گشایش "مرکز جدید اسناد" مربوط به اردوگاه کار اجباری

روز یک‌ ‌شنبه، (۲۸ اکتبر) با برپایی جشنی در محل یادبود اردوگاه کار اجباری "برگن بلزن، (Bergen-Belsen)، واقع در ایالت نیدرزاکسن آلمان، یک "مرکز جدید اسناد" مربوط به این اردوگاه گشایش یافت. در این جشن در کنار حدود هزار تن از شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی داخلی و خارجی، بازماندگان این اردوگاه و بستگان آنان نیز شرکت داشتند. کریستیان ولف، (Christian Wullf) نخست وزیر این ایالت، پس از قدردانی از تأسیس این نهاد گفت: «در این مرکز، اسناد جنایات ناسیونال سوسیالیسم و مرگ و میرهای گروهی‌، هم در این اردوگاه و هم در "اردوگاه‌های زندانیان جنگی"، گردآوری شده است.» ولف هم‌چنین گفت که آلمانی‌ها تا پیش از اتحاد دو آلمان، از سرنوشت سربازان اتحاد جماهیر شوروی بی‌اطلاع بودند. بنا به گفته‌ی او پژوهشگران توانسته‌اند، در گردآوری این‌گونه اسناد و مدارک، از منابع آلمانی و بریتانیایی نیز استفاده کنند.

سند جنایت حکومت نازی

"اردوگاه کار اجباری برگن بلزن" در آلمان، یکی از اردوگاه‌هایی‌است که عکس‌ها و فیلم‌های آزادسازی آن، بلافاصله پس از ورود سربازان بریتانیایی به این اردوگاه در تاریخ ۱۵ آپریل سال ۱۹۴۵، به سراسر جهان مخابره شد. از این رو صحنه‌های فیلم‌هایی که در این هنگام از اجساد هزاران زندانی برگن بلزن گرفته‌شده و نیز عکس‌های کسانی که از این اردوگاه جان سالم به‌در برده‌اند، به عنوان سند جنایت حکومت نازی به ثبت رسیده اند. برخلاف اردوگاه‌های آشویتس و بوخنوالد، از بنای اردوگاه برگن بلزن اثری برجا نمانده است. افسران مسئول هیتلری، پیش از آزادسازی این اردوگاه، همه‌ی اسناد اس اس را از بین بردند و نیز اقامت‌گا‌ه‌های‌ زندانیان را ویران ساختند. این خرابه‌ها را پس از چندی، به دستور نیروهای مستقر بریتانیایی، زیر تلی از خاک دفن کردند و به این ترتیب اثری از آن برجای نمانده است. با این حال جنایاتی که نازی‌ها در آن مرتکب شدند، به دست فراموشی سپرده نشدند: ده‌ها سال است که کارمندان این محل یادبود، در حال گردآوری بیش از صدهزار سند، خاطرات زندانیانی که از این اردوگاه جان سالم به‌در بردند، فیلم‌های خبری و عکس‌های بیشماری هستند که از منابع گوناگون در کشورهای مختلف کشف یا پیدا شده‌اند. تمام این اسناد، حالا در مرکز جدیدی که در محل یادبود اردوگاه کار اجباری برگن بلزن برپا شده، به نمایش در آمده است. این "آرشیو خاطرات" که حدود ۲۰۰ متر طول دارد، تقریباً ۱۳ میلیون یورو هزینه برداشته است.

مرگ در اثر گرسنگی و بیماری

در دوران جنگ جهانی دوم، حدود ۱۲۰‌هزار زندانی، در اردوگاه کار اجباری برگن بلزن، حبس بودند که حدود ۵۲ هزار تن از آنان در اثر گرسنگی، تشنگی، بیماری و فشار کار از بین رفتند. از این رو کریستیان ولف، در مراسم گشایش این مرکز، ضمن تأکید بر هدف این نهاد که "روشنگری درباره‌ی حقوق بشر" است، گفت، به این ترتیب «باید ما از مرکز خوف و سقوط، پیام نوینی در جهت برقراری دیدارهای چندفرهنگی صلح‌جویانه و تفاهم بین ملل بفرستیم.»

روشنگری برای جوانان

بنا به گفته‌ی آرشیتکت این مرکز میشائیل تسیمرمن، (Michael Zimmermann)، هدف اصلی این نهاد، جلب جوانان و روشنگری در مورد فجایع نازی‌‌ها ست. به همین منظور، از جمله حدود ۲۶ "محل شهادت"، در این مرکز برپا شده‌است که در آن‌ها فیلم‌های ویدئویی نشان داده می‌شوند: این فیلم‌ها، شامل مصاحبه‌هایی با بازماندگان یهودی و زندانی‌های جنگی این دوره است که درباره‌ی جنایت‌های نازی‌ها در این اردوگاه گزارش می‌دهند. تنها در ۵ فیلم، صحنه‌های تاریخی، وحشتناک و تکان‌دهنده‌ای که بلافاصله پس از آزادسازی اردوگاه گرفته‌شده‌اند، ثبت شده‌اند و به نمایش در ‌می‌آیند. این صحنه‌ها که در یک اطاق جداگانه و پشت پرده‌ای سیاه نشان داده می‌شوند، آگاهانه در پس‌زمینه قرار دارند. برند بوزه‌من، (Bernd Busemann) وزیر فرهنگ و دبیر "شورای بنیان محل یادبود نیدرزاکسن" این شیوه‌ی روشنگری را بسیار "درست" می‌داند و معتقد است که "روش‌های تربیتی ترس‌برانگیز و متعارف" و یا ملامت و سرزنش کردن نسل جوان، دیگر در رابطه با امر آگاه ساختن آنان، موثر نیست. او گفت که امروزه باید پیش‌زمینه‌های این "رویدادهای وحشتناک و باورنکردنی" را با بکارگیری "شیوه‌های تربیتی فوق‌العاده جالب" برای جوانان روشن کرد تا آن‌ها، خود به این مهم دست یابند که "چنین چیزی، دیگر نباید اتفاق بیفتد."

در سال پیش حدود ۱۸۰ هزار بازدیدکننده‌ی خارجی و آلمانی از این نمایشگاه دیدن کرده اند.