خوش‌بینی متفاوت ایران و آمریکا نسبت به فرجام مذاکرات هسته‌ای
۱۳۹۳ اسفند ۲۷, چهارشنبه
ایران و آمریکا در ادامه دور جدید گفت‌وگوهای هسته‌ای در لوزان٬ روز سه‌شنبه (۲۶ اسفند٬ ۱۷ مارس) بر سر طیفی از مسائل پیچیده فنی گفت‌وگو کردند و از ادامه برخی اختلافات و رفع بعضی دیگر سخن گفتند. محمد جواد ظریف و جان کری٬ وزیران امور خارجه ایران و آمریکا٬ روز سه‌شنبه به همراه تیم دست‌یاران و متخصصان خود٬ دیداری شش‌ساعته داشتند که به بحث درباره تحریم‌ها و کنترل تسلیحات هسته‌ای گذشت.
علی‌اکبر صالحی٬ رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و ارنست موینز٬ وزیر انرژی آمریکا هم در این گفت‌وگوها حضور داشتند. آقای صالحی در مصاحبه با رسانه‌های ایرانی گفت ۹۰ درصد مسائل فنی مورد اختلاف حل شده و امیدوار است دیگر موارد اختلافی هم در نشستی در عصر سه‌شنبه با آقای مونیز حل‌وفصل شود.
روزنامه نیویورک‌تایمز با انتشار گزارشی٬ مدعی شده که مقامات آمریکایی وقتی می‌خواهند مفاد مباحث صورت‌گرفته را در رسانه‌ها منعکس کنند٬ نسبت به مقامات ایرانی احتیاط بیشتری به خرج می‌دهند.
به نوشته نیویورک‌تایمز٬ یکی از مقامات ارشد آمریکا در این‌باره گفت: «ما قطعا در هر یک از حوزه‌های اصلی برای تشخیص گزینه‌های فنی پیش‌رفت‌هایی داشتیم و این فرآیند برگشت‌پذیر نیست٬ اما هنوز راه زیادی تا پایان باقی است.» به گفته او «حتی در این فضا هم موضوعات سخت و حساسی برای حل‌وفصل باقی‌مانده است.»
از تفاوت تاکتیک‌ها تا تفاوت برداشت‌ها
در حالی که هر دو طرف مذاکرات لوزان در تلاش‌اند تا به ضرب‌الاجل پایان مارس برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در برابر لغو تحریم‌ها متعهد بمانند٬ نیویورک‌تایمز می‌نویسد اظهارات متفاوت مقامات ایرانی و آمریکایی احتمالا به خاطر تفاوت تاکتیک‌هایی است که به کار گرفته‌اند.
بر این اساس٬ گفته می‌شود طرف ایرانی توافق را در دسترس توصیف می‌کند٬ چون ایران می‌خواهد با ایجاد فشاری عمومی بر ایالات متحده و شرکای اروپایی‌اش٬ زمینه مصالحه در برخی مسائل مهم دیگر را فراهم کند و پاسخ برخی پرسش‌ها را بیابد. پرسش‌هایی نظیر این‌که «چه نوع محدودیت‌هایی باید بر پژوهش و توسعه سانتریفیوژهای پیش‌رفته ایران اعمال شود»٬ یا این سوال دشوار که تحریم‌ها طی چه مراحلی لغو خواهند شد؟
بیشتر بخوانید: صفحه ویژه پرونده هسته‌ای ایران
از سوی دیگر٬ مقامات آمریکایی هم می‌دانند که منتقدان در داخل و خارج کشور به دیده تردید به نیات هسته‌ای ایران می‌نگرند و دولت اوباما باید اطمینان حاصل کند که ایران از لحظه‌ای که اراده به تولید بمب اتم می‌کند٬ تا زمانی که بتواند چنین بمبی تولید کند دست‌کم یک سال فاصله داشته باشد٬ گرچه ایران همواره تاکید کرده که مقاصدش از پی‌گیری برنامه هسته‌ای صرفا صلح‌آمیز است.
راهکار آمریکا برای اطمینان از این فاصله یک‌ساله٬ حداقل برای ۱۰ سال اجرایی خواهد شد٬ آن هم در توافق‌نامه‌ای که به میل مقامات آمریکایی چیزی در حدود ۱۵ سال اعتبار خواهد داشت.
حضور مهم صالحی و موینز در مذاکرات نهایی
علی‌اکبر صالحی و ارنست مونیز٬ هر دو در انستیتو تکنولوژی ماساچوست (MIT) بوده‌اند٬ اما هرگز آنجا همدیگر را ندیده بودند. ارنست مونیز در دپارتمان فیزیک ام‌آی‌تی تدریس می‌کرد و صالحی دکترای خود در مهندسی هسته‌ای را از آنجا دریافت کرد.
وقتی ایران گفت که صالحی را هم وارد ماجرا خواهد کرد٬ دولت اوباما هم تصمیم گرفت تا مونیز را وارد داستان کند. مقامات آمریکایی می‌گویند حضور این دو نفر بحث‌های حرفه‌ای مهمی را رقم زد و به حل بسیاری از مسائل فنی کمک کرد. این دو نفر تا کنون ده‌ها جلسه داشته‌اند که دوتای آنها در روز سه‌شنبه بوده است.
دیوید آلبرایت٬ مدیر موسسه علوم و امنیت بین‌الملل به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «او (علی‌اکبر صالحی) شخصیتی تندرو است و همواره از حق ایران برای داشتن سانتریفیوژهای پیش‌رفته دفاع کرده٬ اما او شخصیت کلیدی و مورد اعتماد رهبر ایران در این مذاکرات است.» به گفته آقای آلبرایت «بهتر است او در این مذاکرات حضور داشته باشد٬ تا این‌که بیرون از آن بایستد.»