Merkel: Aneksja Krymu jest na pewno złym przykładem

- Z pewnością Ukraina jest bardzo złym przykładem – powiedziała kanclerz na zakończenie szczytu nt. bezpieczeństwa nuklearnego w Hadze (25.03). Akurat Rosja w memorandum budapeszteńskim z 1994 roku zobowiązała się do „szczególnego” zapewnienia bezpieczeństwa terytorialnej integralności Ukrainy. Teraz narusza to zobowiązanie, podkreśliła Angela Merkel odnosząc się do zaanektowania Krymu przez Rosję. – Mam nadzieję, że nie będzie to przykładem dla innych. Ale takie niebezpieczeństwo istnieje – dodała.

Bezpieczeństwo nuklearne nadal priorytetowe

Kanclerz wezwała do dalszych wysiłków dla zapewnienia bezpieczeństwa nuklearnego na świecie. – Dalej będzie bowiem następowało rozpowszechnianie materiałów nuklearnych, choćby w medycynie – podkreśliła polityk CDU. W pierwszym dniu szczytu (24.03) przed tzw. brudnymi bombami ostrzegał już premier Holandii Mark Rutte wskazując, że terroryści mogą łączyć konwencjonalny ładunek wybuchowy z materiałem radioaktywnym.

– Rosło będzie też zagrożenie cyberatakami – ostrzegła kanclerz. Kwestia bezpieczeństwa nuklearnego obejmuje znacznie większy zakres problemów, niż „tylko” broń i materiał militarny. Z uznaniem wspomniała przeprowadzone po raz pierwszy na szczycie w Hadze symulacje konfliktowych sytuacji, w których przedstawiciele państw i rządów mieli okazję ćwiczyć reagowanie na ataki terrorystyczne lub katastrofy atomowe. Zdaniem kanclerz obchodzenie się z awariami i zamachami jest tak samo ważne jak kontrola i ewidencja materiałów i obiektów jądrowych.

Między innymi z tego względu koordynatorem kolejnego szczytu nt. bezpieczeństwa nuklearnego, planowanego na rok 2016 w USA będzie Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA).

Nie zaprzestawać starań

Do dalszych wysiłków w ochronie materiału nuklearnego wezwał inicjator szczytu Barack Obama. - Ważne, żeby nie zaprzestać dalszej pracy nad ochroną materiałów nuklearnych przed terrorystami i grupami przestępczymi i jeszcze bardziej wzmocnić te starania w ciągu następnych dwóch lat – stwierdził na podsumowanie szczytu.

Od 2010 roku osiągnięto już dużo, podkreślił prezydent USA. 12 państw i 2000 instytucji dysponujących materiałem nuklearnym całkowicie zrezygnowało z posiadania wysoko wzbogaconego uranu i plutonu. Dziesiątki krajów wzmocniło swoje systemy bezpieczeństwa. Obama z uznaniem mówił zwłaszcza o Japonii, która wspólnie z USA zniszczy znajdujące się w badawczym reaktorze setki kilogramów materiału nuklearnego nadającego się do produkcji co najmniej tuzina bomb atomowych.

Barack Obama zaprosił uczestników szczytu do kolejnego spotkania za dwa lata w Stanach Zjednoczonych. Jednym z jego celów będzie podjęcie decyzji, czy nadzór nad zapewnieniem bezpieczeństwa materiałów nuklearnych nie ma być przekazany IAEA.

Rosja gotowa do kooperacji z Zachodem

Obecni na szczycie w Hadze przywódcy państw grupy G7 odwołali w poniedziałek (24.03) planowany na czerwiec szczyt w Soczi i wyprosili z grupy G8 Rosję. Moskwa mimo to nie zamierza zrywać współpracy z Zachodem. – Nadal jesteśmy zainteresowani tymi kontaktami – powiedział we wtorek (25.03) rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow, jak doniosła agencja Interfax. Skrytykował jednocześnie, że odmawianie przez G7 współpracy z Rosją jest „kontraproduktywne”. Według Pieskowa, niezależnie od odwołanego szczytu w Soczi nadal toczą się rozmowy ekspertów, by „nie dopuścić do zerwania kontaktów”. Moskwa jest gotowa do podjęcia dialogu na wszystkich płaszczyznach, z każdym, kto jest do niego chętny – przede wszystkim w kwestiach zwalczania handlu narkotykami czy terroryzmu. Współpraca na tych polach zresztą istnieje, podkreślił Pieskow.

Dzień wcześniej szef rosyjskiej dyplomacji Siergiej Ławrow z demonstracyjną obojętnością zareagował na wyproszenie Rosji z grupy G8. – Ważne kwestie będą teraz dyskutowane w grupie G20 – stwierdził .

(dpa, reuters) / Elżbieta Stasik

red. odp.: Małgorzata Matzke