خبرگاه؛ گروسی: برجام دیگر موضوعیت ندارد

مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه محکومیت نقض حقوق بشر در ایران را تصویب کرد. این قطعنامه که ماه گذشته به تایید کمیتهٔ سوم این مجمع رسیده بود، روز سه‌شنبه ۱۷ دسامبر (۲۷ آذرماه) با ۸۰ رای موافق، ۲۷ رای مخالف و ۶۸ رای ممتنع کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید.

کشورهای چین، روسیه، ارمنستان، عراق، عمان، پاکستان و برخی کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی و نیز خود جمهوری اسلامی به این قطعنامه پیشنهادی رای منفی داده‌اند. بیشترین حمایت از این قطعنامه از سوی کشورهای دموکراتیک غربی صورت گرفت.

پیش‌نویس این قطعنامه‌ در محکومیت "نقض شدید و فاحش حقوق‌بشر" در جمهوری اسلامی که از سوی کانادا و با حمایت شماری از کشورها از جمله آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه آماده شده بود، پیش از این در ۲۸ آبان‌ماه به تصویب کمیتهٔ سوم مجمع عمومی سازمان ملل رسیده بود.

 در قطعنامه  تصویب شده افزایش نگران‌کننده اجرای مجازات اعدام در ایران از جمله بر اساس اعترافات اجباری و بدون طی شدن روند عادلانه قضائی محکوم شده و از آن به عنوان نقض تعهدات بین‌المللی این کشور یاد شده است. این قطعنامه همچنین با ابراز نگرانی نسبت به ادامه اجرای مجازات اعدام برای کودکان زیر سن قانونی، از جمهوری اسلامی خواسته است تا به استفاده "گسترده و نظام‌مند" از دستگیری‌ها و بازداشت‌های خودسرانه پایان دهد.

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۶ آذرماه (۱۶ دسامبر) در دیدار با وزیر خارجه ایتالیا با بیان اینکه توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران دیگر موضوعیتی ندارد، اعلام کرد: «ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح نظامی بوده و به‌سرعت در حال تبدیل شدن به یک کشور هسته‌ای است.»

به گزارش خبرگزاری ایتالیایی ان‌ان‌اس‌ای، گروسی با توجه به وضعیت فعلی برنامه هسته‌ای ایران، بر"الزام توافق جدید" با این کشور تاکید کرد. 

او گفت: «درونمایه توافق اولیه با ایران می‌تواند مبنا قرار بگیرد، اما خود این توافق دیگر مورد نیاز نیست».

گروسی تأکید کرد که ایران در حال حاضر به قابلیت‌های بیشتری دست یافته و اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد و نزدیک به ۹۰ درصد نظامی غنی‌سازی کرده است.

او  با اشاره به شروع به کار دولتی جدید در ایران، آن را فرصتی برای مذاکرات جدید خواند، اما گفت که این مذاکرات باید بر مبنای متفاوتی از گفتگوهایی باشد که به امضای برجام در سال ۲۰۱۵ منجر شد.  

دبیرکل آژانس اتمی ضمن تأکید بر نقش محوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگوها، خواستار ضرورت همکاری جدی میان این نهاد و قدرت‌های جهانی شد.

او گفت: »«ما باید توافق را مورد بررسی قرار دهیم و به نسخه‌ای فنی از معیارهای سیاسی دست یابیم. این فرایندی پیچیده است که در آن کشورهای اروپایی، ایالات متحده، چین و روسیه باید با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشسته و سیستمی متناسب‌تر با واقعیت جدید ایران طراحی کنند.»

در پی سقوط بشار اسد، حاکم سوریه، سازمان ملل تخمین می‌زند که در نیمه اول سال ۲۰۲۵ حدود یک میلیون پناهنده سوری به کشور خود بازگردند.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) تأکید کرد که بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان اجباری نخواهد بود. این سازمان نیروهایی را به مرزهای سوریه اعزام کرده تا از وضعیت بازگشتی‌ها و همچنین افرادی که همچنان از کشور خارج می‌شوند، گزارشی تهیه کنند.

پس از سقوط بشار اسد در ۸ دسامبر، چندین کشور، به‌ویژه در اروپا، روند بررسی درخواست‌های پناهندگی سوری‌ها را متوقف کرده و برنامه‌هایی برای بازگشت آن‌ها اعلام کرده‌اند. آلمان نیز تصمیم‌گیری در مورد پرونده‌های درخواست پناهجوی سوری‌ها را به طور موقت به تعویق انداخته است.

از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، میلیون‌ها سوری مجبور به ترک کشور خود شدند. بیشتر آن‌ها در کشورهای همسایه پناه گرفته‌اند.

آیتانا بونماتی، بازیکن اسپانیایی، برای دومین بار پیاپی از سوی فیفا به عنوان بهترین فوتبالیست زن جهان انتخاب شد.

این بازیکن تیم بارسلونا در مراسمی که در دوحه قطر برگزار شد، مورد تقدیر قرار گرفت. بونماتی در ماه مه گذشته به همراه تیم بارسلونا قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد. علاوه بر این، او همراه با این تیم به قهرمانی لیگ اسپانیا و جام حذفی نیز دست یافت.

وینیسیوس جونیور، بازیکن تهاجمی تیم رئال مادرید، به عنوان بهترین فوتبالیست مرد جهان انتخاب شد. این بازیکن برزیلی برای اولین بار این عنوان را به دست آورد و در این رقابت، از جمله در برابر دو ملی‌پوش آلمانی، فلوریان ویرتز و تونی کروس، به پیروزی رسید.

در این انتخابات، تمامی مربیان، کاپیتان‌های تیم‌های ملی، روزنامه‌نگاران متخصص و هواداران حق رأی داشتند.

معاون پارلمانی مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی می‌گوید که "فعلا قرار است لایحه حجاب مسکوت بماند"، زیرا این لایحه "امکان اجرایی‌شدن ندارد".

شهرام دبیری در ارتباط با بحث‌هایی مبنی بر این که "دولت قرار است در باره قانون حجاب اصلاحیه به مجلس ببرد، گفت: «موضوع مربوط به اصلاحیه، پیشنهاد خود مجلس و رئیس مجلس بوده. فعلا صحبت ما در این است که از طریق جلسه سران (سه قوه)  یا شورای امنیت ملی لایحه فعلا ابلاغ نشود و مسکوت بماند تا فرصت مناسب فراهم شود. از نظر ما این لایحه امکان اجرایی شدن ندارد. فعلا قرار است مسکوت بماند تا با هم صحبت کنیم.»

معاون پارلمانی رئیس جمهوری اسلامی خاطرنشان کرد که در جلسه سران و شورای امنیت ملی مطرح شده که "مصوبه‌ای گرفته شود (تا) فعلا این لایحه ابلاغ نشود، مانند ممنوعیت ماهواره‌ها و برخی قانون‌ها که امکان اجرا شدن‌شان فعلا وجود ندارد".

او افزود که شورای امنیت ملی گفته است باید مصوبه‌ای ابلاغ شود تا این لایحه متوقف شود.

اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز سه‌شنبه (۲۷ آذر) در یک نشست خبری اعلام کرد که سفارت این کشور در سوریه پس از برآورده شدن "شرایط لازم " دوباره بازگشایی خواهد شد. جمهوری اسلامی  در کنار روسیه حامی اصلی رژیم اسد بود. پس از سقوط دمشق به سفارت جمهوری در این شهر حمله و اموال آن غارت شد.  

سخنگوی وزارت خارجه گفت: «بازگشایی سفارت نیازمند مقدماتی است که مهم‌ترین آن اطمینان از امنیت کارکنان و دیپلمات‌های ایران در آنجاست.»

 بقائی بر خلاف سفیر ایران در سوریه گفت که ترجیح می‌دهد از "واژه قریب ‌الوقوع" استفاده نکند. پیشتر سفیر ایران در سوریه که دمشق را ترک کرده خبر از بازگشایی "قریب‌ الوقوع"  سفارت جمهوری اسلامی داده بود.

ایران از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱ از بشار اسد حمایت و به درخواست او "مستشاران نظامی" و تسلیحات به این کشور ارسال کرد.

به گفته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی بدهی‌های سوریه به ایران بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار است. برخی از ناظران سیاسی بر‌آورد می‌کنند که ایران حدود ۵۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است.

مسئولان جدید در سوریه به شدت به سیاست‌های ایران در سوریه انتقاد کرده‌ و گفته‌اند که اجازه نخواهند داد که این کشور دوباره پایگاهی برای جمهوری اسلامی و نیروهای متحد آن شود.

بقائی مدعی شد که حضور ایران در سوریه "مبنائی و اصولی" بوده و خروج این کشور از سوریه نیز "مسئولانه" بوده است. او گفت ایران در سوریه در پی "سلطه‌جویی و احیای امپراطوری گذشته" نبوده است.

مقامات سیاسی و نظامی ایران بارها از حضور خود در سوریه به مثابه "عمق استراتژیک" این کشور یاد می‌کردند.

نزدیک به ۱۰۰ جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی در ایران با صدور بیانیه‌ای ضمن اعتراض به مصوبه "حجاب و عفاف" آن را "ناقض حقوق فردی و اجتماعی شهروندان به‌ویژه زنان" دانسته و خواستار لغو فوری آن و پایان دادن به سیاست‌های "تبعیض‌آمیز و مزاحمت" تحت پوشش قانون شدند.

شماری از جامعه‌شناسان و فعالان امور اجتماعی با امضای این بیانیه‌ مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی برای ترویج حجاب اجباری را "شبه قانونی" خواندند که حقوق انسانی شهروندان را محدود و موجب ناامنی و تبعیض انسانی افراد علیه زنان می‌شود.

در این بیانیه که با امضای جامعه‌شناسان و پژوهشگران حوزه اجتماعی از جمله احمد بخارایی، عمادالدین باقی، شیرین احمدنیا، ژاله شادی‌طلب و سعید معیدفر انتشار یافته است، تأکید شده که نتیجه اجرای چنین مصوبه‌ای "عادی سازی خشونت، ناامنی زیستی، نابرابری، رویکرد امنیتی و کنترل‌گری شهروندان به‌ویژه زنان ایران است."

این جامعه شناسان قاطعانه خواستار "ابطال و لغو این فرمان و همچنین پایان دادن به استمرار تبعیض و مزاحمت نسبت به خانواده‌های این سرزمین به ویژه زنان جامعه در پوشش قانون" شدند و آن را "فاقد اعتبار قانونی" اعلام کردند.

این بیانیه هشدار داده که چنین قوانینی با "تنزل سرمایه اجتماعی"، باعث گسست اجتماعی و بحران‌های امنیتی خطرناک خواهند شد.

در این بیانیه " ترویج قطبی سازی و نفرت در بطن جامعه " و " تشدید بحران‌های اجتماعی- سیاسی" و "گسست اجتماعی" از دیگر اثرات وضع این مصوبه از سوی مجلس شورای اسلامی عنوان شده است.

منابع نظامی آمریکا روز سه‌شنبه (۱۷ دسامبر) اعلام کردند که ارتش این کشور به تاسیسات نظامی شورشیان حوثی در صنعا، پایتخت یمن حمله کرده است. مرکز رسانه‌ای حوثی‌ها ضمن تایید این خبر گفت که یک مجموعه‌ از تاسیسات مورد هدف این حمله بوده است. نهاد دفاعی (وزارت دفاع) شورشیان حوثی نیز در این مجموعه قرار داشته است. حوثی‌ها در مورد تلفات احتمالی این حمله تا کنون خبری منتشر نکرده‌اند.

مرکز فرماندهی آمریکا اعلام کرد که این حمله شامگاه دوشنبه (۱۶ دسامبر) آغاز شد و یکی از مهم‌ترین مراکز فرماندهی و حفاظت حوثی‌ها مورد حمله قرار گرفته است. به گفته منابع آمریکایی این مرکز مسئول حملات به کشتی‌های تجاری و ناوهای جنگی آمریکا در دریای سرخ و خلیج عدن بوده است.

شورشیان حوثی که از سوی جمهوری اسلامی حمایت می‌شوند از زمان آغاز جنگ در غزه به ده‌ها کشتی تجاری با موشک و پهپاد حمله کرده‌اند. حوثی‌ها می‌گویند این حملات در پشتیبانی از  گروه تروریستی حماس صورت گرفته است. به گفته شورشیان تنها به کشتی‌هایی حمله شده که در ارتباط با اسرائیل، آمریکا و بریتانیا بوده‌اند. شورشیان مدعی‌اند که این حملات به منظور مجبور کردن اسرائیل به پایان جنگ در غزه صورت گرفته و می‌گیرد.

حمله اخیر آمریکا پس از آن صورت گرفت که حوثی‌های اعلام کردند با یک موشک‌ بالستیک مافوق صوت (هایپرسونیک) به اسرائیل حمله کرده‌اند.

به گفته منابع نظامی اسرائیل این موشک خارج از مرزهای این کشور رهگیری شده است، اما ترکش‌های موشک پدافندی اسرائیل به یک خانه در شرق اورشلیم (بیت‌المقدس) اصابت کرده است.

صبح روز یکشنبه ۲۵ آذر ، ده زندانی از جمله یک زن، پنج شهروند بلوچ و دو شهروند کُرد اعدام شدند. به گفته سازمان حقوق بشر ایران، اعدام‌شدگان به "قتل عمد" و "قاچاق مواد مخدر" متهم بودند.

همچنین در گزارش این سازمان حقوق بشری، هویت دو نفری که در زندان مرکزی یزد به اتهام "قتل عمد" به قصاص نفس محکوم بودند، محبوبه و کریم اسلامی عنوان شده است. هفت زندانی اعدام‌شده در زندان مرکزی یزد نیز با اسامی محمدعلی براهویی خارکوهی و رضا براهویی خارکوهی (برادر و هر دو پدر چند فرزند)، عبدالباسط، عبدالناصر و نعمت‌الله توتازهی (سه عضو یک پرونده مشترک)، صلاح رحیمی (شهروند کُرد و پدر سه فرزند) و نجف رحمانی معرفی شده‌اند. اعدام‌شدگان بین ۳۲ تا ۴۲ سال سن داشتند.

یک منبع خبری به سازمان حقوق بشر ایران گفته که ۱۵ زندانی محکوم به اعدام از شهرهای دیگر استان یزد برای اجرای حکم اعدام به این زندان منتقل شده‌اند و روزهای آینده حکم آنها نیز اجرا می‌شود.

در زندان مرکزی سمنان نیز حکم اعدام هادی ملاکاظمی، ۴۲ ساله، اجرا شد. او از پنج سال پیش به اتهام مواد مخدر بازداشت و در حالی که همواره اتهام خود را رد کرده بود، به اعدام محکوم شد.

طبق گزارش نهادهای حقوق بشری، صدور و اجرای حکم اعدام متهمان پرونده‌های موسوم به مواد مخدر به ویژه در چهار سال گذشته در ایران رو به افزایش گذاشته است. برمبنای این گزارش‌ها، فقط در سال گذشته میلادی، تعداد این اعدام‌ها با ۸۴ درصد رشد روبرو بوده است. تعداد اعدام شدگان در سال ۲۰۲۲، ۴۷۱ نفر بوده است.

سازمان حقوق بشر ایران از انتقال سامان محمدی‌خیاره، زندانی سیاسی کُرد محبوس در زندان قزل‌حصار کرج به سلول انفرادی برای اجرای حکم اعدام خبر داده است. به گفته یک منبع آگاه، به خانواده این جوان ۳۵ ساله اعلام شده که حکم صبح روز چهارشنبه (۲۸ آذر) به اجرا در می‌آید.

سامان محمدی‌خیاره از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به اتهام "محاربه از طریق عضویت در گروه‌های مخالف نظام" و "ارتباط با سرویس‌های بیگانه" به اعدام محکوم شده است.

سامان محمدی‌خیاره در سال ۱۳۸۸ و در جریان اعتراضات سراسری بازداشت شد. او در آن زمان ۱۹ ساله بود و اکنون پس از ۱۵ سال زندان، در سن ۳۵ سالگی در آستانه اجرای حکم اعدام قرار دارد.

وی ابتدا به بازداشتگاه وزارت اطلاعات در تهران منتقل و در آنجا تحت شکنجه شدید روحی و جسمی قرار گرفت و مجبور به اعتراف علیه خود شد.

در جریان رسیدگی به این پرونده، سامان محمدی بارها تاکید کرده که اعترافاتش تحت فشار و شکنجه اخذ شده است. این موضوع باعث شد حکم اعدام او در شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور نقض شود.

در رسیدگی مجدد، شعبه دیگری او را تنها به اتهام "عضویت در گروه‌های مخالف نظام" به ۱۵ سال حبس محکوم کرد. با این حال گفته می‌شود که با دخالت نیروهای امنیتی، این حکم دوباره لغو و حکم اعدام مجددا صادر و تایید شده است.

سامان محمدی در طول دادرسی از حق داشتن وکیل انتخابی محروم بوده و روند محاکمه او فاقد حداقل استانداردهای دادرسی عادلانه بوده است.

طبق گزارش‌ها، آخرین ملاقات سامان با خانواده‌اش انجام شده و به آن‌ها اعلام شده که حکم اعدام صبح روز چهارشنبه ۲۸ آذر اجرا خواهد شد.