BM'de Clinton-Ahmedinejad atışması

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın (NPT) gözden geçirilmesi için BM’de başlayan ve bir ay sürmesi öngörülen toplantıların dünkü açılış oturumu, İran cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’un katılımı nedeniyle karşılıklı “söz düellosu”na dönüştü.

Anlaşmaya üye ülkelerin dışişleri bakanları düzeyinde temsil edildiği konferansa devlet başkanı düzeyinde katılan İran, kendisine yöneltilen suçlamaları, ABD’ye karşı “taarruza” geçerek savundu. Öğleden sonraki oturumda söz alan ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ise, İran’ı, kendi yaptığı ihlalleri saklamaya çalışmakla suçladı ve Tahran’ın, 40 yaşındaki NPT anlaşmasını güçlendirmek konusunda uluslararası camiada var olan görüş birliğini baltalamasına izin verilmemesini istedi.

Batılı delegasyonlar protesto etti

Konferansın açılışında ikinci sırada söz alan İran cumhurbaşkanı Ahmedinejad konuşmasını yapmak için podyuma geldiğinde, aralarında ABD ve pek çok AB üyesinin de bulunduğu bazı ülkelerin BM delegasyonları salonu terketti. Ahmedinejad’ın 35 dakikalık konuşması sırasında Genel Kurul salonunun yaklaşık üçte ikisinin boşaldığı görüldü.

Konuşmasında nükleer güce sahip tüm ülkelerin, nükleer silaha sahip olmayan ülkelere gözdağı vermeye çalıştığını kaydeden Ahmedinejad, ancak ABD'yi, nükleer silah yarışının teşvik edilmesindeki “temel şüpheli” olarak tanımladı ve ABD’nin, nükleer bombayı ilk ve tek kullanan ülke olarak tüm dünyanın nefretini üzerine çektiğini kaydetti.

ABD ve müttefiklerinin, Tahran’ın kendi nükleer bombasını üretme çabalarını sakladığına ilişkin iddialar konusunda “tek bir inandırıcı kanıt” ortaya koyamadığını belirten Ahmedinejad, ülkesinin zaten bir araştırma reaktöründe kullanılmak için uranyum zenginleştirmek konusunda uzlaşı paketini kabul ettiğine dikkat çekti.

Clinton neler dedi?

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ise, İran’ın hiçbir zaman Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (IAEA), nükleer araştırma reaktörünü içeren bir öneriyi kabul etmeye hazır olduğu işaretini vermediğini bildirdi. Toplantıdan sonra basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Clinton, “İran’ın, bu öneriye karşı esnek bir tavır takındığı izlenimini vermek için tasarlanmış, yanlış, tutarsız ve kafa karıştıran açıklamalar yapmak konusunda bir geçmişe sahip olduğunu” savundu.

Clinton, konferansta yaptığı konuşmada da, İran’ı, BM Güvenlik Konseyi ve IAEA’nin, nükleer programı konusunda daha şeffaf biçimde davranması için sürekli olarak yaptığı çağrılara karşı gelerek, NPT anlaşmasını tehlikeye düşürmekle suçladı. Clinton, “İran’ın giderek artan biçimde izolasyonla karşı karşıya gelmesi ve uluslararası camiadan baskı görmesinin nedeni, bu” dedi.

Clinton, ayrıca Kuzey Kore’nın 2003 yılında yaptığı gibi, NPT anlaşmasından çekilmeye çalışan herhangi bir ülkenin karşılasacağı yaptırımların güçlendirilmesi çağrısında bulundu ve anlaşmadaki ihtiyat tedbirleri ihlal eden ülkelere otomatik cezalar getirilmesini istedi.

Kanada dışişleri bakanı Lawrence Cannon da, Ahmedinejad’ın konuşmasını bir “reklam kampanyası” olarak nitelendirdi ve pek çok dışişleri bakanıyla birlikte Cannon da, İran konusunun konferansı “rehin almasına” izin vermek istemediklerini bildirdi.

BM Genel Sekreteri Ban da, Mayıs sonuna kadar devam etmesi beklenen konferans müzakerelerinde, daha fazla nükleer silah indirimine gidilmesi, ulusal nükleer programlarda daha fazla şeffaflık gösterilmesi, NPT anlaşması dışındaki üç ülkenin (Hindistan, Pakistan ve İsrail) anlaşmaya üye edilmesinin sağlanması ve Ortadoğu’da nükleer silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulması gibi konular üzerinde yoğunlaşılmasını istedi.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Sema Emiroğlu / New York

Editör: Ahmet Günaltay