سفر رئیس جمهور ایران به آستراخان روسیه

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، رهبران چهار کشور دیگر حاشیه دریای خزر را به روسیه دعوت کرده تا در چهارمین نشست رهبران کشورهای حاشیه خزر شرکت کنند. این اجلاس در شهر بندری آستراخان، واقع در شمال خزر و در دلتای رودخانه ولگا برگزار می‌شود.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری ایران، روحانی در بدو ورود به روسیه گفت: «در اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر مباحث متنوعی با سران کشورهای ساحلی دریای خزر خواهیم داشت و ان شاءالله به نتایج قابل‌قبولی خواهیم رسید.»

بنا به این گزارش، سخنرانی در اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر و امضای اسناد، دیدار با رئیس‌جمهور روسیه، شرکت در مراسم نمادین رهاسازی نوزاد ماهیان خاویاری در ساحل رود ولگا و مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشاتودی از جمله برنامه‌های حسن روحانی در این سفر دو روزه است.

در چهارمین اجلاس رهبران کشورهای حاشیه دریای خزر که برای نخستین‌بار در روسیه برگزار می‌شود، مسائل مختلفی، مانند رژیم حقوقی همچنان حل‌ناشده دریاچه، بازار نفت‌وگاز، منابع خاویار و اکوسیستم خزر میان شرکت‌کنندگان مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

علاوه بر ایران، روسای جمهوری آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان در این اجلاس شرکت می‌کنند. نشست سران خزر هر چهار سال یکبار در یکی از کشورهای ساحلی برگزار می‌شود. سه اجلاس پیشین به ترتیب در ترکمنستان(عشق آباد - اردیبهشت ۱۳۸۱)، ایران(تهران - مهرماه ۱۳۸۶) و جمهوری آذربایجان (باکو - آبان ۱۳۸۹) برگزار شده است.

مسئله اصلی اجلاس آستراحان

خبرگزاری آلمان در گزارشی درباره چهارمین اجلاس رهبران کشورهای حاشیه دریای خزر نوشته است، کشورهای حاشیه خزر سال‌هاست که در مورد تقسیم این بزرگترین دریاچه جهان که از منابع نفت و گاز و خاویار گرانبها غنی است، با یکدیگر در مناقشه‌اند.

دریای خزر تا چند سال پیش، ۸۰ خاویار جهان را تامین می‌کرد. اما چندین سال است که ماهیان خاویاری خزر در معرض خطر نابودی قرار گرفته‌اند. قاچاق و صید بی‌رویه، آلودگی آب دریا ورود انواع فاضلاب‌ها و آلاینده به این بزرگترین دریاچه بسته جهان، مهمترین عواملی هستند که زیست طبیعی ماهیان خاویاری خرز را تهدید می‌کنند.

انقراض گونه‌های ماهیان خاویاری در دریای خزر روندی نگران‌کننده پیدا کرده، به‌طوری که در ۲۰ سال گذشته، تولید خاویار در خزر ۲۰ برابر کاهش یافته است. منابع روسی می‌گویند جمعیت ماهیان خاویاری خزر از ۲۰۰ میلیون قطعه در سال ۱۹۶۰ به ۱۲ میلیون قطعه در حال حاضر رسیده است.

ممنوعیت صید تجاری ماهی خاویاری در خزر که از چهار پیش اعمال می‌شود،‌ نتایج چندانی به بار نیاورده‌ است. به همین دلیل یکی از برنامه‌های رهبران کشورهای حاشیه خزر رهاسازی نوزاد ماهیان خاویاری در دریای خزر است.

اما رهاسازی نوزاد ماهیان خاویاری یک برنامه جنبی در نشست سران کشورهای دریای خزر است. مهمترین موضوع، همانند اجلاس‌های پیشین، رژیم حقوقی دریای خزر و موضوع تقسیم کف آن است.

روزنامه روسی «نیزاویسمایا گازنا» نوشته است، هدف اصلی پوتین در اجلاس آستراخان آن است که به‌هیچ وجه اجازه ندهد کف دریای خزر با منابع موجود آن میان کشورهای ساحلی تقسیم گردد. به نوشته این روزنامه، پوتین حاضر نیست دریای خزر را به رقبای روسیه واگذار کند.

کارشاسنان می‌گویند یکی از مهمترین اهداف پوتین در ارتباط با دریای خزر، جلوگیری از احداث خط لوله ترانس‌خزر است که می‌تواند منابع نفت و گاز آسیای میانه را به جمهوری آذربایجان و از آنجا به اروپا برساند. روس‌ها تاکنون بارها به آذربایجان و ترکمنستان درباره احداث این خط لوله هشدار داده‌اند.