جنگ قدرت در ارمنستان علنیتر و شدیدتر شده است
۱۳۹۹ اسفند ۸, جمعهاختلاف میان دولت نیکول پاشینیان و گروههای اپوزیسیون که از پشتیبانی ارتش برخوردارند در دو روز گذشته وارد مرحله تازهای شده و به رویاروی خیابانی کشیده است.
روز پنجشنبه (۲۵ فوریه/ هفتم اسفند) هزاران نفر از حامیان و مخالفان دولت در میدان مرکزی ایروان تجمع کردند. پاشینیان در بیانیهای ارتش ارمنستان را به تلاش برای کودتا متهم کرد و از هواداران خود خواست در میدان جمهوری پایتخت حضور یابند.
رویدادهای دو روز گذشته که انتظار میرود در روزهای آینده ادامه یابد، نقطه عطفی در مناقشههای دولت و مخالفان پس از اعلام آتشبس در جنگ قرهباغ ارزیابی میشود.
درگیریهای نظامی در منطقه کوهستانی قرهباغ اواخر ماه سپتامبر آغاز شد و طرفهای درگیر در مناقشه پس از حدود شش هفته نبرد خونین با میانجیگری ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه بر سر اعلام آتشبس توافق کردند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در توافقنامه آتشبس که نهم نوامبر ۲۰۲۰ امضاء شد، ارمنستان بخش بزرگی از سرزمینهای تحت کنترل خود در قرهباغ را به آذربایجان واگذار کرد و پذیرفت نیروهای روسی به عنوان حافظان صلح در منطقه مستقر شوند.
اعتراض علیه "توافق تحقیرآمیز"
گروههای اپوزیسیون توافقنامه آتشبس را تحقیرآمیز میدانند و خواستار کنارهگیری دولت نیکول پاشینیان و برگزاری انتخابات پارلمانی جدید شدهاند.
با افزایش فشار گروههای اپوزیسیون و اعتراضهای ضد دولتی در ارمنستان، دولت پاشینیان اواخر آذرماه اعلام کرد که با برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی مخالفنی ندارد.
"تاگسشاو"، وبسایت سرویس خبری شبکه اول تلویزیون آلمان روز جمعه هشتم اسفند (۲۶ فوریه) گزارش داد، دور جدید تظاهرات ضد دولتی از مدتی پیش که حزب حاکم وعده برگزاری انتخابات زودهنگام را پس گرفت بالا گرفته، و اکنون نظامیان نیز خواهان کنارهگیری نخستوزیر شدهاند.
شماری از افسران ارشد ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان روز پنجشنبه در بیانیهای خواستار کنارهگیری پاشینیان و دولت او شدند. این بیانیه در ضمن واکنشی به اقدام روز چهارشنبه نخستوزیر برای برکناری تیگران خاچاتوریان، معاون این ستاد است.
نظامیان متهم به تلاش برای کودتا
نیکول پاشینیان روز پنجشنبه بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح را تلاشی برای انجام یک کودتای نظامی عنوان کرد و از هواداران خود خواست در یک راهپیمایی تا میدان جمهوری ایروان او را همراهی کنند. او نظامیان را متهم کرده که از پذیرش مسئولیت شکست در جنگ قرهباغ خودداری میکنند.
ظهر پنجشنبه هزاران نفر از حامیان دولت، نیکول پاشینیان را در راهپیمایی به سمت میدان مرکزی پایتخت همراهی کردند. نخستوزیر ارمنستان میگوید این کشور در شرایط کنونی به گفتوگو نیاز دارد نه به تقابل.
پاشینیان سال ۲۰۱۸ با راهاندازی یک راهپیمایی اعتراضی بیش از ۱۲۰ کیلومتری از شهر گیومری تا ایروان، دولت سرژ سارگسیان را وادار کرد پس از سه دور کنارهگیری کند و خودش در ماه مه همان سال نخستوزیر ارمنستان شد.
در حالی که پاشینیان راهپیمایی روز پنجشنبه همراه حامیان خود را یادآور جنبش اعتراضی سال ۲۰۱۸ وانمود میکند، حزب جمهوریخواهان که آن زمان قدرت را واگذار کرده بود، در ائتلاف با دیگر تشکلهای اپوزیسیون، هواداران خود و مخالفان دولت را به تظاهراتی چند صد متر آن طرفتر فراخواندند.
درخواست کنارهگیری نخستوزیر
مخالفان دولت خواستار استعفای پاشینیان شدهاند و به تازگی برای او مهلتی برای کنارهگیری تعیین کردهاند. به گزارش "تاگششاو" در تظاهرات موافقان و مخالفان دولت در روز پنجشنبه درگیریهای پراکندهای میان دو طرف رخ داده است.
به دعوت ائتلافی که از ۱۶ حزب اپوزیسیون شکل گرفته، از چند هفته پیش تظاهراتی در مخالفت با دولت انجام میشود. بنابر گزارشها این ائتلاف تا کنون نتوانسته بیش از چند هزار نفر را به خیابانها بکشاند.
برخی ناظران معتقدند عدم موفقیت اپوزیسیون برای به خیابان کشاندن شمار بیشتری از مردم، از جمله به علت حضور برخی تشکلهای ناسیونالیست افراطی در میان آنها است که خواستار انتقامجویی به خاطر شکست در جنگ قرهباغ هستند و نگرانی از شعلهور شدن یک درگیری نظامی جدید را دامن میزنند.
بخش بزرگی از شهروندان ارمنستان به جمهوریخواهان و دیگر گروههایی که تا سال ۲۰۱۸ در قدرت بودهاند، اعتماد چندانی ندارند زیرا آنها را مسئول سالهای طولانی سوءاستفاده از قدرت، تقلب در انتخابات و فساد میدانند که از نظر آنها در تضعیف قدرت دفاعی کشور بیتاثیر نبوده است.
جنگافزارهای قدیمی و ناکارآمد
در حال حاضر برای یک دلال اسلحه و مشاور ارتش ارمنستان پروندهای تشکیل شده که محور اصلی آن رسیدگی به اتهام فروش جنگافزارهای کهنه به نیروهای نظامی است.
اظهارات چندی پیش نخستوزیر ارمنستان درباره ناکافی و ناکارآمد بودن تجهیزات جنگی این کشور باعث بالا گرفتن مناقشه میان او و نیروهای نظامی شده است.
پاشینیان ادعا کرده است، موشکهای روسی که در دولت قبلی از روسیه خریده شده در جنگ قرهباغ "یا اصلا عمل نکرده یا کارآیی مورد نظر را نداشتهاند".
برکناری معاون ستاد کل نیروهای مسلح پس از آن رخ داد که او به تمسخر به سخنان نخستوزیر درباره ناکارآمدی موشکهای روسی پرداخته بود. در بیانیه این ستاد پاشینیان به تلاش برای بیاعتبار کردن نیروهای مسلح متهم شده است.
۶۰ درصد طرفدار انتخابات زودرس
مطابق یک نظرسنجی موسسه "گالوپ" ۳۲ درصد پرسششوندگان در ارمنستان دولت قبلی و ۲۹ درصد دولت کنونی را مسئول شکست در جنگ قرهباغ میدانند. در عین حال حدود ۶۰ درصد خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شدهاند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
در ارتباط با موقعیت پاشینیان نیز در میان شهروندان ارمنستان شکاف و اختلافنظر آشکاری وجود دارند؛ ۴۳ درصد خواستار کنارهگیری او هستند و ۳۸ درصد میخواهند دولت به کارش ادامه دهد.
در عین حال این نظرسنجی نشان میدهد اکثریت شهروندان ارمنستان بدیلی برای جانشینی نخستوزیر کنونی مد نظر ندارند و گرایش به هیچ سیاستمداری به طور قاطع بیش از نیکول پاشینیان نیست.
با گذشته حدود سه ماه و نیم از امضای توافق آتشبس، اوضاع در منطقه قرهباغ هنوز به حالت عادی بازنگشته است؛ بستگان سربازان ارمنی که مفقود اعلام شدهاند هنوز از سرنوشت آنها اطلاعی ندارند و آذربایجان همچنان از آزادی تمام سربازانی که به اسارت درآمدهاند خودداری میکند.
افزون بر این ارمنستان به دلیل پاندمی کرونا با وضعیت اقتصادی و اجتماعی دشواری روبرو است و واکسیناسیون در این کشور تازه قرار است آغاز شود.
حدود سه دهه پیش و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ارمنستان به جز اشغال منطقه کوهستانی قرهباغ که اکثریت ساکنانش ارمنی هستند، هفت منطقه دیگر را نیز به عنوان "مناطق حائل برای قرهباغ" اشغال کرده بود.
بر اساس توافق آتشبس این مناطق به جمهوری آذربایجان واگذار شده و بخشی از ساکنان ارمنی قرهباغ که به این منطقه کوچ کرده بودند، مجبور به ترک سکونتگاههای خود شدهاند.