Sayıştay Amasra'daki ocakta daha fazla önlem istedi
3 Ocak 2025
Sayıştay raporuna göre Bartın'ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumuna (TTK) bağlı maden ocağında 43 madencinin hayatını kaybettiği kazanın ardından gerekli önlemlerin hâlâ alınmadığı belirlendi.
Sayıştay'ın 2023 yılına ilişkin Amasra Taşocağı İşletme Müessesesi raporuna göre madende halen 649 işçi çalışıyor. Ocağın 2023 yılında 632 milyon TL zarar ettiği belirtilen raporda, 14 Ekim 2022'de meydana gelen kaza sonrası ocağın belli bölgelerinin kapatıldığı, ancak daha sonra mahkemenin izni ile kaza yaşanan alanda maden çıkarmak için yeniden çalışmalara başlandığı vurguladı.
Sayıştay'ın tespitine göre madende çalışan işçiler bu nedenle "çalışma koşullarının ağırlığı" ve "iş disiplini bozulması" nedeniyle tedirgin. Sadece 2023'te 62 işçi ocaktan ayrıldı.
Raporda bu tedirginlikle ilgili "İşçilerin motivasyonlarının kaybolması nedeniyle mazeretsiz ve izinsiz olarak işe gelmeyen, devamsızlık yapan, olağan olamayacak sıklıkta hastane izni ve ücretsiz istirahat izni kullanan işçilerin bulunduğu, alınan önlemlere rağmen 2023 yılında işe devamlılıklarının ve iş disiplininin tam olarak sağlanamadığı görülmektedir" denildi.
Sayıştay raporuna göre maden ocağındaki genel problemler de sürüyor. Raporda üretimin azalmasına yol açan etkenler başlığı altında "ocakların derinleşmesi ve genişlemesi, derinlik ve genişlik olarak ocak açıklığının fazla olması, metan gazı, CO gazı yükselmeleri (oksidasyon), ayak içi jeolojisi ve tektonik yapıda üretim esnasında karşılaşılan sıkma, fay, damarın incelip kaybolması, aşırı su geliri gibi olumsuzluklar nedeni ile panonun üretim tamamlanmadan terkedilmek zorunda kalması, tam ve/veya yarı mekanize kazı sistemlerinin yaygınlaştırılamaması, teçhizat alımlarında ihale süreçlerinin zaman alması" sıralanıyor.
Madende uzun süreli enerji kesintilerinin olduğu da raporda not ediliyor.
Maden ocağında 2023 yılında 94 kaza meydana geldi
Sayıştay'ın tespitine göre 2023 yılında, yani kazadan hemen sonraki yılda, 81'i yer altında, 13'ü yer üstünde olmak üzere 94 kaza meydana geldi. Bu kazalarda da 96 işçi yaralandı. Aynı yıl içinde 25 kişi meslek hastalığı "pnömokonyoz" şüphesi ile doktora başvurdu, bunlardan 12'sine de kesin tanı kondu.
İş kazalarının maden ocağında önemli miktarda iş gücü ve zaman kaybına neden olduğu kaydedilen Sayıştay raporunda, kazaların oluş nedenleri ile önlenebilme şartlarının tespitine, ayrıca kontrollerin atrılmasına önem verilmesi istendi. Raporda, "Bu doğrultuda ilgili birimler ve iş güvenliği uzmanlarınca ocak içi denetim ve kontrollerin artırılması, tespit edilen noksanlıkların kısa sürede giderilmesi, tekrar etmelerinin önlenmesi, koruyucu malzeme kullanımı ve iş sağlığı ve güvenliği bilincinin müessese genelinde kabul görmesine yönelik eğitim çalışmalarına devam edilmesi büyük önem arz etmektedir" ifadeleri yer aldı.
Sayıştay raporunda madenin çok sayıda rödövans sözleşmesi yaptığı ve bunlara ilişkin problemler de yer aldı. Rödövans sözleşmeleri TTK ile özel işletme arasında madeni çıkarmak için yapılıyor. Sözleşme yapılan firmaların neredeyse tamamına yakınının sözleşme şartlarına uymadığı belirlenirken birçoğu fesih edildi, bazı firmalara ise idari para cezası kesildi.
Amasra'daki maden kazasıyla ilgili yargı süreci
Madende 14 Ekim 2022'de yangın çıkmış, yerin 300 metre altında bulunan 110 işçiden 43'ü hayatını kaybetmişti. Grizu patlamasının yol açtığı kazaya ilişkin hem savcılık soruşturma başlatmış hem de TBMM'de bir araştırma komisyonu kurulmuştu. Yapılan incelemelerde Sayıştay'ın daha önce 2019 ve 2020 raporlarında olası riskleri sıraladığı ve buna rağmen önlemlerin artırılmadığı görülmüştü.
Savcılık soruşturmasında TTK Amasra müessese müdürü Cihat Özdemir de dahil olmak üzere maden ocağının yönetiminden ve denetiminden sorumlu 23 kişi gözaltına alındı. Sanıklar, "olası kastla öldürme, olası kastla yaralama, bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmakla" suçlanıyor.
Şu anda 4'ü tutuklu olarak yargılanan sanıkların karar duruşması 20 Ocak'ta.