چین: د افغانستان اوسني واکمنان ګډ کار ته لیواله دي
۱۴۰۰ آبان ۶, پنجشنبه
د چین د بهرنیو چارو وزیر وانګ يي، د چهارشنبې په ورځ (۲۰۲۱م کال د اکتوبر ۲۷مه) نړیوال بانک او د پیسو نړیوال صندوق یا (آی. ام. اف) وهڅول څو د افغانستان د بیا رغونې له پاره له دغه هیواد سره مالي مرستې وکړي.
وروسته له هغې چې په تیر اګست میاشت کې د افغانستان پخوانی حکومت راوپرځید او طالبانو واک ترلاسه کړ، د افغانستان مالي ذخایر کنګل شول او دغه هیواد د نغدو پیسو له ستونزې سره مخامخ شو. په دې ترڅ کې د افغانستان بانکونه هم د نغدو پیسو د شتون له ستونزې سره مخامخ دي او د حکومت ملکي کارمندانو ته لا هم معاشونه نه دي ورکړل شوي. په ورته وخت کې د بې کارۍ کچه لوړه شوې او د لومړنیو خوراکي موادو بیې هم لوړې شوي دي.
د پیسو نړیوال صندوق د تیرې سې شنبې په ورځ (د اکتوبر میاشتې ۲۶مه) ویلي ول چې د افغانستان اقتصاد به سږ کال ۳۰ سلنه رکود یا کمښت ولري چې په پایله کې به یې ښايي د مهاجرت یو کړکیچ هم رامنځ ته شي.
د چین د بهرنیو چارو وزیر وانګ يي، په ايران کې د افغانستان د ګاونډیو هیوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو په غونډه کې چې د ویډیو کنفرانس له لارې یې خبرې کولې، وویل: «افغانستان په ټولو برخو کې پر پښو بیرته دریدو ته اړتیا لري او پرمختګ بیا مهم اولویت دی.»
د چین دغه لوړ پوړي ډيمپلومات یو ځل بیا پر امریکا متحده ایالاتو او نورو غربي هیوادونو غږ وکړ چې پر افغانستان وضع شوي یو اړخیز بندیزونه لیرې کړي. هغه همداراز د روغتیا له نړیوال سازمان څخه وغوښتل څو له کرونا سره د مبارزې په برخه کې افغانستان ته لا ډیر د کرونا ضد واکسینونه ورکړي او د طبي موادو مرسته وکړي.
افغانستان چې له اقتصادي ناورین سره مخامخ دی، په اوسني وضعیت کې تر بل هر وخت پر بشري مرستو متکي دي. چین بیا افغانستان ته د ۳۰ میلیونه ډالرو په ارزښت د بیړنیو بشري مرستو د ورکړې ژمنه هم وکړه. چین تل پر نړیوالې ټولنې غږ کړی چې د طالبانو د منزوي کیدو پر ځای دی له دوی سره ګډ کار وشي.
تهران پرون د افغانستان په هکله د ګاونډیو هیوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو کوربه وو. په دغه کنفرانس کې طالبانو ګډون نه درلود. په دغه کنفرانس کې د پاکستان، ایران، ازبکستان، تاجیکستان او ترکمنستان پر وزیرانو سربیره د ویډیو له لارې د روسیې او چین د بهرنیو چارو وزیران وصل شوي ول.
د چین د بهرنیو چارو وزیر دغه کنفرانس ته په خپلو خبرو کې وویل چې زما عمومي گومان داسې دی چې طالبان له بهرنیو هیوادونو سره خبرو اترو او مرستو ته علاقمند دي او دا چې دوی په دې هکله جدي دي.