Irak Afganistan için ders olmalı

NATO’nun Afganistan’daki misyonu devam ettiği müddetçe ittifaka üye ülkeler, başta ABD olmak üzere misyona destekle ilgili talepleri duymak zorundalar. Misyonun başlangıcından bu yana Genel Sekreter Jaap de Hoop Scheffer, ittifak başkentlerinde asker, helikopter ve nakliye uçakları talebinde bulunuyor ve çoğu zaman da yerine getirilmeyen sözler alıyor. Alman hükümeti, ülkeye gönderdiği Tornado tipi savaş uçaklarıyla verdiği sözü yerine getirdi. Ancak şiddetin yoğun olduğu Afganistan’ın güneyine asker yollamaya niyetli değil. Çünkü karşısında misyona tereddütlü yaklaşan bir kamuoyu ve muhalefet var.

Şimdiki toplantıda, birçok ülke Afganistan’a ek birlik gönderme konusunda söz verdi. Bu askerlerin sayısı birkaç yüzü geçmeyecek, ancak verilen bu sözlerin de tutulup tutulmayacağını bekleyip göreceğiz.

İstek ve öncelikler

İlginç olan nokta, istek ve önceliklerin farklı yöne kaydırılmış olması. Genel Sekreter Jaap de Hoop Scheffer ve Devlet Başkanı Hamid Karzai Afganistan’da düzenli ordu ve polis gücünün kurulabilmesi için artık güvenlik güçlerinin eğitimi konusuna ağırlık veriyor. Zira Genel Sekreter de, en önemli konunun Afganistan’ın kendi ayakları üzerinde durması olduğunu söylüyor. Hollanda’nın Noordwijk kentindeki toplantıda konuşan Almanya Savunma Bakanı Jung da, bu bağlamda Afganistan’daki güvenlik güçlerine verilen eğitiminin kapasitesini üç kat arttırmaya hazırlandıklarını duyurdu.

Afganistan'da unutulanlar

Afganistan kendi ayakları üzerinde durmalı. NATO’nun Afganistan misyonunun temelinde de bu hedeflenmeli. Ancak bu gerçek zamanla unutuldu. Avrupa kamuoyu artık Afganistan misyonuna sadece verdiği askeri kayıplardan değil, bir neticeye ulaşamayacağından dolayı da kuşkuyla yaklaşıyor. Yani Afganistan dipsiz bir kuyuya benzetiliyor.

Ya çabalar işe yaramazsa?

Peki Afganistan ne zaman kendi ayakları üzerinde durabilecek? Hiçbir askeri yetkili bu konuda bir öngörüde bulunacak kadar aptal değil. Gözlemcilerse o günün hiçbir zaman gelmeyeceği görüşünde. Görünen o ki, NATO birlikleri daha on yıllarca Hindikuş’ta kalacak. Avrupa’ya insan hayatı ve vergi gelirlerinin çarçur edildiğine dair düşüncelerden başka alternatif kalmıyor. Misyonun bir çok kayba yol açtığı bir gerçek ve öldürülen her asker hep “yeterinden fazlası” anlamına geliyor. Ama ya Afganistan’da yine radikal İslamcılar hakimiyet kurarsa bu neye mal olacak? İşte ancak o zaman “verilen tüm çabalar işe yaramadı” denebilir.

Kapsamlı strateji ihtiyacı

NATO Afganistan misyonunu sürdürmeli. Almanya kendini sakınsa da, buna Taliban ve El Kaide militanlarına yönelik savaş da dahil. Washington Afganistan’da verilen mücadelede kaç silahın düşmana doğrultulması gerektiğinin önemli olmadığını anlamış görünüyor. Önemli olan, verilen askeri mücadelenin yanı sıra sivil alandaki yeniden yapılanma ve düzenli bir ordunun kurulması için kapsamlı bir stratejinin oluşturulmasıdır. Irak’ta bu gerçeğin farkına varmak belki biraz uzun sürdü. Afganistan’daysa NATO bu durumdan bir ders çıkarmalı.