سوگواری برای قربانیان سانچی؛ "مُمِ دریا، کاکای مه پس بیار"

طبق یک آیین کهن در بوشهر وقتی حادثه‌ای ناگوار در دریا رخ دهد، مردم سوگوار به ساحل می‌روند و با نواختن سنج و دمام از دریا می‌خواهند تا جنازه‌ها را به ساحل برگرداند. مردم بوشهر برای دریانوردانی که در حادثه نفتکش سانچی جان باختند، به ساحل رفتند و این آیین را به جای آوردند.

نفتکش سانچی ۳۲ پرسنل داشت که ۳۰ تن از آنان ایرانی و دو تن دیگر از شهروندان بنگلادش بودند. این کشتی هشت روز پس از آنکه با یک کشتی بارکش چینی تصادف کرد، غرق شد و تمامی سرنشینان آن جان خود را از دست دادند. یکی از سرنشینان این کشتی ساقی فعال، همسر حسین جهانی افسر دوم سانچی بود.

دولت ایران پس از غرق شدن کشتی سانچی و تأیید مرگ تمامی سرنشینان آن روز دوشنبه (۲۵ دی‌/ ۱۵ ژانویه) را عزای عمومی اعلام کرد. به گفته مقامات ایرانی سرنشینان سانچی در ساعت اولیه حادثه بر اثر شدت انفجار و انتشار گاز‌های سمی جان باختند.

بسیاری از شهروندان ایرانی برای ابراز تأسف و غم خود به شبکه‌های اجتماعی روی آوردند. کاربری به نام سردار احمدی در توییتر در زیر تصویری از سوگواری مردم بوشهر نوشت: «اما افسوس که این دفعه مناجات عملی نخواهد شد.» کاربر دیگری به نام فرهاد داروش نیز بخشی از مویه سوگواران را نقل کرد که از دریا می‌خواهند جنازه "برادرانشان" را به آنها بازگرداند: «مُمِ دریا، کاکای مه پس بیار.»

پوشش خبری صداوسیما از حادثه سانچی و سرنوشت سرنشینان آن انتقادهای زیادی را به همراه داشت. الیا محتشمی، همسر سرمهندس نفتکش سانچی در برنامه‌ تلویزیونی "حالا خورشید" با اعتراض شدید به نحوه اطلاع‌رسانی صداوسیما گفت: «۳ روز اول صدا و سیما کجا بود؟ من خبرها را می‌دیدم. بارش برف مهمتر از آتش گرفتن نفتکش ایرانی بود؟...صدا و سیما نمی‌توانست یک خبرنگار به چین اعزام کند؟ همسر من قرار بود فردای حادثه برگردد.»

نفتکش سانچی از جزیره خارک به مقصد داسان در کره جنوبی در حرکت بود که دچار حادثه شد. این نفتکش حاوی حدود ۱۳۶ هزار تن فراورده‌های نفتی به ارزش ۶۰ میلیون دلار بود. از زمان انتشار خبر سانحه سانچی گزارش‌ها و گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد مقصد نهایی این کشتی (کره شمالی) و همینطور عدم کمک‌رسانی مناسب چینی‌ها در رسانه‌های داخلی و شبکه‌های اجتماعی مطرح شدند.

مقام‌های ایرانی شایعات در مورد حمله به نفتکش سانچی را تکذیب کرده و آن را "دروغی واضح" خواندند. سخنگوی وزارت خارجه نیز انتقادها به چین را وارد ندانسته و گفت که این کشور "در حد بضاعت و توان خود تلاش‌های جدی و لازم" را برای نجات دریانوردان ایرانی انجام داده است. از آنجا که سانچی با پرچم کشور پاناما در حال تردد بوده، جعبه سیاه کشتی طبق قوانین بین‌المللی برای بررسی‌ها بیشتر باید به پاناما ارسال شود.

میلاد عنایتی، یکی از ملوانان جان باخته سانچی، اهل شهرستان قائم‌شهر بود. او ۲۹ ساله و پدر یک فرزند خردسال بود و به عنوان افسر سوم در این نفتکش کار می‌کرد. پدر او به خبرگزاری ایسنا گفته: «پس از غرق شدن کشتی برخی از مسئولین اعلام کردند که در روز اول بر اثر گاز‌های متصاعد شده تمام خدمه کشتی سانچی فوت شده‌اند، اگر اینگونه بوده است باید زودتر به خانواده‌های دریانوردان اعلام می‌کردند.»

خانواده‌های پرسنل سانچی در یک هفته‌ای که هنوز خبر درگذشت دریانوردان تأیید نشده بود، برای دریافت خبری از بستگانشان به شرکت ملی نفتکش ایران و سایر نهادهای دولتی مراجعه کرده و خواستار اطلاع‌رسانی در مورد عملیات نجات شده بودند. پدر میلاد عنایتی به ایسنا گفته است: «مسئولان طی این ۸ روز به خانواده‌ها امید می‌دادند برای ما این روز‌ها بسیار طاقت‌فرسا بود و در روز آخر به یکباره گفتند همه چیز تمام شده است.»

در شهر انزلی شماری از خانواده‌ها و بستگان دریانوردان سانچی با پربا کردن مراسمی به سوگ عزیزان‌شان نشستند. گفته شده تا کنون جسد سه تن از ملوانان در آب پیدا شده و اجساد دیگر به دلیل سوختگی شدید برای احراز هویت باید مورد آزمایش دی‌ان‌ای قرار بگیرند.

علی ربیعی، وزیر کار، در یک برنامه تلویزیونی شایعات مطرح شده در مورد این سانحه را "غیرحرفه‌ای" خواند و گفت که به دلیل حجم بالای آتش تمامی کسانی که روی عرشه بوده‌اند، در همان ساعات اولیه جان باخته‌اند و وجود گازهای سمی نیز امکان زنده‌ماندن را به کسی نمی‌داده است.

سخنگوی شرکت ملی نفتکش گفته، "کشتی سانچی از نظر تجهیزات ردیابی و رادار مشکلی نداشته و تجهیزات ناوبری بسیار پیشرفته‌ای در آن نصب شده بود." به گفته محسن بهرامی منطقه‌ای که نفتکش در آن تردد داشته، "از مناطق بسیار شلوغ و دارای ریسک بالا" بوده است. کارشناسان و مسئولان امیدوارند با بررسی جعبه سیاه این نفتکش بتوانند اطلاعات دقیقی از نحوه بروز این فاجعه بدست آورند.

سخنگوی شرکت ملی نفتکش میانگین سنی افراد روی عرشه سانچی را ۴۰ سال اعلام کرد. خدمه سانچی هر کدام اهل شهرهای مختلف ایران بوده‌اند. ۳ تن از سرنشینان دانشجوی دانشگاه خارگ و یک تن دیگر دانشجوی دانشگاه صنعت نفت محمودآباد بودند.

حادثه سانچی چند روز مانده به نخستین سالگرد آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو در تهران رخ داد؛ فاجعه‌ای که جامعه ایران را داغدار کرد و با گذشت یک سال از وقوع آن، پرسش‌های زیادی همچنان بی‌پاسخ مانده و کسی از قربانیان و بستگان‌شان یاد نمی‌کند. کاربری در روزهایی که هنوز امید اندکی برای نجات دریانوردان سانچی وجود داشت، در توییتر نوشت: «پلاسکوی این روزها روی خشکی نیست.»