چين د پاکستان د اټومي بټۍ د پراختیا ژمنه کړې ده
۱۳۹۰ فروردین ۴, پنجشنبه
چين د پاکستان دهغي لانجمني اټومي بټۍ چي د۱۹۷۰ کلونو پر تخنيک ولاړه ده د لا پراخولو ژمنه کړې ده، او په نږدې وخت کي به هلته د نوي رآکټور په جوړولو شروع وکړي.
د چين لخوا د پاکستان په پنجاب ايالت کي په «چشمه اټومي بټۍ» کي د رآکټورونو جوړولو د نړيوالي ټولني انديښنې په جاپان کي د زلزلي او څونامي له امله د رآکټورونو تر ړنګيدو د مخه راپارولي وي.
خوداسي ښکاري چي پيکينګ او اسلام اباد دواړه نه غواړي چي د خپل دغه پلان څخه لاس پر سر سي.
د چين او پاکستان اټومي اړيکو او د پاکستان د اټومي وسلو تيرتاريخ ته په کتو سره چي اټومي ټيکنالوژي يې پر نوروهيوادونو پلورلي وې، واشنګټن، ډهلي او يو شمېر نور هيوادونه انديښمن کړي دي.
د فوکوشيما په اټومي بټۍ کي تر ناورين وروسته پدې اړه ډيري پوښتني راولاړيږي چي ايا چين بايد په پاکستان کي اټومي ودي ته ادامه ورکړي او که يا د هغو رآکتورونو دپاره چي په نظر کي نيول سوي د هغه هيوادو څخه چي ذروي صادرات لري موافقه واخلي.
مشهور اټومي کارپوه لي هونګ وايي چي، چين پر خپله ژمنه ولاړ دی او شايد د اټومي وسلو د صادرونکي هيوادونو د ډلي شنه څراغ ته په طمعه نه اوسي.
« په دې خبره کي هيڅ شک نشته چي چين به په چشمه کي خپلي پروسي ته ادامه ورکړي. ځکه د پاکستان سره په دې اړه همکاري ژوره سابقه لري».
چين تيره اونۍ ددغه هيواد په دداخل کي د يوې اټومي بټي منظوري ځنډولې وه. پداسي حال کي چي راپورونه ښيي چي چين په جاپان کي د اټومي ناورين څخه وروسته هم د پاکستان د اتومي بټي چشمه، پر سر په کار بوخت دي.
د پاکستان د اټومي انرژۍ د کمېسون وياند وويل « ددې بټۍ د محفوظه کار کولو په اړه د تشويش کوم څه نسته».
هغه زياته کړه « هغه څه چي موږ د جاپان د پيښي څخه زده کړل، موږ به دهغه ددلته پلي کولو دپاره ګامونه پورته کړو.»
د NSG يا د اټومي وسلو د صادرونکو هيوادونو پر ډلي سر بيره واشنګټن هم ددې خبري يقيني کول غواړي چي د هغو دوو رآکټورونو چي په چشمه اټومي بټۍ کي نصبيږي بايد اخري وار وي چي چين ددې ادعا کوي چي موافقې ته يې ضرورت نه لري.
آژانسونه/ سيد رياض
کتونکی: نجيب الله زيارمل