه ساعت ونیمه اختتامیه، خود را نشان داد. تا دور بعدی مذاکرات، باید به همه کشورها فرصت دیگری برای ارائه پیشنهادات بیشتر داده شود. اما این باور همچنان باقی می‌ماند که: «تا زمانی که در همه موارد توافق حاصل نشود، هیچ توافقی وجود نخواهد داشت.»