روسیه: اسد از ریاست‌جمهوری استعفا داده است
انتشار ۱۴۰۳ آذر ۱۸, یکشنبهآخرین به روز رسانی ۱۴۰۳ آذر ۱۸, یکشنبه
آنچه باید بدانیم
بیش از ۵ سال پس از فروکش‌کردن نسبی جنگ داخلی در سوریه، روز ۲۷ نوامبر (۷ آذر) با حمله شورشیان اسلام‌گرا از ادلب به حلب و تصرف این شهر کلیدی، پیشروی سریع آنها به سایر نقاط سوریه نیز شدت گرفت. حال با سقوط رژیم بشار اسد تحولات جدیدی در سوریه و منطقه در حال شکل‌گیری است. در این مجموعه آخرین خبرها از این تحولات را می‌خوانید.
روسیه: اسد از ریاست‌جمهوری استعفا داده است
وزارت خارجه روسیه روز یکشنبه مدعی شد بشار اسد پس از گفت‌وگو با طرف‌های درگیری از ریاست‌جمهوری "استعفا" داده و کشور را ترک کرده است. این وزارتخانه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «در ادامه مذاکرات میان بشار اسد و تعدادی از شرکت‌کنندگان در درگیری‌ها در قلمرو جمهوری عربی سوریه، او تصمیم گرفت از پست ریاست‌جمهوری استعفا دهد و کشور را ترک کند و دستوراتی برای ادامه انتقال مسالمت‌آمیز [قدرت] بدهد.»
در این بیانیه گفته شده روسیه در این "مذاکرات شرکت نکرده است."
مسکو همچنین اعلام کرده است نیروهای روسی در پایگاه‌های خود در سوریه به حالت آماده‌باش هستند، اما در حال حاضر هیچ تهدید فوری علیه آنها وجود ندارد.
بشار اسد بامداد یکشنبه با پروازی از دمشق کشور را به مقصدی نامعلوم ترک کرد. تا کنون گزارشی در مورد اینکه او و خانواده‌اش در کدام کشور بسر می‌برند، منتشر نشده است. امارات متحده عربی پیشتر اعلام کرد اسد در این کشور حضور ندارد.
نماینده پارلمان روسیه: سوری‌ها باید خودشان به تنهایی با جنگ داخلی کنار بیایند
کنستانین کوساچوف، نایب رئیس شورای فدراسیون روسیه روز یکشنبه در واکنش به سقوط رژیم اسد، گفت مسکو آماده است تا در شرایط خاص از مردم سوریه حمایت کند اما سوری‌ها باید خودشان به تنهایی با یک جنگ تمام عیار داخلی کنار بیایند. کوساچوف که یک کارشناس کهنه‌کار روس در امور بین‌الملل به شمار می‌رود، پیش‌بینی کرد جنگ داخلی در سوریه با خروج اسد در کشور پایان نخواهد گرفت و روزهای سختی در انتظار این کشور است. او با انتشار یادداشتی در کانال تلگرامش نوشت: «سوریه بدون استثنا برای همه حکایت دشواری است. به هر طریقی، جنگ داخلی امروز تمام نخواهد شد. منافع متضاد و نیروهای مخالف بسیار زیادند، از جمله گروه‌های تروریستی آشکار شده‌اند و به همین دلیل است که سخت‌ترین قسمت دوباره در پیش‌روست.»
کوساچوف تحولات جاری در سوریه را یک "تراژدی برای همه" توصیف کرد و افزود: «برای ما روس‌ها، وظیفه اصلی‌مان تضمین امنیت هموطنان و غیرنظامیان از جمله دیپلمات‌ها و خانواده‌هایشان و البته پرسنل نظامی است که به خاطر سوریه، [حفظ] حاکمیت و تمامیت ارضی آن در آنجا حضور دارند.»
مسکو یکی از متحدان اصلی بشار اسد به شمار می‌رود و بشار اسد پس از اعتراضات و آغاز جنگ داخلی در سوریه، با حمایت قاطعانه روسیه بود که توانست در مسند قدرت باقی بماند.
فرمانده شورشیان در مصاحبه با تلویزیون دولتی: اقلیت‌ها آسیب نخواهند دید
در نخستین مصاحبه تلویزیون دولتی سوریه با شورشیان، یک فرمانده مخالفان که به عنوان "رهبر عملیات سرنگونی اسد" معرفی شد، با تأکید بر اینکه کشور متعلق به همه مردم سوریه است، اطمینان داد که از اقلیت‌ها محافظت خواهد شد. این فرمانده در پاسخ به پرسشی در مورد نگرانی‌های اقلیت‌های سوری نسبت به تأمین امنیت خود پس از سقوط حکومت اسد توسط شورشیان گفت: «ما خطاب به همه فرقه‌ها در سوریه می‌گوییم: سوریه برای همه است، بدون استثنا...سوریه برای سنی‌ها، دروزی‌ها، علوی‌هاست. ما مثل رژیم اسد با مردم برخورد نمی‌کنیم.» او در ادامه از همه شهروندان سوری خواست تا از همه نهادها و مؤسسات دولتی محافظت کنند.
به گزارش سی‌ان‌ان این مصاحبه دقایقی پس از پخش به دلیل قطع صدا ناتمام ماند.
وزیر خارجه ترکیه: دولت اسد فروپاشید
هاکان فیدان، وزیر امورخارجه ترکیه، روز یکشنبه در سخنانی در نشستی در دوحه، پایتخت قطر، گفت: «دولت اسد فروپاشید و کنترل کشور در حال تغییر است.» او ادامه داد سقوط حکومت بشار اسد "یک‌شبه رخ نداد" و سوریه از زمان آغاز جنگ داخلی در این کشور در سال ۲۰۱۱ "در آشوب" بسر می‌برده است.
ترکیه از نقش‌آفرینان منطقه‌ای و بینالمللی خواسته تا از "انتقال آرام" قدرت در سوریه اطمینان حاصل کنند. فیدان گفت آنکارا با شورشیان سوری برای اطمینان از حفظ امنیت در تماس است. او همچنین افزود اسد "احتمالا خارج از سوریه" بسر می‌برد اما اشاره‌ای به مقصد احتمالی او نکرد. فیدان تأکید کرد دولت جدید سوریه باید "دولتی فراگیر" باشد زیرا مردم سوریه اکنون پس از سرنگونی بشار اسد آینده خود را تعیین می‌کنند. او هشدار داد در شرایط کنونی نباید به سازمان‌های تروریستی اجازه سوءاستفاده از موقعیت را داد و دولت جدید سوریه نباید "تهدیدی را متوجه همسایگانش کند."
خوشحالی و پایکوبی شماری از مهاجران سوری ساکن در برلین بعد از فرار اسد
شماری از مهاجران سوری ساکن در برلین صبح روز یکشنبه در تجمعی خودجوش پایان حکومت اسد و تغییر قدرت در سوریه را جشن گرفتند. شرکت‌کنندگان در این تجمع که در منطقه "نوی کلن" برگزار شد پرچم‌هایی را با شعار "سوریه را آزاد کنید" در دست داشتند. پلیس برلین این تجمع را "یک گروه نسبتا کوچک" توصیف کرده و گفت هیچ حادثه قابل‌توجهی در زمان برگزاری این تظاهرات رخ نداد.
عصر شنبه نیز همزمان با پیشروی شورشیان سوری به سمت دمشق، صدها مهاجر سوری در این منطقه به شادی و پایکوبی پرداخته بودند. نوی کلن در جنوب شرق برلین واقع شده و شمار زیادی پناهجو را در خود جای داده است. در ماه‌های گذشته چندین تظاهرات خشونت‌آمیز در طرفداری از فلسطینیان و اعتراض به عملیات نظامی اسرائیل در غزه در این منطقه رخ داده بود.
تصرف کاخ اسد در دمشق توسط شورشیان
تصاویر و ویدئوهای منتشره نشان می‌دهند گروهی از شورشیان سوری بامداد یکشنبه با فریادهای "الله اکبر" وارد کاخ بشار اسد در دمشق شدند. کاخ ریاست‌جمهوری که "کاخ مردم" نام دارد، در منطقه مزه در غرب دمشق واقع شده است. بشار اسد ساعاتی پیش از هجوم شورشیان، دمشق را به سمت مقصدی نامعلوم ترک کرد. بنا بر گزارش‌ها شورشیان بدون هیچ مقاومتی کاخ ریاست‌جمهوری را تصرف کرده‌اند. گفته می‌شود کارمندان و مأموران امنیتی نیز پیشتر کاخ را ترک کرده بودند.
رهبر شورشیان سوری از نیروهای نظامی خواسته بود تا از مؤسسات دولتی فاصله بگیرند و این مؤسسات تا زمان انتقال رسمی قدرت به دولت جدید، تحت نظارت نخست‌وزیر پیشین باقی می‌مانند.
واکنش‌های بینالمللی به سقوط حکومت اسد در سوریه
تصرف دمشق توسط شورشیان و پایان حکومت بشار اسد و گریختن او از کشور واکنش‌های متعدد بینالمللی را به همراه داشته است. وزیر خارجه ایتالیا با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی "اکس" نوشت تحولات سوریه را "با نگرانی" دنبال می‌کند و با سفارت این کشور در دمشق و همچنین دفتر جورجا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، به طور مداوم در تماس است.
نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز با تأکید بر تمایل آشکار میلیون‌ها شهروند سوری برای ایجاد ترتیبات پایدار و فراگیر انتقال قدرت، از همه سوری‌ها خواست تا در بازسازی کشور خود، به قوانین بشردوستانه بینالمللی و حقوق بشری احترام بگذارند و به آن پایبند بمانند.
در حالی که کاخ سفید اعلام کرده جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تحولات سوریه را به دقت زیر نظر دارد، دانیل شاپیرو، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور خاورمیانه در جریان سخنانی در کنفرانس امنیتی منامه گفت، ایالات متحده به حضور خود در شرق سوریه ادامه خواهد داد و اقدامات لازم برای جلوگیری از ظهور مجدد گروه تروریستی داعش را انجام خواهد داد.
وزارت خارجه چین نیز روز یکشنبه اظهار امیدواری کرد که سوریه "هرچه زودتر به ثبات بازگردد." این وزارتخانه افزود پکن تحولات سوریه را به دقت دنبال می‌کند. یک سخنگوی وزارت خارجه چین نیز اعلام کرد این کشور تسهیلاتی را برای خروج شهروندان خود از سوریه ایجاد کرده و سوریه باید از حفظ امنیت مؤسسات چینی و سفارت چین در دمشق اطمینان بعمل آورد.
معاون نخست‌وزیر بریتانیا نیز از گزارش‌ها درباره سقوط حکومت اسد استقبال کرده و گفت: «ما باید شاهد محافظت از غیرنظامیان و زیرساخت‌ها [در سوریه] باشیم. تعداد زیادی از مردم جان خود را از دست داده‌اند و ما به ثبات در این منطقه نیاز داریم.» آنجلا راینر با بیان اینکه "اسد برای مردم سوریه خوب نبود" افزود: «دیکتاتوری و تروریسم مشکلاتی را برای مردم سوریه ایجاد می‌کند.»
هجوم شورشیان سوری به سفارت جمهوری اسلامی در دمشق
شبکه تلویزیونی "پرس تی‌وی" وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی گزارش داد شورشیان مسلح سوری پس از تصرف دمشق به سفارت ایران در این شهر حمله کردند. برخی ویدئوهای منتشر شده نشان می‌دهند برخی شیشه‌های سفارت خرد و تجهیزات و وسایل داخلی اتاق‌ها تخریب شده‌اند. در این ویدئوها دیده می‌شود که اتاق‌های سفارت بهم ریخته‌اند و تعدادی زیادی کاغذ روی زمین پخش شده‌اند.
پیشتر شبکه "العربیه" ویدئوهایی را منتشر کرده بود که نشان می‌دادند چند تن با بالا رفتن از دیوارهای سفارت پوستری را که قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس و حسن‌نصرالله، رهبر پیشین حزب‌الله را در کنار یکدیگر نشان می‌داد، پاره کرده‌اند.
شبکه الجزیره گزارش داده است کارکنان سفارت ایران در سوریه پیش از هجوم مردم، فرار کرده بودند و مهاجمان با هیچ‌گونه مقاومتی روبرو نشدند.
در همین حال خبرگزاری دولتی عراق گزارش داده است این کشور سفارت خود در دمشق را تخلیه و دیپلمات‌های عراقی را به لبنان منتقل کرده است.
از سوی دیگر خبرگزاری دولتی روسیه، تاس، نیز روز یکشنبه به نقل از سفارت روسیه در سوریه اعلام کرد دیپلمات‌های روس در وضعیت "خوبی" هستند. یکی از کارکنان سفارت روسیه بدون اشاره به جزئیات در مورد محل اقامت دیپلمات‌ها به این خبرگزاری گفت: «حالمان خوب است.»
روسیه روز جمعه از اتباع خود خواسته بود تا سوریه را ترک کنند.
افراد مسلح نخست‌وزیر دولت اسد را به یک هتل منتقل کردند
به گزارش سی‌ان‌ان یک ویدئو منتشرشده نشان می‌دهد محمد غازی الجلالی، نخست‌وزیر سوریه روز یکشنبه ساعاتی پس از اعلام آمادگی برای همکاری با مخالفان، توسط شورشیان سوری ظاهرا به سمت هتلی در دمشق اسکورت می‌شود. در این ویدئو دیده می‌شود الجلالی در محاصره مردان مسلح از پله‌ها پایین می‌آید و همراه با مردی دیگر سوار یک خودروی شاسی بلند سیاه‌رنگ می‌شود. در همین حال صدای مردی شنیده می‌شود که می‌گوید: «نخست‌وزیر پیشین به همراه سپاه پنجم مردم حوران برای ملاقات و تحویل نهادهای کشور به قهرمانان ارتش آزاد راهی هتل "فور سیزنز" می‌شود.»
نخست‌وزیر سوریه پیشتر شایعات در مورد خروجش از کشور را تکذیب کرده و گفته بود می‌خواهد از عملکرد سازمان‌های دولتی، تأسیسات دولتی و حفظ "امنیت و ایمنی همه شهروندان" اطمینان حاصل کند. او برای انتقال دولت ابراز آمادگی کرده و تأکید کرده بود سوریه باید آماده "انتخاباتی آزاد" باشد تا "مردم برای رهبری خود تصمیم بگیرند."
مقام ارشد اماراتی: تحولات سوریه نشانه آشکار شکست سیاسی است
مشاور دیپلماتیک رئیس امارات متحده عربی ساعاتی پس از سرنگونی حکومت بشار اسد در دمشق توسط شورشیان سوری تأکید کرد: «نباید به بازیگران غیردولتی اجازه سوءاستفاده از خلا‌ءهای سیاسی را داد.» انور قرقاش در اولین اظهار نظر رسمی امارات در خصوص تحولات سوریه، در مجمع امنیتی گفت‌وگوی منامه در پایتخت بحرین گفت: «رویدادهای جاری در سوریه همچنین نشانه آشکار شکست سیاسی و ماهیت مخرب درگیری و هرج و مرج است.»
قرقاش از شهروندان سوریه خواست تا برای جلوگیری از هرج و مرج در این کشور همکاری کنند. او افراط گرایی و تروریسم را همچنان یکی از نگرانی‌های اصلی خواند. قرقاش در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران در مورد پناه گرفتن احتمالی اسد در امارات متحده عربی گفت از این موضوع اطلاعی ندارد و نمی‌داند که آیا بشار اسد در امارات است یا خیر.
او افزود اسد پیشتر "راه‌های نجات" را که توسط کشورهای عربی مختلف از جمله امارات به او پیشنهاد شده بود، نپذیرفته بود.
ترامپ: اسد بعد از اینکه حمایت روسیه را از دست داد، فرار کرد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، ساعاتی پس از انتشار گزارش‌ها درباره گریختن اسد از کشور، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی‌اش "تروث" نوشت: «اسد رفته است. حامی او، روسیه، روسیه، روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین دیگر علاقه‌ای به محافظت از او نداشت.»
ترامپ روز شنبه در پیامی گفته بود سوریه "دوست آمریکا نیست" و واشنگتن "نباید در امور آن دخالت کند."
او عملیات نظامی شورشیان سوری را "بی‌سابقه و کاملا هماهنگ" خوانده و نوشته بود وضعیت در سوریه بهم ریخته است. ترامپ تأکید کرده بود: «این جنگ ما نیست، بگذارید خودش پیش برود. دخالت نکنید.»
پیشروی شورشیان سوری در شمال شرق کشور
شورشیان سوری روز یکشنبه همزمان با تصرف دمشق، به پیشروی خود در شمال شرق سوریه ادامه دادند. آنها در بیانیه‌ای که از تلویزیون دولتی پخش شد، ادعا کردند مناطقی در غرب شهر مهم دیرالزور را تحت کنترل خود درآورده‌اند. این منطقه تا کنون توسط نیروهای ارتش سوریه و گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت دولت کنترل می‌شد. دیرالزور که مرکز استانی به همین نام است در کرانه رود فرات واقع شده و یکی از مسیرهای اصلی انتقال نیروها و تجهیزات بین مناطق شرقی و مرکزی سوریه به شمار می‌رود. این شهر فاصله کمی با مرز عراق دارد و اکثر میدان‌های نفتی سوریه و همچنین یک پایگاه نیروهای آمریکایی را در خود جای داده است.
بخش‌هایی از شهر اکنون عمدتا در کنترل گروه شبه‌نظامی "نیروهای دموکراتیک سوریه" است که توسط شبه‌نظامیان کرد رهبری می‌شود. این شهر برای دوره‌ای در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ پایگاه گروه تروریستی داعش بود که سرانجام در سال ۲۰۱۷ توسط ارتش سوریه با حمایت روسیه بازپس گرفته شد.
عراق به بیش از هزار سرباز سوری اجازه ورود به خاک خود را داد
دولت عراق اعلام کرد روز شنبه هفتم دسامبر به بیش از هزار سرباز ارتش سوریه که به این کشور گریخته بودند، پناه داده است. خبرگزاری دولتی عراق به نقل از یک منبع امنیتی که هویتش فاش نشده گزارش داد سربازان سوری از گذرگاه مرزی "القائم" در غرب عراق، درخواست ورود به این کشور را کرده بودند. این منبع افزود: «به سربازان پناه داده شد و مراقبت‌های لازم به آنها پیشنهاد و نیازهایشان برآورده شد.»
در همین حال شبکه تلویزیونی "الجزیره" نیز به نقل از سخنگوی دولت عراق گزارش کرد دو هزار سرباز ارتش سوریه روز شنبه همراه با تجهیزات کامل نظامی خود وارد عراق شدند.
جستجوی مخالفان برای یافتن بشار اسد
شبکه "سی‌ان‌ان" به نقل از یک منبع آگاه از نیروهای مخالف بشار اسد گزارش داد در حال حاضر عملیات جستجوی فعالی برای یافتن اسد در جریان است و شورشیان در حال بازجویی از افسران ارتش سوریه و مقامات اطلاعاتی این کشور هستند که ممکن است اطلاعاتی در مورد تحرکات او داشته باشند.
دیکتاتور پیشین سوریه بامداد یکشنبه بدون حضور در ملاءعام یا انتشار ویدئو یا بیانیه، دمشق را به مقصدی نامعلوم ترک کرد.
"پیشروی" تانک‌های اسرائیلی در منطقه حائل با سوریه
در پی تحولات جاری در سوریه و سرنگونی بشار اسد، شماری از گزارش‌های تأیید نشده حاکی از پیشروی تانک‌های اسرائیلی به سمت منطقه حائل با سوریه در بلندی‌های جولان است. کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد این پیشروی، یک اقدام امنیتی از سوی این کشور در واکنش به تصرف سوریه توسط شورشیان بوده است. طبق این گزارش در حال حاضر ارتش اسرائیل حمله به این کشور توسط شورشیان سوری را بعید می‌داند.
یک منبع مطلع محلی در منطقه مرزی قنیطره به خبرگزاری آلمان گفته است نظامیان اسرائیلی ۱۵ کیلومتر در خاک سوریه پیشروی و چهار خمپاره شلیک کردند. ارتش اسرائیل تا کنون درباره این گزارش‌ها اظهار نظر نکرده است.
ارتش اسرائیل در جریان جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ بلندی‌های جولان را که منطقه‌ای کوهستانی در جنوب خاک سوریه است، تصرف کرد. اسرائیل در سال ۱۹۸۱ این بخش را به خاک خود الحاق کرد. بر اساس قوانین بینالمللی بلندی‌های جولان بخشی از خاک سوریه به شمار می‌رود که توسط اسرائیل اشغال شده است.
ایالات متحده آمریکا در نخستین دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، ادعای اسرائیل در رابطه با مالکیت بر بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت.