نجات دریاچه ارومیه به یاری کارشناسان خارجی
۱۳۹۲ دی ۲۷, جمعه
حسن روحانی در"اولین همایش استانداران دولت تدبیر و امید" (۱۷ دی ۱۳۹۲) گفت، عدم نجات دریاچه ارومیه میلیون‌ها نفر را بی‌خانمان می‌کند. رئیس جمهور تاکید کرد: «اگر ما نتوانیم دریاچه ارومیه را نجات دهیم، شما بدانید که میلیون‌ها انسان در ایران باید خانه و زندگی‌شان را ترک کنند. تنها بحث آذربایجان غربی نیست، آنجا یک طوفان، تمام نمک را منتشر می‌کند و زندگی مردم را مستأصل می‌کند و تمام کشاورزی اطراف استان را از بین خواهد برد.»
حمید چیت‌چیان وزیر نیرو نیز در اولین نشست دولت روحانی برای نجات دریاچه ارومیه در گفت‌وگو با رسانه‌ها (۵ شهریور ۱۳۹۲) اظهارداشت: «حادثه‌ای که در دریاچه ارومیه اتفاق افتاده چیزی نیست که بارها تجربه شده باشد و نمونه‌آن فقط در دریاچه آرال و دریاچه‌ای در آمریکا اتفاق افتاده است، بنابراین باید از تجربیات بین‌المللی استفاده کنیم.»
تابحال چه اقداماتی شده است؟
مقام‌های ایرانی اکنون تلاش می‌کنند فاجعه دریاچه ارومیه را در سطح بین‌المللی مطرح کنند. گفتنی است که در این رابطه (۱آذر ۱۳۹۲) همایش بین‌المللی نجات دریاچه ارومیه در برلین با شرکت رحیم میدانی، معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو و برخی از اعضای "گروه کار نجات دریاچه ارومیه" برگزار شد.
در ادامه این تلاش‌ها قرار است از ۲۷ تا ۳۰ بهمن ماه سال جاری برای نخستین بار همایشی در سطح بین‌المللی با همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و دانشگاه ارومیه با عنوان "نجات دریاچه ارومیه" برگزار شود.
ضرورت کمک متخصصین خارجی به ایران
دکتر ناصر آق، بنیان‌گذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه، در گفت و گو با دویچه وله تاکید می‌کند: «متخصصینی که در نقاط مختلف در مدیریت تالاب‌ها به‌ویژه در زمینه دریاچه شور کار کرده‌اند، می‌توانند از نظر علمی به ما کمک کنند. چون این مشکل فقط مربوط به ایران نیست و دریاچه ارومیه یک تالاب حفاظت شده است و قطعا اثراتش برای بسیاری از کشورها نامطلوب است.»
دبیرعلمی همایش نجات دریاچه ارومیه می‌افزاید: «ما از متخصصین دانشگاه یوتای آمریکا هم دعوت کردیم که مدیران اجرایی پروژه "گریت سالت لیک" بودند و اطلاعات جامع و قوی روی مدیریت یک دریای شور دارند. آنها با توانمندی‌های بالای مدیریتی می‌توانند طرح‌های ما را صیغل دهند و در اجرای آن به صورت فنی کمک کنند. در عین حال ابزار و آلات خاصی نیاز است که شاید ما در ایران نداشته باشیم.»
تجربه آمریکا برای نجات دریاچه‌های شور
دکتر بیژن کوشان، زمین شناس و کارشناس محیط زیست مقیم آلمان که اخیرا در آمریکا با تجربیات دانشمندان آن کشور آشنا شده به دویچه وله می گوید: در آمریکا ۳ دریاچه شرایطی شبیه دریاچه ارومیه دارند.
این کارشناس خاطرنشان می‌کند: «به ویژه سالت لیک در یوتا، دریاچه اونس در کالیفرنیا شرایطی شبیه دریاچه ارومیه ما دارند. آب دریاچه اونس را انتقال می‌دهند به شهر لوس‌آنجلس. جالب اینجاست که مردم لوس‌آنجلس سالانه برای اینکه این آب را استفاده می‌کنند یک مقدار پولی می‌پردازند.
دولت نیز ۲ میلیارد دلار در آنجا سرمایه گذاری کرده تا از این آب بتواند استفاده کند و محیط زیست از بین نرود. ۴ کارخانه نمک تاسیس کردند تا املاح را به صورت اقتصادی بهره‌برداری کنند. ما از این تجربه می‌توانیم در ایران هم استفاده بکنیم تا منطقه رشد اقتصادی بکند و اشتغال‌زایی بوجود بیاید و دریاچه هم احیا شود.»
پیشنهاد تاسیس موزه و بنیاد دریاچه ارومیه
این کارشناس مقیم آلمان که وضعیت دریاچه ارومیه را از نزدیک بررسی کرده، ایده‌های خود را برای نجات دریاچه ارومیه چنین توضیح می‌دهد که اگر دولت موافقت بکند وی قصد دارد در ۲۴ رشته مختلف با همکارانش در ایران یک مرکزعلمی در دو طرف دریاچه ارومیه تاسیس کند.
آقای کوشان تاکید می‌کند: «ما می‌توانیم مانیتورینگ بکنیم و ۲۴ ساعت تمامی فعالیت‌های دریاچه را تحت نظر داشته باشیم. مثلا اگر بارندگی شدید شد و یا مسیر بادها تغییر کرد می‌توان تصمیم گرفت، چه باید کرد؟ من پیشنهاد می‌کنم از نمک‌ها هم به صورت صنعتی، خوراکی و درمان بیماران استفاده بکنیم. پیشنهاد دیگر من تاسیس موزه دریاچه ارومیه است تا مردم ببینند در گذشته این دریاچه چه وضعیتی داشته و الآن در چه وضعیتی قرار گرفته است.»
گالری عکس: دریاچه ارومیه از جغرافیا به تاریخ پیوست
آقای کوشان به دویچه وله می‌گوید که دولت و مقامات محلی علاقمندند که این طرح‌ها اجرا شود. وی همچنین پیشنهاد می‌کند که برای احیای دریاچه ارومیه بنیادی تاسیس شود تا مجموعه فعالیت‌های مربوط به دریاچه را تحت نظر داشته باشد.
شرکت یک هیات آلمانی در همایش ارومیه
پروفسور لوتس متس از دانشگاه برلین یکی از بانیان "همایش بین‌المللی نجات دریاچه ارومیه" در برلین و رئیس هیات شرکت کننده آلمانی در همایش ارومیه است. این کارشناس هم می‌گوید: «دولت جدید برای نجات دریاچه ارومیه تلاش می‌کند و کارشناسان از توجه رئیس جمهور ایران به مسئله دریاچه ارومیه خوشحالند.»
رئیس هیئت آلمانی شرکت‌کننده در همایش ارومیه در ادامه می‌گوید: «ما تا کنون در دریاچه ارومیه نبودیم وعاقلانه است که این همایش در خود ارومیه برگزار می‌شود. ما از نزدیک می‌توانیم با ابعاد این فاجعه زیست محیطی آشنا شویم. افکار عمومی جهان با فاجعه خشک شدن دریاچه آرال، دریاچه مرده (بحر میت، در مرز اردن، اسرائیل و کرانه باختری اردن) آشناست اما درباره فاجعه خشک شدن دریاچه چاد و یا ارومیه فعلا فقط متخصصان آگاهی دارند.»
مقایسه دریاچه‌های ارومیه و آرال
پروفسور متس در ادامه توضیح می‌دهد: «اگر اطلاعات داده شده مربوط به دریاچه‌های آرال و ارومیه در گوگل را مقایسه کنید، متوجه می‌شوید که آلمانی‌ها با سرنوشت دریاچه آرال آشنا هستند. اما درباره دریاچه ارومیه اطلاعات کمی به زبان آلمانی منتشر شده است. از سویی محققان آلمانی هم که با مسائل ایران سروکار دارند، دیگر به نسل قدیم تعلق دارند و کلا اطلاعات کم‌تری انتشار می‌یابد.»
متس به این پرسش دویچه وله که متخصصان آلمانی چه کمکی برای نجات دریاچه ارومیه می‌توانند بکنند، چنین پاسخ می‌دهد: «ما در منطقه دریاچه آرال را داریم که با مشکل خشک شدن مواجه شده بود، در یوتای آمریکا دریاچه "سالت لیک سیتی" را داریم و یا در چاد هم همچنین، در حل مشکلات این دریاچه‌ها متخصصان آلمانی تجربیات خوبی جممع‌آوری کردند و می‌توانند به ایران هم کمک کنند.»
پروفسور متس تائید می‌کند که فاجعه زیست محیطی دریاچه ارومیه یک مشکل محلی است اما گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی نیز به تشدید این فاجعه زیست محیطی کمک کرده است. به نطر این کارشناس برگزاری همایش بین‌المللی نجات دریاچه ارومیه در ایران و به ویژه شرکت متخصصان خارجی در این همایش می‌تواند ابعاد مختلفی از فاجعه زیست محیطی دریاچه ارومیه را در سطح افکارعمومی جهان مطرح کند.