حفاظت از اطلاعات تلفن‌های همراه در اعتراضات

دامنه‌ی جنبشی که از یک ماه پیش در نیویورک آغاز شده و با شعار «وال استریت را اشغال کنید!» به وضعیت اقتصادی ایالات متحده‌ی امریکا و سیستم سرمایه‌داری معترض است، حالا به دیگر شهرهای آمریکا و برخی شهرهای اروپا نیز کشیده شده است.

روز ۱۵ اکتبر، در حرکتی سراسری، در بیش از ۸۲ کشور جهان مردم به خیابان‌ها آمده و علیه قدرت روزافزون نظام‌های بانکی در کشورها و اقلیت سرمایه‌دار اعتراض کردند. برخی از تظاهرات کنندگان در شهرهای آمریکا به بانک‌ها مراجعه کرده و حساب‌های بانکی خود را می‌بندند.

آلبوم تصویری «وال استریت خیابان ماست» را ببینید

طرفداران جنبش «وال استریت را اشغال کنید!» اعلام کرده‌اند که تجمع‌ها و اعتراضات خود را که حالا گسترده‌تر شده است، ادامه خواهند داد و تا اعمال تغییرات و اصلاحات کافی، کوتاه نخواهند آمد.

معترضان به نتایج انتخابات مناقشه‌برانگیز ریاست‌جمهوری سال ۸۸ در ایران، اولین گروه از معترضانی بودند که از تلفن‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی به شکل سازمان‌یافته و منسجم، برای ثبت صحنه‌ها و پوشش اخبار استفاده کردند. بعدتر، با آغاز بهار عربی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، دوربین تلفن‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی، بار دیگر به مهم‌ترین ابزار و رسانه‌ی مخالفان برای ثبت رویدادها و رساندن صدای خود به مردم جهان بدل شد.

در هفته‌های اخیر، در تظاهرات معترضان حرکت «وال استریت را اشغال کنید!» صدها نفر به طور موقت بازداشت شده و تلفن‌های همراه و دوربین‌های آن‌ها ضبط شده است. بعد از هر برخورد و بازداشت، بررسی محتوای تلفن‌های همراه، از اولین اقدامات پلیس است. برخی سازمان‌های حقوق بشری و حقوق دیجیتال، با ارائه‌ی توصیه‌هایی به معترضان، آموزش‌های لازم را برای حفاظت از اطلاعات شخصی تلفن‌های همراه و استفاده‌ی هوشمندانه برای ثبت وقایع در اختیار کاربران قرار داده‌اند. در زیر برخی از این توصیه‌ها را مرور می‌کنیم:

- قبل از تظاهرات از تلفن همراه خود محافظت کنید

سازمان‌های دفاع او حقوق دیجیتال همه در یک توصیه کلیدی با هم مشترک هستند: قبل از آن‌که تلفن همراهتان را با خود به تجمع ببرید، خوب فکر کنید و محتویات تلفن‌تان را بررسی کنید. تلفن همراه هر حرف، مجموعه‌ای از اطلاعات شخصی و خصوصی فرد را در خود جا داده است. شماره تلفن دوستان و اقوام، عکس‌ها، پیغام‌های کوتاه، ویدیوها، لیست آخرین مکالمات تلفنی و داده‌های جی پس اس و مکان‌هایی که فرد در آن‌جا حضور داشته است. هر یک از این اطلاعات، می‌تواند برای فردی که دستگیر می‌شود یا شبکه‌ی دوستان و همکاران و اقوامش دردسرساز باشد.

تلفن‌های همراه هوشمند، امکان دسترسی به اینترنت نیز دارند در نتیجه شناسه‌های کاربری ایمیل و شیکه‌های اجتماعی هر فرد نیز در تلفن همراه هوشمند او ذخیره شده است. طبق قوانین بسیاری از کشورهای دموکرات و از جمله آمریکا، پلیس برای بررسی محتویات تلفن همراه نیاز به اجازه‌ی کتبی دارد. با این‌حال تجربه‌ی تظاهرات‌ اخیر نشان داده است که همیشه نیروهای پلیس به این قاعده پایبند نیستند و بعد از بازداشت، گاه سریع به سراغ محتویات تلفن‌های همراه معترضان می‌روند.

سازمان‌های حامی حقوق دیجیتال به معترضان توصیه می‌کنند که یک دستگاه تلفن همراه دیگر و ترجیحن بی‌امکان دسترسی به اینترنت داشته باشند و در تظاهرات‌ها و اعتراضات با تلفن همراه اصلی خود حاضر نشوند. اگر هم با تلفن همراه اصلی خود به تظاهرات می‌روید، دسترسی به پسوردها و اطلاعات شخصی را با تنظیم قفل و رمزعبورهای متعدد، پیچیده کنید و اطلاعاتی را که بسیار خصوصی است، پاک کنید.

- از اهمیت رمز عبور غافل نباشید

برای آن‌که مطمئن شوید که رمز عبور تلفن همراه شما به درستی کار می‌کند، قبل از آن‌که خانه را به قصد حضور در تجمع اعتراضی ترک کنید، زمان فعال شدن پسورد تلفن همراه خود را به صفر تبدیل کنید تا بلافاصله بعد از استفاده از تلفن همراه، دستگاه تلفن شما به طور خودکار قفل شود.

بعضی از تلفن‌های همراه هوشمند، از جمله بلک‌بری، نرم‌افزارهای ویژه‌ی رمزگذاری هوشمند دارند که با استفاده از آن، امکان باز کردن قفل تلفن همراه دشوارتر می‌شود.

فراموش نکنید که از اطلاعات تلفن همراه خود قبل از حضور در تجمع‌هایی که احتمال بازداشت است، بک‌آپ بگیرید تا در صورت از دست دادن اطلاعات، بتوانید اطلاعات را به تلفن همراه خود بازگردانید.

- وقت اعتراض، حواستان پی تلفن همراه‌تان باشد

وقت شلوغی‌های تجمع‌های اعتراضی و به خصوص وقتی نیروهای پلیس با تظاهرکنندگان درگیر می‌شوند، به‌طور معمول دیگر حواس معترضان به تلفن‌های همراه و دوربین‌های خود نیست. بنیاد «مرز الکترونیک» به معترضان توصیه می‌کند که در چنین مواقعی دستشان را به سمت جیب لباس برده و مطمئن شوند که تلفن همراه‌شان را گم نکرده‌اند. گم کردن تلفن همراه در چنین شرایطی می‌تواند اسباب دردسر برای معترض و راهی برای شناسایی باشد.

در شرایطی هم که احتمال می‌دهید که بازداشت شوید و فکر می‌کنید ویدیوها و عکس‌هایی که گرفته‌اید ممکن است دردسرساز شود، تلفن همراه خود را یا به دوست مطمئنی بسپرید یا حتا دور بیاندازید.

در قوانین بسیاری از کشورهایی که نظامی مبتنی بر دموکراسی دارند، تهیه عکس و صدا از تجمع‌های اعتراضی قانونی است. با این‌حال پلیس اغلب این اجازه را دارد که بنا به شرایط، عکس‌برداری یا فیلم گرفتن از تجمع‌ها را ممنوع کند.

- اگر تلفن همراه‌تان به دست پلیس افتاد، چه باید کرد؟

بنیاد «مرز الکترونیک» به تظاهرکنندگان حرکت « وال استریت را اشغال کنید!» توصیه می‌کند که اگر بازداشت شده و تلفن همراه آن‌ها بی‌اجازه و اختیار قانونی توقیف و بازرسی شد، از پلیس شکایت کنند. با این‌حال پلیس آمریکا نیز مثل اکثر کشورهای دیگر این حق را دارد که اگر مدرکی در تلفن همراه پیدا کرد که به نظرش مجرمانه باشد، تلفن را به صاحبش برنگرداند.

در حالت متداول پس از بازداشت فرد از او می‌خواهند که پسورد تلفن همراه یا شناسه‌های کاربری ایمیل و شبکه‌های اجتماعی خود را در اختیار پلیس قرار دهد. این حق برای معترض باقی است که از چنین کاری سرباز بزند، با این‌حال این عدم همکاری می‌تواند به جریمه یا ادامه‌ی بازداشت موقت منجر شود.

تلفن‌های همراه به بخشی از زندگی روزمره‌ی مردم و ابزار حیاتی حضور در تجمع‌ها تبدیل شده است. با این‌حال حفاظت از داده‌ها و اطلاعات شخصی تلفن‌های همراه هوشمند، روز به روز جدی‌تر شده و می‌تواند دردسرساز شود. با گسترش موج اعتراض‌های جهانی، حفاظت از حریم شخصی تلفن‌های همراه و داده‌ها، سخت‌تر و حیاتی‌تر شده است.

فرناز سیفی
تحریریه: جواد طالعی