Mahakama Kenya yaamua IGP kuwajibika ukandamizaji maandamano

Mahakama nchini Kenya mnamo tarehe 8 Januari iliamua kuwa Inspekta Jenerali wa Polisi atawajibika binafsi kwa ukandamizaji uliofanywa na maafisa wa polisi waliokuwa wakivunja maandamano, huku kukiwa na wasiwasi unaoongezeka kuhusu matumizi ya nguvu kupita kiasi na vyombo vya usalama dhidi ya mikusanyiko ya amani, tovuti ya gazeti huru la Daily Nation iliripoti.

Makundi ya kutetea haki za binadamu hapo awali yaliilaumu polisi kwa kutumia nguvu kupita kiasi wakati wa kukabiliana na maandamano, ambapo watu wasiopungua 60 waliuawa na mamia kujeruhiwa, inadaiwa, mikononi mwa mikono ya vyombo vya usalama, wakati wa maandamano yaliyoongozwa na vijana kupinga kodi na utawala mbaya mnamo Juni hadi Julai 2024.

Uamuzi wa mahakama ulitokana na kesi iliyowasilishwa na Chama cha Madaktari na Madaktari wa Meno wa Kenya (KMPDU) baada ya katibu mkuu wake, Davji Attelah, kujeruhiwa na kopo la gesi ya machozi wakati wa maandamano ya Machi 2024 ya kudai mazingira bora ya kazi.

Jaji wa Mahakama Kuu Jairus Ngaah aliamua kuwa mkuu wa polisi Douglas Kanja "atawajibika kwa vitendo au kutotenda kwa maafisa walio chini ya amri yake na atawajibika binafsi kwa ukiukaji wowote wa haki za waandamanaji".

Soma pia: Hasira zaongezeka Kenya kuhusiana na utekaji wa wakosoaji

"Jaji Ngaah pia alisema mkuu wa polisi atawajibika binafsi kwa kutoa maagizo na amri zisizo halali kwa maafisa walio chini yake kutumia nguvu kinyume cha sheria kuvunja migomo, mikusanyiko, maandamano na maandamano ya amani chini ya vifungu vya 36, 37, na 41 vya katiba,” iliripoti Nation. Vifungu hivyo vya katiba vinahifadhi haki za kukusanyika na kujieleza.

Mkuu huyo wa polisi pia atawajibika kwa kushindwa kuchunguza na kuwachukulia hatua maafisa wanaotumia nguvu kinyume cha sheria kuvunja maandamano.

Utetezi wa serikali wa matumizi ya nguvu kupita kiasi

Baada ya maandamano ya Juni hadi Julai, serikali ilitetea matumizi ya nguvu na polisi dhidi ya waandamanaji, ikieleza uvamizi wa bunge mnamo tarehe 25 Juni 2024 na tishio la kuvamia ikulu kuwa jaribio la mapinduzi.

Mamlaka Huru ya Usimamizi wa Polisi (Ipoa) mnamo tarehe 16 Septemba 2024 ilisema kuwa ilikuwa inawachunguza maafisa wa polisi 50 kuhusiana na mauaji wakati wa maandamano, lakini matokeo yake bado hayajatolewa hadharani.

Polisi wameendelea kutumia nguvu dhidi ya waandamanaji na kuwakamata.

Soma piaPolisi ya Kenya yawasambaratisha waandamanaji: 

Mnamo tarehe 30 Desemba, seneta mmoja na wanaharakati kadhaa walikamatwa na kuwekwa kizuizini walipokuwa wakifanya maandamano ya kuketi katikati ya jiji la Nairobi wakitaka kuachiliwa kwa wakosoaji wa serikali.

Wanaume sita vijana waliotekwa na watu wanaoaminika kuwa maafisa wa usalama mnamo tarehe 22 Desemba walikutana tena na familia zao mnamo tarehe 6 Januari, siku ambayo maandamano ya awamu ya pili yalipangwa kufanyika.

Mnamo tarehe 8 Januari, Waziri wa Mambo ya Ndani Kipchumba Murkomen, Mkurugenzi wa Upelelezi wa Jinai (DCI) na Inspekta Jenerali wa Polisi Douglas Kanja walishindwa kufika mahakamani baada ya kuitwa kufuatia kesi iliyotaka uchunguzi ufanywe kuhusu utekaji nyara huo, tovuti ya Citizen Digital iliripoti.

Mahakama iliagiza waziri na wakuu wa polisi kufika mbele yake tarehe 27 Januari au wahukumiwe kwa kukaidi amri ya mahakama.

Makundi ya kutetea haki za binadamu yamepinga kupungua kwa uhuru wa kiraia chini ya serikali ya Rais William Ruto, licha ya ahadi zake za mara kwa mara za kuhakikisha utekelezaji wa sheria.