Anlaşma sonrası gözler ABD Kongresi'nde

ABD Başkanı Barack Obama'nın İranla varılan uzlaşmaya desteğini açıklamasından sonra gözler Cumhuriyetçilerin kontrolünde olan ABD Kongresi'ne çevrildi.

Kongre'nin ABD Başkanının Pazar gününe kadar onayına sunacağı anlaşmayı incelemek için 60 günlük bir süresi bulunuyor. Ne var ki henüz bu süre başlamadan kimi çevrelerden anlaşmaya itiraz sesleri yükselmeye başladı bile. Bazı kongre üyeleri anlaşmanın Tahran'ın uranyum zenginleştirme sürecini tamamen durdurmaya yönelik olmadığı ve faaliyetlerini her an denetlenmeye olanak tanıyan düzenlemeler içermediği gerekçesiyle onay vermeyeceklerini açıkladı.

Öte yandan Cumhuriyetçiler de mutabakatın İran'daki mollalara karşı durmak yerine onların elini güçlendirmeye hizmet ettiğini iddia etti. 2016 başkanlık seçimlerinde Obama'nın koltuğuna oturmak için yarışacak olan Cumhuriyetçi aday Jeb Bush'a göre ‘bu bir diplomasi değil'.

Öte yandan ABD Temsilciler Meclisi Sözcüsü John Boehner de anlaşmayı ‘kabul edilemez' olarak nitelendirdi ve ‘'Şayet bu anlaşma bizim yorumladığımız gibi bir anlaşmaysa uygulanmasını engellemek için elimizden geleni yaparız'' şeklinde konuştu. Zira Boehner'e göre bu anlaşma İran'ı cesaretlendirebilir ve küresel boyutta bir ‘nükleer silahlanma yarışı' başlatabilir.

Obama kararlı

Demokratlardan da anlaşmaya dair endişelerini dile getirenler oldu. Demokrat Partili senatör Robert Menendez ‘kırmızı çizgilerin yeşile dönüşeceğini ve anlaşmanın İran'ın nükleer programını sona erdirmeyeceğini bilakis sürdüreceğini' ifade ederek endişelerini dile getirdi. Ne var ki Demokratlar arasındaki bu şüpheci yaklaşımlara rağmen Cumhuriyetçilerin yeterli sayıda Demokrat kongre üyesini Obama'ya arkalarını dönmeye ikna etmesi oldukça zor görünüyor.

İran'da ise halk anlaşmaya varıldığı haberlerinden sonra ‘Obama' sloganlarıyla, ABD'yle ilişkilerin yeniden başlaması için sokağa dökülmüştü. Nitekim, ABD Başkanının da uzlaşmanın uygulanma sürecinde geri adım atmaya niyeti yok. Obama tüm eleştirilere karşın anlaşmaya verdiği destek konusunda kararlı bir duruş sergiliyor. ABD başkanı Kongre'den çıkabilecek olası bir ret kararını veto edeceğini açıkladı. Bu vetonun hükümsüz kılınması ise oldukça zorlu bir süreç: vetonun reddi için Senato'nun ve Temsilciler Meclisi'nin üçte ikisinin oyu gerekiyor.

Obama'nın Kongre'nin metni inceleme süresi boyunca İran'a uygulanan herhangi bir yaptırımında geri adım atma yetkisi bulunmuyor. Bu süreçten sonra da Kongre Tahran'ın anlaşmanın yükümlülüklerini yerine getirmediğine hükmederse Başkan tarafından kaldırılan yaptırımları yeniden uygulamaya alabilir.

Kamuoyuna açık olarak yürütülecek Kongre görüşmelerinin önümüzdeki hafta başlaması bekleniyor. ABD Başkanı Obama ise Çarşamba günü konuya ilişkin bir basın toplantısı düzenleyeceğini duyurdu.

© Deutsche Welle Türkçe

dpa,AFPE / SÖ,ET