BM İnsan Hakları Konseyi ilk kez toplandı

BM’nin yeni organı BM İnsan Hakları Konseyi bugün Cenevre’de ilk toplantısı için bir araya geldi. Toplantının açılış konuşmasını yapan BM Genel Sekreteri Kofi Annan, insan haklarının daha etkin bir şekilde savunulmasını isteyerek, insan haklarına saygı eksikliğinin, dünya barışını tehlikeye soktuğu kadar, refah düzeyini de zora soktuğunu dile getirdi.

Yeni oluşturulan Konsey’in ise BM'nin insan hakları alanındaki faaliyeti için yeni bir çağı başlattığını belirten Annan, yeni kurulan Konsey’in çalışmalarının, gözden düşen Komisyon’un çalışmalarından açık bir biçimde farklı olmasını'' istedi. Annan, İnsan Hakları Konseyi’nin siyasi kavgalara sürüklenmemesi gerektiğinin de altını çizdi. BM Genel Kurulu, İnsan Hakları Komisyonu’nun yerine oluşturulan BM İnsan Hakları Konseyi’nin 47 üyesini 10 Mayıs 2006 tarihinde seçmişti.

BM’nin yeni İnsan Hakları Konseyi’nden beklentiler ise büyük. Konsey’in, işlevini devraldığı İnsan Hakları Komisyonu, insan hakları ihlallerini örtpas eden ya da cezalandırmaları bloke eden, bu nedenle de işlevini yitiren bir kuruma dönüşmüştü.

Konsey’e ilişkin tartışmalar

Ancak Konsey’e yönelik tedirginlikler de var. Zira Konsey’in tam olarak nasıl çalışacağı henüz belli değil. İnsan haklarını nasıl koruma altına alacağı, ihlallerin yapıldığı ülkeleri nasıl zorlayacağı netlik kazanmadı. Sadece kurumun bir yıl içinde mevcut yetkileri değerlendirerek, işleyişini ve prensiplerini belirleyeceği biliniyor. İnsan Hakları Konseyi’nin, Komisyon’a oranla daha iyi olduğu nokta ise „gözlem“ dönemi. Buna göre, insan hakları ihlalleri yapan ülkeler önceki döneme oranla mahkum edilebilecekler.

Bu yeni denetim uygulaması konusunda ise Konsey içinde farklı görüşler var. Bazıları denetimlerin resmi bir rapora dayanmasını isterken, bazıları da raporun bağımsız uzmanlar tarafından hazırlanıp, Konsey’e sunulmasından yana. Bu görüş, Konsey içinde ateşli tartışmalara neden olurken, bir çok hükümet, insan hakları ihlalleri raporlarının bağımsız uzmanlarca hazırlamasına karşı. Bu nedenle bu yöndeki eğilim Konsey prensiplerine dahil edilmesine rağmen, ek olarak tekrar denetleneceği ibaresi düşülmüştü.