ناامیدی پزشکیان از حل بحران اقتصادی

مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران در سخنانی با اشاره به مشکلاتی مانند ناکارآمدی در مدیریت انرژی، ساختار معیوب نظام اقتصادی و عدم پیشرفت در رفع موانع بین‌المللی از جمله FATF، هشدار داد که در صورت عدم مدیریت مصرف انرژی، کشور در زمستان با بحران تأمین گاز مواجه می‌شود. این سخنان در حالی مطرح می‌شود که او در وعده‌های انتخاباتی خود بارها بر امکان حل این مشکلات اصرار کرده بود.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

پزشکیان که در دوران تبلیغات ریاست‌جمهوری وعده داده بود چالش‌های اقتصادی کشور، به‌ویژه محدودیت‌های ناشی از تجارت بین‌المللی را برطرف کند، اکنون اذعان دارد که مسئله FATF همچنان یکی از چالش‌های جدی دولت اوست.

ایران همچنان در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی

گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، نهادی بین‌المللی است که در سال ۱۹۸۹ با هدف مقابله با جرایم مالی از جمله پولشویی، تأمین مالی تروریسم و گسترش سلاح‌های کشتار جمعی تشکیل شد. این گروه استانداردهایی برای کشورها تدوین می‌کند تا از طریق شفافیت اقتصادی، همکاری‌های بین‌المللی تسهیل شود.

کشورهای عضو یا همکار FATF ملزم به اجرای قوانینی هستند که معاملات مالی را تحت نظارت قرار می‌دهد. عدم رعایت این قوانین می‌تواند یک کشور را در فهرست سیاه قرار دهد؛ جایگاهی که ایران از سال ۲۰۲۰ در آن قرار دارد.

ایران تاکنون به دلیل نگرانی‌های سیاسی و امنیتی، از پذیرش برخی کنوانسیون‌های مورد درخواست FATF مانند «کنوانسیون مقابله با جرایم سازمان‌یافته فراملی» (پالرمو) و «کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم» (CFT) خودداری کرده است. این تصمیم باعث شده که ایران عملاً از نظام مالی بین‌المللی حذف شود و بانک‌ها و شرکت‌های خارجی از همکاری با ایران اجتناب کنند. نتیجه این وضعیت، تشدید انزوای اقتصادی کشور و افزایش هزینه‌های تجارت بین‌المللی بوده است.

گفته می‌شود ارتباط ایران با گروه‌های نیابتی و دور زدن تحریم‌های بین‌المللی از جمله دلایلی است که جمهوری اسلامی را در فهرست سیاه قرار داده است.

رئیس دولت چهاردهم در سخنان خود به صراحت اعلام کرد که بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور، از جمله ناتوانی در ردیابی کشتی‌ها و کالاها، به دلیل نبود شفافیت ناشی از رد FATF است. او پیشنهاد داد که حتی اگر ایران به‌طور رسمی این معاهده را نمی‌پذیرد، باید استانداردهای آن را در داخل کشور پیاده‌سازی کند. وی همچنین از منتقدان خواست که اگر مخالف اجرای FATF هستند، دلایل خود را با شفافیت و مستندات علمی ارائه کنند.

افزایش قیمت بنزین و فشار اقتصادی بر مردم

یکی دیگر از محورهای مهم سخنرانی پزشکیان، بحران انرژی و مصرف بی‌رویه در کشور بود. او با بیان اینکه ایران با مشکلات جدی در تأمین منابعی مانند برق، آب، بنزینو گاز مواجه است، هشدار داد که اگر مصرف انرژی کنترل نشود، در زمستان حتی ممکن است تأمین گاز خانگی نیز با مشکل روبه‌رو شود.

این سخنان در شرایطی مطرح شده که ایران از جمله کشورهایی است که بزرگ‌ترین منابع گاز و نفت جهان را در اختیار دارد. با این حال سوءمدیریت و تحریم‌ها باعث شده تا امکان سرمایه‌گذاری و توسعه میادین گازی و نفتی از ایران سلب شود.

پزشکیان اعلام کرد اصلاح مصرف انرژی نیازمند بازنگری در نظام یارانه‌ای و افزایش قیمت حامل‌های انرژی است. او از ناعادلانه بودن توزیع یارانه‌ها انتقاد کرد و گفت که ثروتمندان بیشترین استفاده را از یارانه انرژی می‌برند، در حالی که اقشار کم‌درآمد سهم ناچیزی دارند. به گفته وی، این نابرابری باید اصلاح شود، هرچند اجرای چنین سیاست‌هایی با مقاومت‌های اجتماعی مواجه خواهد شد.

این موضوع یادآور تصمیم بحث‌برانگیز سال ۱۳۹۸ است که دولت وقت قیمت بنزین را به‌طور ناگهانی افزایش داد. این اقدام باعث اعتراضات گسترده‌ای در سراسر کشور شد و موجی از نارضایتی عمومی را به همراه داشت. بر اساس گزارش نهادهای حقوق بشری، بیش از ۵۰۰ نفر طی اعتراضات پس از افزایش قیمت سوخت کشته شدند. مردم معترض بودند که دولت تنها راه‌حل مشکلات اقتصادی را در افزایش هزینه‌های زندگی برای طبقات ضعیف می‌بیند، در حالی که بهبود وضعیت معیشتی و افزایش حداقل دستمزدها را نادیده می‌گیرد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

افزایش قیمت سوخت بدون افزایش متناسب درآمدها، فشار اقتصادی بر خانواده‌های ایرانی را بیشتر کرده و فاصله طبقاتی را افزایش داده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که هرگونه تغییر در قیمت حامل‌های انرژی باید با بسته‌های حمایتی موثر برای اقشار آسیب‌پذیر همراه باشد تا از بروز نارضایتی‌های اجتماعی جلوگیری شود.

پزشکیان اذعان کرد که دولت برای اصلاح این روند به همکاری عمومی نیاز دارد و بدون همراهی نخبگان و مردم نمی‌توان به نتیجه مطلوب رسید. او همچنین بر اهمیت اجرای سیاست‌های علمی و برنامه‌ریزی بلندمدت تأکید کرد و گفت که تصمیمات عجولانه و بدون پشتوانه علمی، نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه شرایط را پیچیده‌تر خواهد کرد.

درخواست دولت برای همکاری مردم در شرایطی مطرح می‌شود که خود مسعود پزشکیان با مشارکت پایین مردم در انتخابات به ریاست‌جمهوری رسید. آمارها حاکی از آن است که از سال ۱۳۹۸ تاکنون تمامی انتخابات‌های برگزارشده توسط جمهوری اسلامی، اعم از مجلس و ریاست‌جمهوری، با مشارکت زیر ۵۰ درصد همراه بوده است. مخالفان حکومت حتی به این آمار هم شبهه وارد کرده و معتقدند اعداد واقعی به مراتب پایین‌تر هستند.